Adam Bochenek: Różnice pomiędzy wersjami
[wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
drobne redakcyjne |
|||
Linia 11: | Linia 11: | ||
Zmarł śmiercią samobójczą, wstrzykując sobie substancję do konserwacji preparatów anatomicznych; popadł w [[Zaburzenie afektywne jednobiegunowe|depresję]] w trakcie reorganizacji wydziału, wskutek której został odsunięty od pracy naukowej. |
Zmarł śmiercią samobójczą, wstrzykując sobie substancję do konserwacji preparatów anatomicznych; popadł w [[Zaburzenie afektywne jednobiegunowe|depresję]] w trakcie reorganizacji wydziału, wskutek której został odsunięty od pracy naukowej. |
||
Nekrologi napisali [[Adam Wrzosek]]<ref>Wrzosek A. [http://pbc.biaman.pl/dlibra/doccontent?id=7773&dirids=1 Adam Bochenek, profesor Wszechnicy Jagiellońskiej (1875–1913). Wspomnienie pośmiertne]. |
Nekrologi napisali [[Adam Wrzosek]]<ref>Wrzosek A. [http://pbc.biaman.pl/dlibra/doccontent?id=7773&dirids=1 Adam Bochenek, profesor Wszechnicy Jagiellońskiej (1875–1913). Wspomnienie pośmiertne]. Lwowski tygodnik lekarski 8, 27 (1913)</ref>, [[Emil Godlewski (1875-1944)|Emil Godlewski]]<ref>Godlewski E. Ś.p. Prof. Dr Adam Bochenek. Przegląd lekarski 52, 22, s. 325–327</ref>, [[Józef Zawadzki (lekarz)|Józef Zawadzki]]<ref>Zawadzki J. Ś.p. Prof. Adam Bochenek. Medycyna i Kronika lekarska 48, 24, ss. 468-469 (1913)</ref>, [[Stanisław Maziarski]]<ref>Maziarski S. [http://www.wbc.poznan.pl/dlibra/docmetadata?id=119403&from=&dirids=1&ver_id=2360736&lp=1&QI= Ś.p. Prof. Dr Adam Bochenek]. Nowiny Lekarskie 25, 7, s. 389–394 (1913)</ref>. Pamięci Adama Bochenka poświęcił swoją książkę [[Roman Dyboski]]<ref>Roman Dyboski: ''O sonetach i poematach Szekspira''. Gebethner & Wolff, 1914 </ref>. |
||
Artykuły wspomnieniowe ukazały się w 70. rocznicę pierwszego wydania podręcznika anatomii<ref>{{Cytuj pismo | autor=Mierzwa J, Rogawski K, Chrzanowska G | tytuł=In memory of Adam Bochenek M.D., professor of the Jagiellonian University (1875--1913). On the occasion of the 70th anniversary of issue of "Human Anatomy", volume I. | rok=1979 | czasopismo=Folia morphologica | doi= | wydanie=38 | wolumin=2 | miesiąc= | pmid= 387552 | strony=241–52}} |
Artykuły wspomnieniowe ukazały się w 70. rocznicę pierwszego wydania podręcznika anatomii<ref>{{Cytuj pismo | autor=Mierzwa J, Rogawski K, Chrzanowska G | tytuł=In memory of Adam Bochenek M.D., professor of the Jagiellonian University (1875--1913). On the occasion of the 70th anniversary of issue of "Human Anatomy", volume I. | rok=1979 | czasopismo=Folia morphologica | doi= | wydanie=38 | wolumin=2 | miesiąc= | pmid= 387552 | strony=241–52}} |
||
Linia 20: | Linia 20: | ||
== Wybrane prace == |
== Wybrane prace == |
||
: ''O ile nie zaznaczono inaczej, jedynym autorem jest Adam Bochenek.'' |
: ''O ile nie zaznaczono inaczej, jedynym autorem jest Adam Bochenek.'' |
||
* O ruchu w świecie zwierzęcym |
* ''O ruchu w świecie zwierzęcym''. Wszechświat (1897) |
||
* O dojrzewaniu i zapłodnieniu jajka u ślimaka |
* ''O dojrzewaniu i zapłodnieniu jajka u ślimaka Aplysia depilans''. Rozpr Wydz Mat-Przyrodn. Akad Umiej w Krakowie (1899) |
||
* Die Reifung und Befruchtung des Eies von |
* ''Die Reifung und Befruchtung des Eies von Aplysia depilans''. Bull de I'Acad Scie Crac (1899) |
||
* Die Nervenbahnen des Voderhirns von |
* ''Die Nervenbahnen des Voderhirns von Salamandra maculosa''. Bull de l'Acad. Scie Crac (1899) |
||
* Drogi nerwowe przedmóżdża salamandry plamistej |
* ''Drogi nerwowe przedmóżdża salamandry plamistej''. Rozpr Wydz Mat-Przyrodn Akad Umiej. w Krakowie (1900) |
||
* Ueber die Nervenendigungen in den Plexus chorioidei des Frosches |
* ''Ueber die Nervenendigungen in den Plexus chorioidei des Frosches''. Bull de I'Acad Scie Crac (1899) |
||
* O unerwieniu splotów naczyniowych mózgu żaby |
