Mury miejskie w Poznaniu: Różnice pomiędzy wersjami

Mury miejskie w Poznaniu
	nr rej. A-250 z 13 lipca 1984
	; Poznań otoczony murami, stan około 1617 roku
Państwo	Polska
Miejscowość	Poznań
Ukończenie budowy	XIII-XVw.
	Położenie na mapie Polski Brak współrzędnych Nieprawidłowe parametry: {{{{współrzędne}}}}
	Nieprawidłowe parametry: {{{{współrzędne}}}\|type:building}
	Multimedia w Wikimedia Commons

Przeglądaj historię interaktywnie

[wersja przejrzana]

← poprzednia edycja następna edycja →

Usunięta treść Dodana treść

WizualnieWikikod

Jednokolumnowy

Wersja z 23:33, 7 sty 2015

Mury miejskie Poznania - zespół budowli obronnych wzniesionych w celu ochrony średniowiecznego miasta lokacyjnego przed ingerencją zewnętrzną.

Historia

Obwarowania drewniano ziemne zaczęły być budowane wokół miasta, w wkrótce po lokacji w 1253 roku. Pierwsza wzmianka o istnieniu murów obronnych pochodzi z 1297 roku, w której Władysław Łokietek zwolnił kościół poznański z obowiązków ciążących na mieszczanach poza trzymaniem straży na murach. Przypuszczać można, że mury zostały wzniesione około 1280 roku^[1]. Do końca XIII wieku istniał już pełen obwód muru długości 2300 kroków (ok. 1725 m), wysokości ok. 7 m (baszty muru wewnętrznego miały 11 m), posiadający 32 wykusze. Zbudowany został z cegły na podstawie kamiennej.

Po 1431 roku na większości obwodu fortyfikacje wzmocniono drugim murem - zewnętrznym, wyposażonym w półkoliste baszty zwane armatnimi, przystosowane do broni palnej. W XVII w. średniowieczne mury straciły swoje znaczenie w związku z rozwojem artylerii. W czasie potopu Szwedzi wznieśli ziemne fortyfikacje bastionowe, a coraz bardziej zaniedbane mury zaczęto obudowywać budynkami mieszkalnymi. W wyniku budowy kościoła jezuickiego, który stanął częściowo w dawnej fosie, rozebrano fragment południowego odcinka murów. W latach 1701 - 12 wzniesiono nowy mur bardziej na południe z charakterystycznymi kluczowymi otworami strzelniczymi. Po zajęciu miasta przez Prusaków w 1793 r. nakazano rozbiórkę murów. Obiekty, które przetrwały, rozebrano na początku XX w. lub w czasie okupacji hitlerowskiej. Do dnia dzisiejszego zachowała się tylko Baszta Katarzynek. W czasie odgruzowywania Poznania po II wojnie światowej natrafiono w podwórzu kamienicy przy ul. 23 Lutego na pozostałości baszty armatniej, które zakonserwowano i wyeksponowano. W 2001 r. rozpoczęto badania archeologiczne które odsłoniły wewnętrzny i zewnętrzny mur miejski na odcinku między basztą armatnią a pozostałościami Bramy Wronieckiej. Po trwających ponad 5 lat pracach w 2008 roku otwarto tam ścieżkę turystyczną. Pozostały też fragmenty muru zewnętrznego wraz z Furtą Zamkową u stóp Zamku Królewskiego.

Bramy

W murze istniały 4 bramy:

Wroniecka
Wrocławska
Wielka
Wodna
- Glinna (wymieniana w średniowiecznych lustracjach, od XVI w. przestaje się pojawiać; prowadziła na przedmieście Glinki, dokładna lokalizacja nieznana, znajdowała się prawdopodobnie u wylotu ulicy Podgórnej (obecnie Paderewskiego), czasami była też utożsamiana z furtą Zamkową)

oraz 3 mniejsze furty:

Zamkowa
Dominikańska
Ciemna Bramka

Na terenie obecnego szpitala im. Strusia znajdowała się - jedyna tak wysoka - 30 metrowa baszta zwana Wieżą Zegarną lub Czerwoną Wieżą.

Wykusze

Począwszy od Bramy Wodnej dookoła miasta zgodnie z ruchem wskazówek zegara.

