Tryton (syn Posejdona): Różnice pomiędzy wersjami

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Przeglądaj historię interaktywnie
[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
← poprzednia edycjanastępna edycja →
Usunięta treść Dodana treść
WizualnieWikikod
KamikazeBot (dyskusja | edycje)
550 479 edycji
→‎Linki zewnętrzne: Bot usuwa zbędny szablon {{stub}}
źródła/przypisy, drobne merytoryczne, redakcyjne i techniczne
Linia 1: Linia 1:
[[Plik:Herakles Triton BM GR1947-7-14-16.jpg|thumb|200px|<center>''Herakles i Tryton''<br /><small>greckie malowidło wazowe w [[styl czarnofigurowy|stylu czarnofigurowym]] na attyckim [[kyliks]]ie z VI w. p.n.e., [[Muzeum Brytyjskie]] w [[Londyn]]ie</small></center>]]
[[Plik:Herakles Triton BM GR1947-7-14-16.jpg|thumb|200px|<center>''Herakles i Tryton'',<br /><small>malowidło na attyckim [[kyliks]]ie [[styl czarnofigurowy|czarnofigurowym]], VI wiek p.n.e.,<br />[[Muzeum Brytyjskie]] w [[Londyn]]ie.</small></center>]]
'''Tryton''' (także '''Triton''', [[język grecki|gr.]] {{grc|Τρίτων}} ''Trítōn'', [[łacina|łac.]] ''Triton'') – [[mitologia grecka|''mit. gr.'']] bóg morski.
'''Tryton''' (także '''Triton''', [[język grecki|gr.]] {{grc|Τρίτων}} ''Trítōn'', [[łacina|łac.]] ''Triton'') – [[mitologia grecka|''mit. gr.'']] bóg morski.


