Tajne Wojskowe Zakłady Wydawnicze: Różnice pomiędzy wersjami
[wersja nieprzejrzana] | [wersja nieprzejrzana] |
m drobne techniczne |
m int. |
||
Linia 1: | Linia 1: | ||
[[Grafika:Knsz bt.jpg|250px|right|thumb|Okładka pierwszego wydania książki [[Aleksander Kamiński|Aleksandra Kamińskiego]] ''[[Kamienie na szaniec]]'' wyd. TWZW]]'''Tajne Wojskowe Zakłady Wydawnicze''' |
[[Grafika:Knsz bt.jpg|250px|right|thumb|Okładka pierwszego wydania książki [[Aleksander Kamiński|Aleksandra Kamińskiego]] ''[[Kamienie na szaniec]]'' wyd. TWZW]]'''Tajne Wojskowe Zakłady Wydawnicze''' – aparat wydawniczo-[[poligrafia|poligraficzny]] [[Polskie Państwo Podziemne|Polskiego Państwa Podziemnego]] działający w latach [[1940]]–[[1945]] w [[Warszawa|Warszawie]] i innych miastach [[Generalne Gubernatorstwo|Generalnego Gubernatorstwa]] jako wydział [[Biuro Informacji i Propagandy|Biura Informacji i Propagandy]] Komendy Głównej [[Armia Krajowa|Armii Krajowej]]. |
||
Pierwsza tajna drukarnia została uruchomiona w Warszawie jesienią 1940 r. Na początku 1944 r. liczące już dwanaście zakładów TWZW stały się największym [[koncern]]em poligraficznym podziemnej Europy. W szczytowym okresie rozwoju |
Pierwsza tajna drukarnia została uruchomiona w Warszawie jesienią 1940 r. Na początku 1944 r. liczące już dwanaście zakładów TWZW stały się największym [[koncern]]em poligraficznym podziemnej Europy. W szczytowym okresie rozwoju – na przełomie 1943 i 1944 r. – TWZW drukowały miesięcznie przeciętnie 248 500 egzemplarzy czasopism, 6500 broszur i 120 000 egzemplarzy ulotek<ref>Nakłady te zmniejszyły się wiosną 1944 wskutek likwidowania przez Niemców kolejnych drukarń.</ref>, zużywając w tym celu około 5 ton nabywanego na [[czarny rynek|czarnym rynku]] papieru. Ich personel liczył 50 etatowych pracowników. Ogółem w ciągu całej swej działalności drukarnie TWZW wyprodukowały przynajmniej kilkanaście milionów egzemplarzy konspiracyjnych pism, ponad milion broszur, instrukcji i innych druków zwartych, około miliona ulotek i około miliona druków [[Akcja N|Akcji N]]; rozchodziły się one po całym kraju (a w przypadku druków "N" również poza jego granicami). W ciągu całego okresu działalności ([[1940]]–[[1945]]) produkcja TWZW przekroczyła kilka milionów egzemplarzy różnych druków. Kontynuacją TWZW w [[powstanie warszawskie|powstaniu warszawskim]] były Wojskowe Zakłady Wydawnicze. TWZW zakończyły formalnie działalność w styczniu 1945 po rozwiązaniu [[Armia Krajowa|Armii Krajowej]]. |
||
Twórcą |
Twórcą i zarządzającym strukturą Tajnych Wojskowych Zakładów Wydawniczych był przez cały okres [[okupacja niemiecka w Polsce 1939-1945|okupacji niemieckiej w Polsce]] [[Jerzy Rutkowski (żołnierz AK)|Jerzy Rutkowski]] [[pseudonim|ps.]] ''Michał'' i ''Kmita''. |
||
TWZW były m.in wydawcą pierwszego wydania książki [[Aleksander Kamiński|Aleksandra Kamińskiego]] ''[[Kamienie na szaniec]]'' i pierwszego wydania krajowego książki [[Arkady Fiedler|Arkadego Fiedlera]] ''[[Dywizjon 303 (książka)|Dywizjon 303]]''. |
TWZW były m.in. wydawcą pierwszego wydania książki [[Aleksander Kamiński|Aleksandra Kamińskiego]] ''[[Kamienie na szaniec]]'' i pierwszego wydania krajowego książki [[Arkady Fiedler|Arkadego Fiedlera]] ''[[Dywizjon 303 (książka)|Dywizjon 303]]''. |
