Sofja Kowalewska
| ||
| ||
| Data i miejsce urodzenia | 3 stycznia?/15 stycznia 1850 Moskwa | |
| Data i miejsce śmierci | 29 stycznia?/10 lutego 1891 Sztokholm | |
| Zawód | matematyczka, pisarka | |
| Narodowość | rosyjska | |
| Tytuł naukowy | profesor | |
| Alma Mater | Uniwersytet w Heidelbergu | |
| Rodzice | Wasilij Wasiljewicz Krukowski Jelizawieta Fiodorowna Schubert | |
| Małżeństwo | Włodzimierz Kowalewski | |
| Krewni i powinowaci | Piotr Wasiljewicz Korwin-Krukowski (wuj) | |
| ||
Sofja Wasiljewna Kowalewska, ros. Софья Васильевна Ковалевская (ur. 3 stycznia?/15 stycznia 1850 w Moskwie, zm. 29 stycznia?/10 lutego 1891 w Sztokholmie) – rosyjska matematyczka polskiego pochodzenia. Żona paleontologa Władimira Kowalewskiego.
Spis treści
Życiorys[edytuj | edytuj kod]
Ojciec Kowalewskiej, Wasilij Wasiljewicz Krukowski, był oficerem (potomkiem Korwin-Krukowskich), matka Jelizawieta Fiodorowna Schubert pochodziła z Niemiec.
Zamiłowanie do matematyki zaszczepili jej nauczyciel Józef Malewicz oraz stryj Piotr Wasiljewicz Korwin-Krukowski. Uczyła się podstaw rachunku różniczkowego w Petersburgu. W 1868 poślubiła paleontologa Włodzimierza Kowalewskiego - jej mąż należał do radykalnego ugrupowania politycznego walczącego o równouprawnienie kobiet i zapewnienie im dostępu do edukacji[1]. Po wyjściu za mąż wyjechała z mężem do Niemiec i studiowała matematykę w Heidelbergu, a potem w Berlinie pod kierunkiem Karla Weierstrassa. Została pierwszą Europejką z doktoratem w dziedzinie matematyki[1]. W 1884 jako jedna z pierwszych kobiet na świecie uzyskała stopień profesora na Uniwersytecie w Sztokholmie, w 1885 r. objęła funkcję dziekana Wydziału Matematyki[1]. Była członkinią Petersburskiej Akademii Nauk.
Jej prace dotyczą głównie równań różniczkowych, ale także mechaniki i optyki.
Była także utalentowaną pisarką. Opublikowała kilka powieści i dramatów, pisywała do gazet. Wydano:
- Uniwersytet chłopski w Szwecji (szkice), 1903;
- Wspomnienia z dzieciństwa, 1948 (wyd. pol. 1978);
- Nihilistka (powieść), 1928[2].
Na jej cześć nazwano planetoidę (1859) Kovalevskaya[3] oraz krater księżycowy Kovalevskaya[4].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b c Rachel Swaby, "Upór i przekora. 52 kobiety, które odmieniły naukę i świat", 2017.
- ↑ P. Połubarinowa-Koczina: Zofia Kowalewska: Wielki matematyk rosyjski. Czytelnik, 1951.
- ↑ Lutz D. Schmadel: Dictionary of Minor Planet Names. Springer, 2003, s. 149. ISBN 3-540-00238-3.
- ↑ Kovalevskaya on Moon (ang.). W: Gazetteer of Planetary Nomenclature [on-line]. IAU, USGS, NASA. [dostęp 2016-04-01].
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Adam B. Empacher, Zbigniew Sęp, Anna Żakowska, Wojciech Żakowski Mały słownik matematyczny, Wiedza powszechna, Warszawa 1975
Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]
- John J. O'Connor; Edmund F. Robertson: Sofja Kowalewska w MacTutor History of Mathematics archive (ang.)
- Kowalewska Zofia – biografia