Według jednej z wersji był bogiem jeziora [[Tritonis]] w [[Libia|Libii]]<ref name="Pierre Grimal">{{cytuj książkę|nazwisko=Grimal|imię=Pierre|autor link=Pierre Grimal|tytuł=Słownik mitologii greckiej i rzymskiej|wydawca=[[Zakład Narodowy im. Ossolińskich]]|miejsce=Wrocław|data=2008|strony=354|isbn=83-04-04673-3}}</ref>. Uchodził za syna boga [[Posejdon]]a i bogini [[Amfitryta|Amfitryty]] oraz za brata [[nimfy]] [[Rode]], a także za ojca [[Triteja|Tritei]], [[Trytonidy|Trytonid]], [[trytony (mitologia)|trytonów]] i [[Pallas (córka Trytona)|Pallas]]<ref name="Pierre Grimal" /><ref name="Triteia Theoi">{{cytuj stronę|url=http://www.theoi.com/Nymphe/NympheTriteia.html|tytuł=Triteia|nazwisko=Atsma|imię=Aaron J.|data=2000-2008|praca=The Theoi Project: Greek mythology. Exploring mythology in classical literature and art.|język=en|data dostępu=2010-11-04}}</ref><ref name="Tritonides Theoi">{{cytuj stronę|url=http://www.theoi.com/Nymphe/NymphaiTritonides.html|tytuł=Tritonides|nazwisko=Atsma|imię=Aaron J.|data=2000-2008|praca=The Theoi Project: Greek mythology. Exploring mythology in classical literature and art.|język=en|data dostępu=2010-11-04}}</ref><ref name="Zamarovský">{{cytuj książkę|nazwisko=Zamarovský|imię=Vojtech|autor link=Vojtech Zamarovský|tytuł=Bohovia a hrdinovia antických bájí|wydawca=Perfekt a.s.|miejsce=Bratislava|rok=1998|strony=444|język=sk||isbn=80-8046-098-1}}; polskie wydanie: ''Bogowie i herosi mitologii greckiej i rzymskiej'' (''Encyklopedia mitologii antycznej'', ''Słownik mitologii greckiej i rzymskiej'').</ref><ref name="Tritones Theoi">{{cytuj stronę|url=http://www.theoi.com/Pontios/Tritones.html|tytuł=Tritons|nazwisko=Atsma|imię=Aaron J.|data=2000-2008|praca=The Theoi Project: Greek mythology. Exploring mythology in classical literature and art.|język=en|data dostępu=2010-11-04}}</ref>. Należał do orszaku Posejdona i Amfitryty.
Według jednej z wersji był bogiem jeziora [[Tritonis]] w [[Libia|Libii]]<ref name="Z. Kubiak (83-7391-077-8)">{{cytuj książkę|nazwisko=Kubiak|imię=Zygmunt|autor link=Zygmunt Kubiak|tytuł=Mitologia Greków i Rzymian|wydawca=Świat Książki|miejsce=Warszawa|data=2003|strony=231|isbn=83-7391-077-8|rozdział=Młodsi bogowie}}</ref><ref name="P. Grimal (83-04-04673-3)">{{cytuj książkę|nazwisko=Grimal|imię=Pierre|autor link=Pierre Grimal|tytuł=Słownik mitologii greckiej i rzymskiej|wydawca=[[Zakład Narodowy im. Ossolińskich]]|miejsce=Wrocław|data=2008|strony=354|isbn=83-04-04673-3}}</ref>. Uchodził za syna boga [[Posejdon]]a i bogini [[Amfitryta|Amfitryty]] oraz za brata [[nimfy]] [[Rode]], a także za ojca [[Triteja|Tritei]], [[Trytonidy|Trytonid]], [[trytony (mitologia)|trytonów]] i [[Pallas (córka Trytona)|Pallas]]<ref name="P. Grimal (83-04-04673-3)" /><ref name="Z. Kubiak (83-7311-077-8) 2">Zygmunt Kubiak, [[op. cit.]], s. 186. ISBN 83-7311-077-8.</ref><ref name="Triteia Theoi">{{cytuj stronę|url=http://www.theoi.com/Nymphe/NympheTriteia.html|tytuł=Triteia|nazwisko=Atsma|imię=Aaron J.|data=2000-2008|praca=The Theoi Project: Greek mythology. Exploring mythology in classical literature and art.|język=en|data dostępu=2010-11-04}}</ref><ref name="Tritonides Theoi">{{cytuj stronę|url=http://www.theoi.com/Nymphe/NymphaiTritonides.html|tytuł=Tritonides|nazwisko=Atsma|imię=Aaron J.|data=2000-2008|praca=The Theoi Project: Greek mythology. Exploring mythology in classical literature and art.|język=en|data dostępu=2010-11-04}}</ref><ref name="V. Zamarovský (80-8046-098-1)">{{cytuj książkę|nazwisko=Zamarovský|imię=Vojtech|autor link=Vojtech Zamarovský|tytuł=Bohovia a hrdinovia antických bájí|wydawca=Perfekt a.s.|miejsce=Bratislava|rok=1998|strony=444|język=sk|isbn=80-8046-098-1}}; polskie wydanie: ''Bogowie i herosi mitologii greckiej i rzymskiej'' (''Encyklopedia mitologii antycznej'', ''Słownik mitologii greckiej i rzymskiej'').</ref><ref name="Tritones Theoi">{{cytuj stronę|url=http://www.theoi.com/Pontios/Tritones.html|tytuł=Tritons|nazwisko=Atsma|imię=Aaron J.|data=2000-2008|praca=The Theoi Project: Greek mythology. Exploring mythology in classical literature and art.|język=en|data dostępu=2010-11-04}}</ref>. Należał do orszaku Posejdona i Amfitryty.


Pojawia się w mitach o [[Herakles]]ie, [[Argonauci|Argonautach]] i [[Misenos]]ie.
Pojawia się w mitach o [[Herakles]]ie, [[Argonauci|Argonautach]] i [[Misenos]]ie.