||
{{Przypisy}} |
{{Przypisy}} |
||
Linia 11: | Linia 11: | ||
* [[Stanisław Jankowski]] "Agaton" ''Z fałszywym ausweisem w prawdziwej Warszawie'', Warszawa 1980; Wyd. [[Państwowy Instytut Wydawniczy]], ISBN 8306001400; |
* [[Stanisław Jankowski]] "Agaton" ''Z fałszywym ausweisem w prawdziwej Warszawie'', Warszawa 1980; Wyd. [[Państwowy Instytut Wydawniczy]], ISBN 8306001400; |
||
* [[Michał Wojewódzki]] ''W tajnych drukarniach Warszawy |
* [[Michał Wojewódzki]] ''W tajnych drukarniach Warszawy 1939–1944'', Warszawa 1978, wyd. II popr. i uzup. Wyd. Państwowy Instytut Wydawniczy. |
||
* [[Jan Nowak-Jeziorański]] ''Kurier z Warszawy'', Kraków 1989, [[Znak (wydawnictwo)|Wydawnictwo "Znak"]], ISBN 8370061028 |
* [[Jan Nowak-Jeziorański]] ''Kurier z Warszawy'', Kraków 1989, [[Znak (wydawnictwo)|Wydawnictwo "Znak"]], ISBN 8370061028 |
||
[[Kategoria:Polskie Państwo Podziemne]] |
[[Kategoria:Polskie Państwo Podziemne]] |
||
[[Kategoria:Armia Krajowa]] |
[[Kategoria:Armia Krajowa]] |
Wersja z 11:46, 22 lip 2008
Tajne Wojskowe Zakłady Wydawnicze – aparat wydawniczo-poligraficzny Polskiego Państwa Podziemnego działający w latach 1940–1945 w Warszawie i innych miastach Generalnego Gubernatorstwa jako wydział Biura Informacji i Propagandy Komendy Głównej Armii Krajowej.
Pierwsza tajna drukarnia została uruchomiona w Warszawie jesienią 1940 r. Na początku 1944 r. liczące już dwanaście zakładów TWZW stały się największym koncernem poligraficznym podziemnej Europy. W szczytowym okresie rozwoju – na przełomie 1943 i 1944 r. – TWZW drukowały miesięcznie przeciętnie 248 500 egzemplarzy czasopism, 6500 broszur i 120 000 egzemplarzy ulotek[1], zużywając w tym celu około 5 ton nabywanego na czarnym rynku papieru. Ich personel liczył 50 etatowych pracowników. Ogółem w ciągu całej swej działalności drukarnie TWZW wyprodukowały przynajmniej kilkanaście milionów egzemplarzy konspiracyjnych pism, ponad milion broszur, instrukcji i innych druków zwartych, około miliona ulotek i około miliona druków Akcji N; rozchodziły się one po całym kraju (a w przypadku druków "N" również poza jego granicami). W ciągu całego okresu działalności (1940–1945) produkcja TWZW przekroczyła kilka milionów egzemplarzy różnych druków. Kontynuacją TWZW w powstaniu warszawskim były Wojskowe Zakłady Wydawnicze. TWZW zakończyły formalnie działalność w styczniu 1945 po rozwiązaniu Armii Krajowej.
Twórcą i zarządzającym strukturą Tajnych Wojskowych Zakładów Wydawniczych był przez cały okres okupacji niemieckiej w Polsce Jerzy Rutkowski ps. Michał i Kmita.
TWZW były m.in. wydawcą pierwszego wydania książki Aleksandra Kamińskiego Kamienie na szaniec i pierwszego wydania krajowego książki Arkadego Fiedlera Dywizjon 303.
- ↑ Nakłady te zmniejszyły się wiosną 1944 wskutek likwidowania przez Niemców kolejnych drukarń.
Bibliografia
- Stanisław Jankowski "Agaton" Z fałszywym ausweisem w prawdziwej Warszawie, Warszawa 1980; Wyd. Państwowy Instytut Wydawniczy, ISBN 8306001400;
- Michał Wojewódzki W tajnych drukarniach Warszawy 1939–1944, Warszawa 1978, wyd. II popr. i uzup. Wyd. Państwowy Instytut Wydawniczy.
- Jan Nowak-Jeziorański Kurier z Warszawy, Kraków 1989, Wydawnictwo "Znak", ISBN 8370061028