Albrecht Odważny: Różnice pomiędzy wersjami
[wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
Nowa strona: thumb|Albrecht Odważny '''Albrecht Odważny''', niem. ''Albrecht der Beherzte'' (u... |
m drobne merytoryczne, poprawa linków |
||
Linia 11: | Linia 11: | ||
W 1485 r. doszło (mimo obiekcji Albrechta, który uważał to za krok skutkujący osłabieniem Saksonii i stanowiący przeszkodę dla dalszej ekspansji) do podziału kraju między współrządzących dotąd braci: na mocy traktatu w Lipsku Albrecht został samodzielnym księciem części [[Saksonia|Saksonii]] obejmującej m.in. dawną [[Marchia Miśnieńska|Marchię Miśnieńską]]. Zaowocowało to trwałym podziałem Saksonii, a także dynastii (od obu braci pochodziły dwie linie dynastii wettińskiej, ernestyńska i albertyńska). |
W 1485 r. doszło (mimo obiekcji Albrechta, który uważał to za krok skutkujący osłabieniem Saksonii i stanowiący przeszkodę dla dalszej ekspansji) do podziału kraju między współrządzących dotąd braci: na mocy traktatu w Lipsku Albrecht został samodzielnym księciem części [[Saksonia|Saksonii]] obejmującej m.in. dawną [[Marchia Miśnieńska|Marchię Miśnieńską]]. Zaowocowało to trwałym podziałem Saksonii, a także dynastii (od obu braci pochodziły dwie linie dynastii wettińskiej, ernestyńska i albertyńska). |
||
Albrecht sporą część swojego życia poświęcił wojnie. Już w młodym wieku wysłany na dwór swojego wuja, cesarza [[Fryderyk III Habsburg|Fryderyka III Habsburga]], pozostawał w służbie cesarzy z rodu [[Habsburgowie|Habsburgów]]: najpierw Fryderyka, a po śmierci tego ostatniego w 1493 r., jego syna [[Maksymilian I Habsburg|Maksymiliana I]]. Uczestniczył w licznych cesarskich kampaniach wojennych, m.in. przeciwko [[władcy Burgundii|księciu burgundzkiemu]] [[Karol Zuchwały|Karolowi Zuchwałemu]] (1475 r.) oraz [[władcy Węgier|królowi węgierskiemu]] [[Maciej Korwin|Maciejowi Korwinowi]] (1483 r.). Znalazł jednak też czas na wyjazd do [[Ziemia Święta|Ziemi Świętej]] w 1476 r. W 1488 r. wyruszył na odsiecz oblężonemu w [[Brugia|Brugii]] synowi cesarskiemu Maksymilianowi. Został wówczas mianowany namiestnikiem [[Niderlandy (region historyczny)|Niderlandów]]; pozostając na tym stanowisku Albrecht przy dużym własnym wysiłku finansowym (który został umożliwiony m.in. dzięki reformie finansowej księstwa saskiego) tłumił powstanie miejscowej ludności i umacniał władzę Habsburgów. W 1493 r. stracił tę funkcję w związku z przybyciem do Niderlandów syna Maksymiliana, [[Filip I Piękny|Filipa]], pozostał jednak tam nadal. W tym okresie zaczął narastać konflikt między Albrechtem a Maksymilianem i jego synem, w głównej mierze dotyczących niespłaconych wydatków Albrechta na kampanie wojenne. W 1498 r. doszło do porozumienia stron, Albrecht otrzymał od Maksymiliana tytuł gubernatora [[Fryzja|Fryzji]]. Wkrótce potem wyjechał do swojego księstwa, skąd jednak został odwołany na wieść o kolejnym powstaniu we Fryzji. Podczas oblężenia ostatniego bastionu rebeliantów w [[Groningen]] zachorował, zmarł wkrótce potem. Przed śmiercią, w 1499 r. dokonał podziału swego dziedzictwa między synów: [[Jerzy Brodaty|Jerzy]] miał objąć rządy w Saksonii (był tu regentem już od 1488 r.) a młodszy [[Henryk Pobożny Wettyn|Henryk]] we Fryzji. |