* ''O unerwieniu splotów naczyniowych mózgu żaby''. Rozpr, Wydz. Mat.-Przyrodn. Akad. Umiej. w Krakowie (1900) |
||
* Arthur van Gehuchten, Adam Bochenek. Le nerv de Willis dans ses connexions avec le nerv pneumo-gastrique |
* Arthur van Gehuchten, Adam Bochenek. ''Le nerv de Willis dans ses connexions avec le nerv pneumo-gastrique''. Le Nevraxe 3 (1901) |
||
* Degenerescence des fibres endogenes ascendantes de la moelle aprés ligature de l’aorte abdominale |
* ''Degenerescence des fibres endogenes ascendantes de la moelle aprés ligature de l’aorte abdominale''. Le Nevraxe 3 (1901) |
||
* Drogi nerwowe dla odruchów wywołanych wrażeniami wzrokowemi |
* ''Drogi nerwowe dla odruchów wywołanych wrażeniami wzrokowemi''. Postęp Okulistyczny (1903) |
||
* Główniejsze cechy charakterystyki antropologicznej ludności włościańskiej okolicy Kutna i Łęczycy |
* ''Główniejsze cechy charakterystyki antropologicznej ludności włościańskiej okolicy Kutna i Łęczycy''. Mareryaly Komisyi Antropol, Archeol i Etnograf Akad Umiej 7 (1903) |
||
* Główniejsze cechy charakterystyki ludności włościańskiej okolic Kutna i Łęczycy |
* ''Główniejsze cechy charakterystyki ludności włościańskiej okolic Kutna i Łęczycy''. Materiały antropologiczno-archeologiczne Komisji Antropologicznej AU 8, s. 101–113 (1904) |
||
* O wpływie systemu nerwowego na procesy twórcze w organizacyach |
* ''O wpływie systemu nerwowego na procesy twórcze w organizacyach''. Wszechświat (1904) |
||
* Untersuchungen über das centrale Nervensystem der Wirbellosen |
* ''Untersuchungen über das centrale Nervensystem der Wirbellosen''. Bull de l'Acad Scie Cracovie (1905) |
||
* Materiały do charakterystyki antropologicznej ludności Królestwa Polskiego. Materiały antropologiczno-archeologiczne Komisji Antropologicznej AU s. 69-76 (1906) |
* ''Materiały do charakterystyki antropologicznej ludności Królestwa Polskiego''. Materiały antropologiczno-archeologiczne Komisji Antropologicznej AU s. 69-76 (1906) |
||
* O dojrzewaniu i zapłodnieniu jaja u ślimaka |
* ''O dojrzewaniu i zapłodnieniu jaja u ślimaka Aplysia depilans''. Rozpr Wydz mat-przyr AU s. 69-91 (1902) |
||
* Anatomia i rozwój jamy ustnej i zębów. Warszawa, nakładem "Przeglądu Dentystycznego", 1905 |
* ''Anatomia i rozwój jamy ustnej i zębów''. Warszawa, nakładem "Przeglądu Dentystycznego", 1905 |
||
* Badania nad budową systemu nerwowego centralnego u mięczaków, osłonic i szkarłupni |
* ''Badania nad budową systemu nerwowego centralnego u mięczaków, osłonic i szkarłupni''. Rozpr Wydz mat-przyr AU 45, s. 262-277 (1905) |
||
* O centralnem rozgałęzieniu włókien nerwu wzrokowego. Sprawozdania z posiedzeń naukowych w sekcyach X Zjazdu Lekarzy i Przyrodn. Polskich we Lwowie (22-25.07.1907). Wydane przez Komitet Gospodarczy, Lwów 1906-1908 |
* ''O centralnem rozgałęzieniu włókien nerwu wzrokowego''. Sprawozdania z posiedzeń naukowych w sekcyach X Zjazdu Lekarzy i Przyrodn. Polskich we Lwowie (22-25.07.1907). Wydane przez Komitet Gospodarczy, Lwów 1906-1908 |
||
* Über zentrale Endigungen des Nervus opticus |
* ''Über zentrale Endigungen des Nervus opticus''. Bull de l'Acad Scie Cracovie (1908) |
||
* ''Anatomia człowieka'' (T. 1, Kraków 1909) |
* ''Anatomia człowieka'' (T. 1, Kraków 1909) |
||
* O gruczołach przytarczycznych |
* ''O gruczołach przytarczycznych''. Przegląd Lekarski (1910) |
||
* Badania nad ośrodkowemi zakończeniami nerwów wzrokowych u zwierząt ssących |
* ''Badania nad ośrodkowemi zakończeniami nerwów wzrokowych u zwierząt ssących''. Prace Zjazdu Neurologów (1910) |
||
{{Przypisy}} |
{{Przypisy}} |
Wersja z 22:57, 11 lis 2010
Adam Wawrzyniec Bochenek (ur. 10 sierpnia 1875 w Krakowie, zm. 25 maja 1913 tamże) – polski lekarz, anatom, histolog, antropolog. Autor wielokrotnie wznawianego podręcznika anatomii.
