Lipienek: Różnice pomiędzy wersjami
Wygląd
[wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
Usunięta treść Dodana treść
→Zabytki: drobne merytoryczne, źródła/przypisy |
→Zabytki: drobne redakcyjne |
||
Linia 32: | Linia 32: | ||
== Zabytki == |
== Zabytki == |
||
[[Plik:Lipienek Castle ruin.jpg|thumb|right|Pozostałości murów zamkowych]] |
[[Plik:Lipienek Castle ruin.jpg|thumb|right|Pozostałości murów zamkowych]] |
||
* Zamek krzyżacki w ruinie, wzniesiony przypuszczalnie w latach [[1300]]–[[1330]]. Zamek wzniesiono na długim półwyspie wchodzącym daleko w jezioro (obecnie częściowo wyschnięte). Zamek główny był regularny i czteroskrzydłowy, w planie zbliżony do kwadratu o wymiarach 38 m na 39 m z wieżą na rogu. Zamek posiadał dwie kondygnacje naziemne i magazynowe poddasza. Dziedziniec obiegały krużganki, a w narożu północno-wschodnim znajdowała się wieża główna. Od wschodu zamek poprzedzony był rozległym otoczonym murem przedzamczem na planie trapezu ze stodołą, oborą, kuźnią, browarem i gorzelnią. Z murów przedzamcza zachowała się jedynie sklepiona kolebkowo piwnica i pozostałości kamiennego muru ograniczającego przedzamcze od zachodu. |
* Zamek krzyżacki w ruinie, wzniesiony przypuszczalnie w latach [[1300]]–[[1330]]. Zamek wzniesiono na długim półwyspie wchodzącym daleko w jezioro (obecnie częściowo wyschnięte). Zamek główny był regularny i czteroskrzydłowy, w planie zbliżony do kwadratu o wymiarach 38 m na 39 m z wieżą na rogu. Zamek posiadał dwie kondygnacje naziemne i magazynowe poddasza. Dziedziniec obiegały krużganki, a w narożu północno-wschodnim znajdowała się wieża główna. Od wschodu zamek poprzedzony był rozległym otoczonym murem przedzamczem na planie trapezu ze stodołą, oborą, kuźnią, browarem i gorzelnią. Z murów przedzamcza zachowała się jedynie sklepiona kolebkowo piwnica i pozostałości kamiennego muru ograniczającego przedzamcze od zachodu. Wg prof. Stanisława Jóźwiaka w latach 1285-1334 roku była to główna siedziba komtura ziemi chełmińskiej<ref>S. Jóźwiak, Powstanie i rozwój, s. 144–167</ref>, a po likwidacji tej komturii była to siedziba wójta krzyżackiego o nadzwyczajnych uprawnieniach, ponieważ podległego bezpośrednio tylko wielkiemu mistrzowi w [[Malbork]]u. W 1291 roku wydano tu przywilej lokacyjny dla miasta [[Grudziądz]]a. Zamek był na tyle silny, że jesienią 1330 roku nie był w stanie go zdobyć król [[Władysław Łokietek]] mimo wsparcia wojsk węgierskich i litewskich, w związku z czym 18 października król zawarł tu rozejm z Krzyżakami. W 1410 roku zamek zajęły wojska Władysława Jagiełły. W 1411 roku Krzyżacy pojmali na zamku wspierającego Polskę rycerza [[Mikołaj z Ryńska|Mikołaja z Ryńska]], którego następnie ścięli na rynku w Grudziądzu. Od II pokoju toruńskiego z 1466 roku przyłączony do Polski i od tego czasu była to siedziba polskich starostów z rodu Kostków i osób z nim spokrewnionych aż do 1655 roku. Ostatnim starostą z rodu był Stanisław Franciszek Kostka<ref>{{cytuj książkę | nazwisko = Kostka | imię = Jerzy Antoni | autor = Kostka | tytuł = Kostkowie herbu Dąbrowa | wydawca = Z.P. POLIMER | miejsce = Koszalin | data = 2010 | strony = 338, 339 | isbn = 978-83-89976-40-6}}</ref>. Po nim starostwo przejął z dniem 16 września 1655 r. Albrecht Czerski. Zabudowania zostały częściowo zniszczone w czasie [[Wojna polsko-szwedzka|wojen polsko-szwedzkich]] w [[XVII wiek]]u, a po I rozbiorze Polski w [[1772]] r. rozebrane w większości przez Prusaków<ref>Antkowiak W., Lamparski P., Zamki i strażnice krzyżackie ziemi chełmińskiej, Toruń, 2000</ref>. Obecnie po zamku widoczne są na powierzchni nieliczne relikty, a jego teren jest trudno dostępny. |