Albrecht sporą część swojego życia poświęcił wojnie. Już w młodym wieku wysłany na dwór swojego wuja, cesarza [[Fryderyk III Habsburg|Fryderyka III Habsburga]], pozostawał w służbie cesarzy z rodu [[Habsburgowie|Habsburgów]]: najpierw Fryderyka, a po śmierci tego ostatniego w 1493 r., jego syna [[Maksymilian I Habsburg|Maksymiliana I]]. Uczestniczył w licznych cesarskich kampaniach wojennych, m.in. przeciwko [[władcy Burgundii|księciu burgundzkiemu]] [[Karol Zuchwały|Karolowi Zuchwałemu]] (1475 r.) oraz [[władcy Węgier|królowi węgierskiemu]] [[Maciej Korwin|Maciejowi Korwinowi]] (1483 r.). Znalazł jednak też czas na wyjazd do [[Ziemia Święta|Ziemi Świętej]] w 1476 r. W 1488 r. wyruszył na odsiecz oblężonemu w [[Brugia|Brugii]] synowi cesarskiemu Maksymilianowi. Został wówczas mianowany namiestnikiem [[Niderlandy (region historyczny)|Niderlandów]]; pozostając na tym stanowisku Albrecht przy dużym własnym wysiłku finansowym (który został umożliwiony m.in. dzięki reformie finansowej księstwa saskiego) tłumił powstanie miejscowej ludności i umacniał władzę Habsburgów. W 1493 r. stracił tę funkcję w związku z przybyciem do Niderlandów syna Maksymiliana, [[Filip I Piękny|Filipa]], pozostał jednak tam nadal. W tym okresie zaczął narastać konflikt między Albrechtem a Maksymilianem i jego synem, w głównej mierze dotyczących niespłaconych wydatków Albrechta na kampanie wojenne. W 1498 r. doszło do porozumienia stron, Albrecht otrzymał od Maksymiliana tytuł gubernatora [[Fryzja (kraina historyczna)|Fryzji]]. Wkrótce potem wyjechał do swojego księstwa, skąd jednak został odwołany na wieść o kolejnym powstaniu we Fryzji. Podczas oblężenia ostatniego bastionu rebeliantów w [[Groningen]] zachorował, zmarł wkrótce potem. Przed śmiercią, w 1499 r. dokonał podziału swego dziedzictwa między synów: [[Jerzy Brodaty|Jerzy]] miał objąć rządy w Saksonii (był tu regentem już od 1488 r.) a młodszy [[Henryk Pobożny Wettyn|Henryk]] we Fryzji. |
||
== Potomkowie == |
== Potomkowie == |
||
Linia 17: | Linia 17: | ||
* [[Jerzy Brodaty|Jerzy]], książę saski (następca Ernesta), |
* [[Jerzy Brodaty|Jerzy]], książę saski (następca Ernesta), |
||
* [[Henryk Pobożny Wettyn|Henryk]], książę saski (następca swego starszego brata Jerzego), |
* [[Henryk Pobożny Wettyn|Henryk]], książę saski (następca swego starszego brata Jerzego), |
||
* [[Fryderyk Wettyn|Fryderyk]], [[wielcy mistrzowie zakonu krzyżackiego|wielki mistrz zakonu krzyżackiego]] w [[Prusy Książęce|Prusach Książęcych |
* [[Fryderyk Wettyn|Fryderyk]], [[wielcy mistrzowie zakonu krzyżackiego|wielki mistrz zakonu krzyżackiego]] w [[Prusy Książęce|Prusach Książęcych]]. |
||
== Bibliografia == |
== Bibliografia == |
Wersja z 17:31, 11 sty 2010
Albrecht Odważny, niem. Albrecht der Beherzte (ur. 31 lipca 1443 r. w Grimma, zm. 15 września 1500 r. w Emden) – od 1464 r. książę saski (do podziału kraju w 1485 r. wraz ze starszym bratem Ernestem) z dynastii Wettinów.
Życiorys
Albrecht był trzecim i najmłodszym synem elektora saskiego Fryderyka II Łagodnego oraz Małgorzaty, córki Ernesta Żelaznego z dynastii Habsburgów. W 1455 stał się (wraz z bratem Ernestem) obiektem porwania przez mającego do jego ojca pretensje finansowe rycerza Kunza von Kauffungen. Porywacz, zdążający w kierunku granicy czeskiej został jednak schwytany, a dzieci Fryderyka Łagodnego uwolnione.