W sztuce wyobrażany jest zwykle w postaci istoty o mieszanej budowie, z [[trójząb|trójzębem]] i wielką muszlą<ref name="Zamarovský" />. Górna część jego ciała (tułów, głowa, ręce) jest podobna do ciała człowieka (tak jak [[centaury (mitologia)|centaurów]] i [[ichtiocentaury|ichtiocentaurów]]), natomiast dolna ma kształt ryby (tak jak ichtiocentaurów i [[hippokampy|hippokampów]]; przeważnie ma rybi ogon skręcony spiralnie)<ref name="Pierre Grimal" />. Czasami posiada jedną parę końskich nóg (tak jak ichtiocentaury).
W sztuce przedstawiany jest zwykle jako istota o mieszanej budowie, z [[trójząb|trójzębem]] i wielką muszlą<ref name="V. Zamarovský (80-8046-098-1)" /><ref name="M. Pietrzykowski (83-221-0111-2)">{{cytuj książkę|nazwisko=Pietrzykowski|imię=Michał|autor=Michał Pietrzykowski|tytuł=Mitologia starożytnej Grecji|wydawca=Wydawnictwo Artystyczne i Filmowe|miejsce=Warszawa|data=1979|strony=55|isbn=83-221-0111-2|rozdział=Mity o bogach}}</ref>. Górna część jego ciała (tułów, głowa, ręce) jest podobna do ciała człowieka (tak jak [[centaury (mitologia)|centaurów]] i [[ichtiocentaury|ichtiocentaurów]]), natomiast dolna ma kształt ryby (tak jak ichtiocentaurów i [[hippokampy|hippokampów]]; przeważnie ma rybi ogon skręcony spiralnie)<ref name="P. Grimal (83-04-04673-3)" />. Czasami posiada jedną parę końskich nóg (tak jak ichtiocentaury).


Stanowi dość częsty temat w rzeźbie (oprawy rzeźbiarskie fontann). Przedstawienia jego występują również w greckim [[malarstwo wazowe|malarstwie wazowym]] i na [[mozaika]]ch (m.in. mozaiki z III w.)<ref name="Zamarovský" />.
Wyobrażenie o bóstwie przejawia się w sztukach plastycznych między innymi w greckim [[malarstwo wazowe|malarstwie wazowym]] i [[mozaika]]ch (mozaiki z III w.) oraz w rzeźbie (oprawy rzeźbiarskie fontann)<ref name="V. Zamarovský (80-8046-098-1)" />.


Imię Trytona bywa stosowane często do szeregu istot morskich – pół ludzi, pół ryb<ref name="Pierre Grimal" />.
Imię Trytona bywa stosowane często do szeregu istot morskich – pół ludzi, pół ryb ([[trytony (mitologia)|trytonów]])<ref name="P. Grimal (83-04-04673-3)" /><ref name="M. Pietrzykowski (83-221-0111-2)" />.


Imieniem bóstwa nazwano największy [[naturalny satelita|księżyc]] [[Neptun]]a – [[Tryton (księżyc)|Tryton]]<ref name="Zamarovský" /><ref name="Encyklopédia astronómie">{{cytuj książkę|nazwisko=Hajduk |imię=Anton|autor=Anton Hajduk|tytuł=Encyklopédia astronómie|wydawca=Obzor|miejsce=Bratislava|data=1987|strony=623|język=sk|isbn=65-045-87 EAS|nazwisko2=Štohl (red.)|imię2=Ján}}</ref>.
Imieniem bóstwa został nazwany największy [[naturalny satelita|księżyc]] [[Neptun]]a – [[Tryton (księżyc)|Tryton]]<ref name="V. Zamarovský (80-8046-098-1)" /><ref name="Encyklopédia astronómie">{{cytuj książkę|nazwisko=Hajduk |imię=Anton|autor=Anton Hajduk|tytuł=Encyklopédia astronómie|wydawca=Obzor|miejsce=Bratislava|data=1987|strony=623|język=sk|isbn=65-045-87 EAS|nazwisko2=Štohl (red.)|imię2=Ján}}</ref>.


=== Zobacz też ===
=== Zobacz też ===
Linia 34: Linia 34:
* [http://www.ancientlibrary.com/smith-bio/3509.html Triton] (William Smith: ''Dictionary of Greek and Roman biography and mythology'', 1867). W: ''The Ancient Library. The complete classics bookshelf on the web''. [dostęp 2010-11-03]. {{lang|en}}
* [http://www.ancientlibrary.com/smith-bio/3509.html Triton] (William Smith: ''Dictionary of Greek and Roman biography and mythology'', 1867). W: ''The Ancient Library. The complete classics bookshelf on the web''. [dostęp 2010-11-03]. {{lang|en}}
}}
}}




[[Kategoria:Bóstwa wodne w mitologii greckiej]]
[[Kategoria:Bóstwa wodne w mitologii greckiej]]

Wersja z 17:17, 12 sty 2011

Herakles i Tryton,
malowidło na attyckim kyliksie czarnofigurowym, VI wiek p.n.e.,
Muzeum Brytyjskie w Londynie.