Życiorys
Był synem profesora ekonomii Uniwersytetu Jagiellońskiego Mieczysława (1838–1887) i Heleny z Klickich[1]. Wykształcenie średnie uzyskał w Krakowie, po czym w latach 1892–1898 studiował na UJ nauki medyczne, uzyskując w 1898 stopień doktora wszechnauk lekarskich. W czasie studiów współpracował z Henrykiem Hoyerem (młodszym) jako demonstrator, był także asystentem przy Katedrze Anatomii u Kazimierza Kostaneckiego.
W latach 1899–1901 przebywał za granicą, studiował antropologię w Instytucie Schwalbego w Strasburgu oraz na Uniwersytecie w Leuven, gdzie uczył się neuroanatomii u Van Gehuchtena. W 1903 i 1904 przebywał w stacji zoologicznej w Neapolu. W 1901 habilitował się na UJ ("O budowie komórki nerwowej ślimaka Helix pomatia"), od 1906 był profesorem nadzwyczajnym. Wykładał anatomię opisową, zorganizował laboratorium badawcze zajmujące się budową i przebiegiem włókien układu nerwowego. Był autorem 28 prac naukowych, przeważnie z dziedziny histologii i embriologii bezkręgowców. Prowadził też badania antropologiczne nad ludnością wiejską Kutna, Łęczycy i powiatu mławskiego.
Współpracownikami Bochenka byli Grzywo-Dąbrowski, Frenkel, Jaworowski, Macieszyna-Jeleńska, Kleczkowicz i inni.
Zmarł śmiercią samobójczą, wstrzykując sobie substancję do konserwacji preparatów anatomicznych; popadł w depresję w trakcie reorganizacji wydziału, wskutek której został odsunięty od pracy naukowej.
Nekrologi napisali Adam Wrzosek[2], Emil Godlewski[3], Józef Zawadzki[4], Stanisław Maziarski[5]. Pamięci Adama Bochenka poświęcił swoją książkę Roman Dyboski[6].
Artykuły wspomnieniowe ukazały się w 70. rocznicę pierwszego wydania podręcznika anatomii[7] i w 75. rocznicę śmierci[8]. Z tej okazji odbyła się też specjalna sesja naukowa i odsłonięto pamiątkową tablicę na ścianie budynku zakładu anatomii w Krakowie[9].
Najbardziej znanym jego dziełem jest wielotomowy podręcznik Anatomia człowieka (I tom z zaplanowanych czterech ukazał się za życia autora w 1909, nakładem PAU). Przed wojną wyszły kolejne tomy. Po wojnie pracę nad podręcznikiem kontynuowali Ciechanowski i Michał Reicher. W latach 1953–1965 ukazało się siedem tomów, potem skrócono całość do pięciu. Anatomia Bochenka jest wznawiana do dziś (ostatnie wydanie w 2007 roku).
Wybrane prace
- O ile nie zaznaczono inaczej, jedynym autorem jest Adam Bochenek.