- Osobny artykuł:
Po śmierci ojca w 1464 r. odziedziczył władzę w Saksonii wraz ze swoim bratem Ernestem, przy czym Ernestowi, jako starszemu przypadła godność elektora Rzeszy. Kilka miesięcy później doszło do potwierdzenia formalnie zawartego w 1459 r. małżeństwa Albrechta z córką króla czeskiego Jerzego z Podiebradów, Sidonią. Dzięki niemu uzyskał on w lenno czeskie posiadłości na terenie Saksonii, stanowiło też ono podstawę jego roszczeń (po śmierci teścia w 1471 r.) do tronu czeskiego, jednak bezskutecznych.
W 1485 r. doszło (mimo obiekcji Albrechta, który uważał to za krok skutkujący osłabieniem Saksonii i stanowiący przeszkodę dla dalszej ekspansji) do podziału kraju między współrządzących dotąd braci: na mocy traktatu w Lipsku Albrecht został samodzielnym księciem części Saksonii obejmującej m.in. dawną Marchię Miśnieńską. Zaowocowało to trwałym podziałem Saksonii, a także dynastii (od obu braci pochodziły dwie linie dynastii wettińskiej, ernestyńska i albertyńska).
Albrecht sporą część swojego życia poświęcił wojnie. Już w młodym wieku wysłany na dwór swojego wuja, cesarza Fryderyka III Habsburga, pozostawał w służbie cesarzy z rodu Habsburgów: najpierw Fryderyka, a po śmierci tego ostatniego w 1493 r., jego syna Maksymiliana I. Uczestniczył w licznych cesarskich kampaniach wojennych, m.in. przeciwko księciu burgundzkiemu Karolowi Zuchwałemu (1475 r.) oraz królowi węgierskiemu Maciejowi Korwinowi (1483 r.). Znalazł jednak też czas na wyjazd do Ziemi Świętej w 1476 r. W 1488 r. wyruszył na odsiecz oblężonemu w Brugii synowi cesarskiemu Maksymilianowi. Został wówczas mianowany namiestnikiem Niderlandów; pozostając na tym stanowisku Albrecht przy dużym własnym wysiłku finansowym (który został umożliwiony m.in. dzięki reformie finansowej księstwa saskiego) tłumił powstanie miejscowej ludności i umacniał władzę Habsburgów. W 1493 r. stracił tę funkcję w związku z przybyciem do Niderlandów syna Maksymiliana, Filipa, pozostał jednak tam nadal. W tym okresie zaczął narastać konflikt między Albrechtem a Maksymilianem i jego synem, w głównej mierze dotyczących niespłaconych wydatków Albrechta na kampanie wojenne. W 1498 r. doszło do porozumienia stron, Albrecht otrzymał od Maksymiliana tytuł gubernatora Fryzji. Wkrótce potem wyjechał do swojego księstwa, skąd jednak został odwołany na wieść o kolejnym powstaniu we Fryzji. Podczas oblężenia ostatniego bastionu rebeliantów w Groningen zachorował, zmarł wkrótce potem. Przed śmiercią, w 1499 r. dokonał podziału swego dziedzictwa między synów: Jerzy miał objąć rządy w Saksonii (był tu regentem już od 1488 r.) a młodszy Henryk we Fryzji.
Potomkowie
Ze związku z Sidonią czeską (który po wyjeździe Albrechta do Niderlandów praktycznie się rozpadł – żona odmówiła przyłączenia się do Albrechta) pochodziło ośmioro dzieci, m.in.:
- Jerzy, książę saski (następca Ernesta),
- Henryk, książę saski (następca swego starszego brata Jerzego),
- Fryderyk, wielki mistrz zakonu krzyżackiego w Prusach Książęcych.
Bibliografia
- Hellmuth Rössler: Albrecht der Beherzte. W: Neue Deutsche Biographie. T. 1. Berlin: Duncker & Humblot, 1953, s. 174–175. [dostęp 2010-01-11]. (niem.).
- Heinrich Theodor Flathe: Albrecht, Herzog zu Sachsen. W: Allgemeine Deutsche Biographie. T. 1. Leipzig: Verlag von Dunckler & Humblot, 1875, s. 314–318. [dostęp 2010-01-11]. (niem.).
Linki zewnętrzne
- André Thieme: Albrecht (der Beherzte). [w:] Sächsische Biografie [on-line]. [dostęp 2010-01-11]. (niem.).