||
Wg prof. Stanisława Jóźwiaka w latach 1285-1334 roku była to główna siedziba komtura ziemi chełmińskiej<ref>S. Jóźwiak, |
|||
Powstanie i rozwój, s. 144–167</ref>, a po likwidacji tej komturii była to siedziba wójta krzyżackiego o nadzwyczajnych uprawnieniach, ponieważ podległego bezpośrednio tylko wielkiemu mistrzowi w [[Malbork]]u. W 1291 roku wydano tu przywilej lokacyjny dla miasta [[Grudziądz]]a. Zamek był na tyle silny, że jesienią 1330 roku nie był w stanie go zdobyć król [[Władysław Łokietek]] mimo wsparcia wojsk węgierskich i litewskich, w związku z czym 18 października król zawarł tu rozejm z Krzyżakami. W 1410 roku zamek zajęły wojska Władysława Jagiełły. W 1411 roku Krzyżacy pojmali na zamku wspierającego Polskę rycerza [[Mikołaj z Ryńska|Mikołaja z Ryńska]], którego następnie ścięli na rynku w Grudziądzu. Od II pokoju toruńskiego z 1466 roku przyłączony do Polski i od tego czasu była to siedziba polskich starostów z rodu Kostków i osób z nim spokrewnionych aż do 1655 roku. Ostatnim starostą z rodu był Stanisław Franciszek Kostka<ref>{{cytuj książkę | nazwisko = Kostka | imię = Jerzy Antoni | autor = Kostka | tytuł = Kostkowie herbu Dąbrowa | wydawca = Z.P. POLIMER | miejsce = Koszalin | data = 2010 | strony = 338, 339 | isbn = 978-83-89976-40-6}}</ref>. Po nim starostwo przejął z dniem 16 września 1655 r. Albrecht Czerski. Zabudowania zostały częściowo zniszczone w czasie [[Wojna polsko-szwedzka|wojen polsko-szwedzkich]] w [[XVII wiek]]u, a po I rozbiorze Polski w [[1772]] r. rozebrane w większości przez Prusaków<ref>Antkowiak W., Lamparski P., Zamki i strażnice krzyżackie ziemi chełmińskiej, Toruń, 2000</ref>. Obecnie po zamku widoczne są na powierzchni nieliczne relikty, a jego teren jest trudno dostępny. |
|||
* Dwór klasycystyczny z XIX wieku |
* Dwór klasycystyczny z XIX wieku |
||
Wersja z 13:45, 24 sie 2015
{{{rodzaj miejscowości}}} | |
Klasycystyczny dwór w Lipienku | |
Państwo | kujawsko-pomorskie |
---|---|
Powiat | |
Gmina | |
Strefa numeracyjna |
(+48) 56 |
Kod pocztowy |
86-230 |
Tablice rejestracyjne |
CCH |
SIMC |
0846145 |
Położenie na mapie gminy Lisewo Brak współrzędnych Nieprawidłowe parametry: {{{{współrzędne}}}} | |
Położenie na mapie Polski Brak współrzędnych Nieprawidłowe parametry: {{{{współrzędne}}}} | |
Położenie na mapie województwa kujawsko-pomorskiego Brak współrzędnych Nieprawidłowe parametry: {{{{współrzędne}}}} | |
Położenie na mapie powiatu chełmińskiego Brak współrzędnych Nieprawidłowe parametry: {{{{współrzędne}}}} | |
Nieprawidłowe parametry: {{{{współrzędne}}}|type:landmark} |
Lipienek – wieś w Polsce, położona w województwie kujawsko-pomorskim, w powiecie chełmińskim, w gminie Lisewo. Do Lipienka w latach 1466-1772 należały miejscowości:Bocień, Drzonowo, Firluz, Gronowo, Kornatowo, Kotnowo, Krusin,Lipienek, Lisewo, Malankowo, Pniewite, Strucfoń i Szerokopas.