Tryton (także Triton, gr. Τρίτων Trítōn, łac. Triton) – mit. gr. bóg morski.

Według jednej z wersji był bogiem jeziora Tritonis w Libii[1][2]. Uchodził za syna boga Posejdona i bogini Amfitryty oraz za brata nimfy Rode, a także za ojca Tritei, Trytonid, trytonów i Pallas[2][3][4][5][6][7]. Należał do orszaku Posejdona i Amfitryty.

Pojawia się w mitach o Heraklesie, Argonautach i Misenosie.

W sztuce przedstawiany jest zwykle jako istota o mieszanej budowie, z trójzębem i wielką muszlą[6][8]. Górna część jego ciała (tułów, głowa, ręce) jest podobna do ciała człowieka (tak jak centaurów i ichtiocentaurów), natomiast dolna ma kształt ryby (tak jak ichtiocentaurów i hippokampów; przeważnie ma rybi ogon skręcony spiralnie)[2]. Czasami posiada jedną parę końskich nóg (tak jak ichtiocentaury).

Wyobrażenie o bóstwie przejawia się w sztukach plastycznych między innymi w greckim malarstwie wazowym i mozaikach (mozaiki z III w.) oraz w rzeźbie (oprawy rzeźbiarskie fontann)[6].

Imię Trytona bywa stosowane często do szeregu istot morskich – pół ludzi, pół ryb (trytonów)[2][8].

Imieniem bóstwa został nazwany największy księżyc Neptuna – Tryton[6][9].

Zobacz też

  1. ↑ Młodsi bogowie. W: Zygmunt Kubiak: Mitologia Greków i Rzymian. Warszawa: Świat Książki, 2003, s. 231. ISBN 83-7391-077-8.
  2. ↑ a b c d Pierre Grimal: Słownik mitologii greckiej i rzymskiej. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 2008, s. 354. ISBN 83-04-04673-3.
  3. ↑ Zygmunt Kubiak, op. cit., s. 186. ISBN 83-7311-077-8.
  4. ↑ Aaron J. Atsma: Triteia. [w:] The Theoi Project: Greek mythology. Exploring mythology in classical literature and art. [on-line]. 2000-2008. [dostęp 2010-11-04]. (ang.).
  5. ↑ Aaron J. Atsma: Tritonides. [w:] The Theoi Project: Greek mythology. Exploring mythology in classical literature and art. [on-line]. 2000-2008. [dostęp 2010-11-04]. (ang.).
  6. ↑ a b c d Vojtech Zamarovský: Bohovia a hrdinovia antických bájí. Bratislava: Perfekt a.s., 1998, s. 444. ISBN 80-8046-098-1. (słow.).; polskie wydanie: Bogowie i herosi mitologii greckiej i rzymskiej (Encyklopedia mitologii antycznej, Słownik mitologii greckiej i rzymskiej).
  7. ↑ Aaron J. Atsma: Tritons. [w:] The Theoi Project: Greek mythology. Exploring mythology in classical literature and art. [on-line]. 2000-2008. [dostęp 2010-11-04]. (ang.).
  8. ↑ a b Mity o bogach. W: Michał Pietrzykowski: Mitologia starożytnej Grecji. Warszawa: Wydawnictwo Artystyczne i Filmowe, 1979, s. 55. ISBN 83-221-0111-2.
  9. ↑ Anton Hajduk, Ján Štohl (red.): Encyklopédia astronómie. Bratislava: Obzor, 1987, s. 623. ISBN 65-045-87 EAS. (słow.).
Błąd w przypisach: Znacznik <ref> o nazwie „stopień”, zdefiniowany w <references>, nie był użyty wcześniej w treści.
BŁĄD PRZYPISÓW

Linki zewnętrzne

Szablon:Bibliografia

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Tryton_(syn_Posejdona)&oldid=24940383”