Wykusz Altarystów Marii Magdaleny, zwany Peterkowskim
Wykusz Drugi Altarystów Marii Magdaleny - Psałteria
Wykusz Michała
Wykusz Tomasza Kołaczka
Wykusz Piwowarów
Wykusz Kaznodziejski - Ciemna Bramka
Wykusz Stanisława Wierzby - nowa szkoła parafialna
Wykusz Stefana Potulickiego
Wykusz Koło Szkoły
Wykusz Iluminatorów
Wykusz Kuśnierzy
Wykusz Budników
Wykusz Rzeźników z Nowych Jatek
Wykusz Piwowarów (drugi)
Wykusz Bednarzy
Wykusz Rzeźników ze Starych Jatek
- Wykusz Kuśnierzy (wymieniany dopiero od 1588 r.)
Wykusz Szymona Woźnego
Wykusz Stanisława Sługi Miejskiego
Wykusz miejski
Wykusz miejski
Wykusz miejski
Wykusz Kaspra Bednarza
Wykusz Podstarościego Michela Hana
Wykusz Januszewej
Wykusz Mrzygłodowski
Wykusz Sukienników
Wykusz Janowej Pawłowej
Wykusz Piotra Piekarza
Wykusz Szewca Kozła
Wykusz Szewców
Wykusz Czalnego
Wykusz Krawców

Upamiętnienie

W sierpniu 2013 w chodnikach na terenie Starego Miasta wmurowano 17 tablic pamiątkowych upamiętniających przebieg murów i informujących o poszczególnych ich elementach. Tablice zamontowano na ul. Wodnej, Woźnej, Wielkiej, Dominikańskiej, Szewskiej, Wronieckiej, 23 Lutego, Paderewskiego, Szkolnej, Wrocławskiej i na Skwerze Wilhelmiego. Wykonała je odlewnia Stanisława Maryańskiego, a inicjatorami byli Zarząd Dróg Miejskich i Trakt Królewsko-Cesarski^[2].

Zobacz też

Twierdza Poznań

↑ Jarosław Widawski "Miejskie Mury Obronne w Państwie Polskim", wyd. MON
↑ Maciej Roik, Były mury miejskie, a dzisiaj są tablice, w: Głos Wielkopolski, 24-25.8.2013, s.5

Bibliografia

Kronika Miasta Poznania Nr 1/96 Mury miejskie, Poznań 1996 r., ISSN 0137-3552
Witold Gostyński, Zbigniew Pilarczyk: Poznań. Fortyfikacje miejskie, Poznań 2004, Wydawnictwo Miejskie, ISBN 83-89525-91-7

[1] Jarosław Widawski "Miejskie Mury Obronne w Państwie Polskim", wyd. MON

[2] Maciej Roik, Były mury miejskie, a dzisiaj są tablice, w: Głos Wielkopolski, 24-25.8.2013, s.5

[1]

[2]