- O ruchu w świecie zwierzęcym. Wszechświat (1897)
- O dojrzewaniu i zapłodnieniu jajka u ślimaka Aplysia depilans. Rozpr Wydz Mat-Przyrodn. Akad Umiej w Krakowie (1899)
- Die Reifung und Befruchtung des Eies von Aplysia depilans. Bull de I'Acad Scie Crac (1899)
- Die Nervenbahnen des Voderhirns von Salamandra maculosa. Bull de l'Acad. Scie Crac (1899)
- Drogi nerwowe przedmóżdża salamandry plamistej. Rozpr Wydz Mat-Przyrodn Akad Umiej. w Krakowie (1900)
- Ueber die Nervenendigungen in den Plexus chorioidei des Frosches. Bull de I'Acad Scie Crac (1899)
- O unerwieniu splotów naczyniowych mózgu żaby. Rozpr, Wydz. Mat.-Przyrodn. Akad. Umiej. w Krakowie (1900)
- Arthur van Gehuchten, Adam Bochenek. Le nerv de Willis dans ses connexions avec le nerv pneumo-gastrique. Le Nevraxe 3 (1901)
- Degenerescence des fibres endogenes ascendantes de la moelle aprés ligature de l’aorte abdominale. Le Nevraxe 3 (1901)
- Drogi nerwowe dla odruchów wywołanych wrażeniami wzrokowemi. Postęp Okulistyczny (1903)
- Główniejsze cechy charakterystyki antropologicznej ludności włościańskiej okolicy Kutna i Łęczycy. Mareryaly Komisyi Antropol, Archeol i Etnograf Akad Umiej 7 (1903)
- Główniejsze cechy charakterystyki ludności włościańskiej okolic Kutna i Łęczycy. Materiały antropologiczno-archeologiczne Komisji Antropologicznej AU 8, s. 101–113 (1904)
- O wpływie systemu nerwowego na procesy twórcze w organizacyach. Wszechświat (1904)
- Untersuchungen über das centrale Nervensystem der Wirbellosen. Bull de l'Acad Scie Cracovie (1905)
- Materiały do charakterystyki antropologicznej ludności Królestwa Polskiego. Materiały antropologiczno-archeologiczne Komisji Antropologicznej AU s. 69-76 (1906)
- O dojrzewaniu i zapłodnieniu jaja u ślimaka Aplysia depilans. Rozpr Wydz mat-przyr AU s. 69-91 (1902)
- Anatomia i rozwój jamy ustnej i zębów. Warszawa, nakładem "Przeglądu Dentystycznego", 1905
- Badania nad budową systemu nerwowego centralnego u mięczaków, osłonic i szkarłupni. Rozpr Wydz mat-przyr AU 45, s. 262-277 (1905)
- O centralnem rozgałęzieniu włókien nerwu wzrokowego. Sprawozdania z posiedzeń naukowych w sekcyach X Zjazdu Lekarzy i Przyrodn. Polskich we Lwowie (22-25.07.1907). Wydane przez Komitet Gospodarczy, Lwów 1906-1908
- Über zentrale Endigungen des Nervus opticus. Bull de l'Acad Scie Cracovie (1908)
- Anatomia człowieka (T. 1, Kraków 1909)
- O gruczołach przytarczycznych. Przegląd Lekarski (1910)
- Badania nad ośrodkowemi zakończeniami nerwów wzrokowych u zwierząt ssących. Prace Zjazdu Neurologów (1910)
- ↑ Słownik biologów polskich. Stanisław Feliksiak (red.). Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1987, s. 78–79. ISBN 83-01-00656-0.
- ↑ Wrzosek A. Adam Bochenek, profesor Wszechnicy Jagiellońskiej (1875–1913). Wspomnienie pośmiertne. Lwowski tygodnik lekarski 8, 27 (1913)
- ↑ Godlewski E. Ś.p. Prof. Dr Adam Bochenek. Przegląd lekarski 52, 22, s. 325–327
- ↑ Zawadzki J. Ś.p. Prof. Adam Bochenek. Medycyna i Kronika lekarska 48, 24, ss. 468-469 (1913)
- ↑ Maziarski S. Ś.p. Prof. Dr Adam Bochenek. Nowiny Lekarskie 25, 7, s. 389–394 (1913)
- ↑ Roman Dyboski: O sonetach i poematach Szekspira. Gebethner & Wolff, 1914
- ↑ Mierzwa J, Rogawski K, Chrzanowska G. In memory of Adam Bochenek M.D., professor of the Jagiellonian University (1875--1913). On the occasion of the 70th anniversary of issue of "Human Anatomy", volume I.. „Folia morphologica”. 2 (38), s. 241–52, 1979. PMID: 387552.
- ↑ Jurek M. Adam Bochenek (the 75th anniversary of his death). „Materia medica Polona. Polish journal of medicine and pharmacy”. 1 (22), s. 43–6, 1990. PMID: 2079861.
- ↑ Sylwetka Adama Bochenka. [w:] Janina Sokołowska-Pituchowa, Jerzy Walocha: 400 lat Katedry Anatomii w Krakowie (1602–2002). Wydaw. Uniwersytetu Jagiellońskiego, 2002 ISBN 8323316392 s. 149–160