W latach 1975–1998 miejscowość należała administracyjnie do województwa toruńskiego. Wedle urzędowego podziału terytorialnego kraju, w obrębie Lipienka wyróżnione są 2 części miejscowości: Pod Drzonowo i Pod Dubielno[1]. Do końca 2010 r. wyróżnione były także 2 dalsze części miejscowości – Nad Jeziorem i Pod Strucfoń, jednak zostały one zniesione z dniem 1 stycznia 2011 r[2].
Zabytki
- Zamek krzyżacki w ruinie, wzniesiony przypuszczalnie w latach 1300–1330. Zamek wzniesiono na długim półwyspie wchodzącym daleko w jezioro (obecnie częściowo wyschnięte). Zamek główny był regularny i czteroskrzydłowy, w planie zbliżony do kwadratu o wymiarach 38 m na 39 m z wieżą na rogu. Zamek posiadał dwie kondygnacje naziemne i magazynowe poddasza. Dziedziniec obiegały krużganki, a w narożu północno-wschodnim znajdowała się wieża główna. Od wschodu zamek poprzedzony był rozległym otoczonym murem przedzamczem na planie trapezu ze stodołą, oborą, kuźnią, browarem i gorzelnią. Z murów przedzamcza zachowała się jedynie sklepiona kolebkowo piwnica i pozostałości kamiennego muru ograniczającego przedzamcze od zachodu. Wg prof. Stanisława Jóźwiaka w latach 1285-1334 roku była to główna siedziba komtura ziemi chełmińskiej[3], a po likwidacji tej komturii była to siedziba wójta krzyżackiego o nadzwyczajnych uprawnieniach, ponieważ podległego bezpośrednio tylko wielkiemu mistrzowi w Malborku. W 1291 roku wydano tu przywilej lokacyjny dla miasta Grudziądza. Zamek był na tyle silny, że jesienią 1330 roku nie był w stanie go zdobyć król Władysław Łokietek mimo wsparcia wojsk węgierskich i litewskich, w związku z czym 18 października król zawarł tu rozejm z Krzyżakami. W 1410 roku zamek zajęły wojska Władysława Jagiełły. W 1411 roku Krzyżacy pojmali na zamku wspierającego Polskę rycerza Mikołaja z Ryńska, którego następnie ścięli na rynku w Grudziądzu. Od II pokoju toruńskiego z 1466 roku przyłączony do Polski i od tego czasu była to siedziba polskich starostów z rodu Kostków i osób z nim spokrewnionych aż do 1655 roku. Ostatnim starostą z rodu był Stanisław Franciszek Kostka[4]. Po nim starostwo przejął z dniem 16 września 1655 r. Albrecht Czerski. Zabudowania zostały częściowo zniszczone w czasie wojen polsko-szwedzkich w XVII wieku, a po I rozbiorze Polski w 1772 r. rozebrane w większości przez Prusaków[5]. Obecnie po zamku widoczne są na powierzchni nieliczne relikty, a jego teren jest trudno dostępny.
- Dwór klasycystyczny z XIX wieku
- ↑ SIMC: Pod Drzonowo – 1028354, Pod Dubielno – 1028360.
- ↑ Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 23 grudnia 2010 r. w sprawie ustalenia, zmiany i zniesienia urzędowych nazw niektórych miejscowości oraz ustalenia nazw obiektów fizjograficznych (Dz.U. z 2010 r. nr 257, poz. 1741).
- ↑ S. Jóźwiak, Powstanie i rozwój, s. 144–167
- ↑ Jerzy Antoni Kostka: Kostkowie herbu Dąbrowa. Koszalin: Z.P. POLIMER, 2010, s. 338, 339. ISBN 978-83-89976-40-6.
- ↑ Antkowiak W., Lamparski P., Zamki i strażnice krzyżackie ziemi chełmińskiej, Toruń, 2000