@@ Linia 40: / Linia 40: @@
 == Historia ==
-Mury obronne miasta zaczęto budować wkrótce po [[Prawo lokacyjne|lokacji]] [[Poznań|Poznania]] w [[1253]] r. Do końca [[XIII wiek|XIII]] wieku istniał już pełen obwód muru długości 2300 [[Krok (miara)|kroków]] (ok. 1725 m), wysokości ok. 7 m (baszty muru wewnętrznego miały 11 m), posiadający 32 [[wykusz]]e. Zbudowany został z [[cegła|cegły]] na podstawie kamiennej.
+Obwarowania drewniano ziemne zaczęły być budowane wokół miasta, w wkrótce po lokacji w 1253 roku. Pierwsza wzmianka o istnieniu murów obronnych pochodzi z 1297 roku, w której Władysław Łokietek zwolnił kościół poznański z obowiązków ciążących na mieszczanach poza trzymaniem straży na murach. Przypuszczać można, że mury zostały wzniesione około 1280 roku<ref>Jarosław Widawski "Miejskie Mury Obronne w Państwie Polskim", wyd. MON</ref>. Do końca [[XIII wiek|XIII]] wieku istniał już pełen obwód muru długości 2300 [[Krok (miara)|kroków]] (ok. 1725 m), wysokości ok. 7 m (baszty muru wewnętrznego miały 11 m), posiadający 32 [[wykusz]]e. Zbudowany został z [[cegła|cegły]] na podstawie kamiennej.
-W [[XV wiek|XV]] w. na większości obwodu fortyfikacje wzmocniono drugim murem - zewnętrznym, wyposażonym w półkoliste baszty zwane armatnimi, przystosowane do broni palnej. W [[XVII wiek|XVII]] w. średniowieczne mury straciły swoje znaczenie w związku z rozwojem artylerii. W czasie [[potop szwedzki|potopu]] Szwedzi wznieśli ziemne fortyfikacje bastionowe, a coraz bardziej zaniedbane mury zaczęto obudowywać budynkami mieszkalnymi. W wyniku budowy [[Kolegiata Matki Boskiej Nieustającej Pomocy i św. Marii Magdaleny w Poznaniu|kościoła jezuickiego]], który stanął częściowo w dawnej fosie, rozebrano fragment południowego odcinka murów. W latach [[1701]] - [[1712|12]] wzniesiono nowy mur bardziej na południe z charakterystycznymi kluczowymi otworami strzelniczymi. Po zajęciu miasta przez Prusaków w [[1793]] r. nakazano rozbiórkę murów. Obiekty, które przetrwały, rozebrano na początku XX w. lub w czasie okupacji hitlerowskiej. Do dnia dzisiejszego zachowała się tylko Baszta Katarzynek. W czasie odgruzowywania [[Poznań|Poznania]] po [[II wojna światowa|II wojnie światowej]] natrafiono w podwórzu kamienicy przy ul. 23 Lutego na pozostałości baszty armatniej, które zakonserwowano i wyeksponowano. W [[2001]] r. rozpoczęto badania archeologiczne które odsłoniły wewnętrzny i zewnętrzny mur miejski na odcinku między basztą armatnią a pozostałościami Bramy Wronieckiej. Po trwających ponad 5 lat pracach w 2008 roku otwarto tam ścieżkę turystyczną. Pozostały też fragmenty muru zewnętrznego wraz z Furtą Zamkową u stóp [[Zamek Królewski w Poznaniu|Zamku Królewskiego]].
+Po 1431 roku na większości obwodu fortyfikacje wzmocniono drugim murem - zewnętrznym, wyposażonym w półkoliste baszty zwane armatnimi, przystosowane do broni palnej. W [[XVII wiek|XVII]] w. średniowieczne mury straciły swoje znaczenie w związku z rozwojem artylerii. W czasie [[potop szwedzki|potopu]] Szwedzi wznieśli ziemne fortyfikacje bastionowe, a coraz bardziej zaniedbane mury zaczęto obudowywać budynkami mieszkalnymi. W wyniku budowy [[Kolegiata Matki Boskiej Nieustającej Pomocy i św. Marii Magdaleny w Poznaniu|kościoła jezuickiego]], który stanął częściowo w dawnej fosie, rozebrano fragment południowego odcinka murów. W latach [[1701]] - [[1712|12]] wzniesiono nowy mur bardziej na południe z charakterystycznymi kluczowymi otworami strzelniczymi. Po zajęciu miasta przez Prusaków w [[1793]] r. nakazano rozbiórkę murów. Obiekty, które przetrwały, rozebrano na początku XX w. lub w czasie okupacji hitlerowskiej. Do dnia dzisiejszego zachowała się tylko Baszta Katarzynek. W czasie odgruzowywania [[Poznań|Poznania]] po [[II wojna światowa|II wojnie światowej]] natrafiono w podwórzu kamienicy przy ul. 23 Lutego na pozostałości baszty armatniej, które zakonserwowano i wyeksponowano. W [[2001]] r. rozpoczęto badania archeologiczne które odsłoniły wewnętrzny i zewnętrzny mur miejski na odcinku między basztą armatnią a pozostałościami Bramy Wronieckiej. Po trwających ponad 5 lat pracach w 2008 roku otwarto tam ścieżkę turystyczną. Pozostały też fragmenty muru zewnętrznego wraz z Furtą Zamkową u stóp [[Zamek Królewski w Poznaniu|Zamku Królewskiego]].
 == Bramy ==