Krzyż Rycerski: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
m drobne techniczne |
m infobox |
||
| Linia 1: | Linia 1: | ||
{{Odznaczenie infobox |
|||
[[Plik:RK EK.png|thumb|200px|Krzyż Rycerski]] |
|||
|nazwa = Krzyż Rycerski Krzyża Żelaznego<br />''Ritterkreuz des Eisernen Kreuzes'' |
|||
| ⚫ | '''Krzyż Rycerski''', |
||
|awers = RK EK.png |
|||
|awers opis = insygniów orderu V klasy |
|||
|awers 2 = |
|||
|awers 2 opis = |
|||
|rewers = |
|||
|rewers opis = |
|||
|rewers 2 = |
|||
|rewers 2 opis = |
|||
|baretka = DEU EK Ritter BAR.svg |
|||
|baretka opis = |
|||
|baretka 2 = |
|||
|baretka 2 opis = |
|||
|ustanowiono = [[1 września]] [[1939]] |
|||
|wielkość = |
|||
|kruszec = |
|||
|wydano = |
|||
|commons = Category:Knight's Cross of the Iron Cross |
|||
}} |
|||
| ⚫ | '''Krzyż Rycerski''', właśc. '''Krzyż Rycerski Krzyża Żelaznego''' ([[Język niemiecki|niem.]] ''Ritterkreuz des Eisernen Kreuzes'', RK) - niemiecki [[order]], najwyższe [[odznaczenie wojskowe]] okresu [[III Rzesza|III Rzeszy]].<ref>Krzyż Rycerski był najwyższym odznaczeniem wojskowym III Rzeszy nadawanym w praktyce, gdyż wyższym odznaczeniem był Krzyż Wielki Krzyża Żelaznego, nadany jedynie słynącemu z zamiłowania do orderów [[Hermann Goering|Hermannowi Goeringowi]], który, mimo to, posiadał Krzyż Rycerski jedynie najniższej klasy.</ref> Stanowił rozszerzenie klas [[Krzyż Żelazny|Krzyża Żelaznego]]. |
||
== Historia == |
== Historia == |
||
Krzyż Rycerski został ustanowiony na początku [[II wojna światowa|II wojny światowej]], 1 września [[1939]], przez [[Adolf Hitler|Adolfa Hitlera]]. Początkowo stanowił on jedną klasę Krzyża Żelaznego, między Krzyżem Żelaznym I klasy, a Krzyżem Wielkiego Krzyża Żelaznego. W toku wojny ustanowiono dalsze cztery klasy Krzyża Rycerskiego: 3 czerwca [[1940]] Krzyż Rycerski Krzyża Żelaznego z Liśćmi Dębu, a 28 września [[1941]] Krzyż Rycerski Krzyża Żelaznego z Liśćmi Dębu i Mieczami oraz z Liśćmi Dębu, Mieczami i Brylantami. Najwyższa klasa, Krzyż Rycerski Krzyża Żelaznego ze Złotymi Liśćmi Dębu, Mieczami i Brylantami, została ustanowiona 29 grudnia [[1944]]. |
Krzyż Rycerski został ustanowiony na początku [[II wojna światowa|II wojny światowej]], [[1 września]] [[1939]], przez [[Adolf Hitler|Adolfa Hitlera]]. Początkowo stanowił on jedną klasę Krzyża Żelaznego, między Krzyżem Żelaznym I klasy, a Krzyżem Wielkiego Krzyża Żelaznego. W toku wojny ustanowiono dalsze cztery klasy Krzyża Rycerskiego: 3 czerwca [[1940]] Krzyż Rycerski Krzyża Żelaznego z Liśćmi Dębu, a 28 września [[1941]] Krzyż Rycerski Krzyża Żelaznego z Liśćmi Dębu i Mieczami oraz z Liśćmi Dębu, Mieczami i Brylantami. Najwyższa klasa, Krzyż Rycerski Krzyża Żelaznego ze Złotymi Liśćmi Dębu, Mieczami i Brylantami, została ustanowiona 29 grudnia [[1944]]. |
||
== Zasady nadawania == |
== Zasady nadawania == |
||
Krzyż Rycerski został ustanowiony w celu wypełnienia luki pomiędzy istniejącymi już wcześniej w historii orderami: Krzyżem Żelaznym a Krzyżem Wielkim Krzyża Żelaznego. Podobnym orderem istniejącym w historii Niemiec był [[Pour le Merite]] nadawany oficerom podczas I wojny światowej, lecz w odróżnieniu od niego, Krzyż Rycerski miał być nadawany żołnierzom wszystkich stopni w celu podkreślenia egalitaryzmu armii (mimo to, większość odznaczonych stanowili oficerowie). |
Krzyż Rycerski został ustanowiony w celu wypełnienia luki pomiędzy istniejącymi już wcześniej w historii orderami: Krzyżem Żelaznym a Krzyżem Wielkim Krzyża Żelaznego. Podobnym orderem istniejącym w historii Niemiec był [[Pour le Merite]] nadawany oficerom podczas I wojny światowej, lecz w odróżnieniu od niego, Krzyż Rycerski miał być nadawany żołnierzom wszystkich stopni w celu podkreślenia egalitaryzmu armii (mimo to, większość odznaczonych stanowili oficerowie). |
||
Krzyż Rycerski mógł być nadany co do zasady osobie odznaczonej uprzednio Krzyżem Żelaznym I klasy, następnie też zachowywano porządek nadawania kolejnych klas. Przede wszystkim nadawany był za wyjątkowy akt odwagi w obliczu nieprzyjaciela, mógł być też nadany za całokształt dowodzenia podczas bitwy. Ponadto, w lotnictwie myśliwskim był nadawany za uzyskanie odpowiedniej liczby punktów za zestrzelenie wrogich samolotów (początkowo 20 punktów, punkty zależały m.in. od liczby silników samolotów - do trzech za samolot czterosilnikowy). W marynarce był także nadawany za zatopienie okrętów lub statków o [[tonaż]]u 100.000 ton lub czyn wykraczający poza zwykłe obowiązki (np. uratowanie ciężko uszkodzonego okrętu). Podczas wojny szczegółowe kryteria były zaostrzane, lecz |
Krzyż Rycerski mógł być nadany co do zasady osobie odznaczonej uprzednio Krzyżem Żelaznym I klasy, następnie też zachowywano porządek nadawania kolejnych klas. Przede wszystkim nadawany był za wyjątkowy akt odwagi w obliczu nieprzyjaciela, mógł być też nadany za całokształt dowodzenia podczas bitwy. Ponadto, w lotnictwie myśliwskim był nadawany za uzyskanie odpowiedniej liczby punktów za zestrzelenie wrogich samolotów (początkowo 20 punktów, punkty zależały m.in. od liczby silników samolotów - do trzech za samolot czterosilnikowy). W marynarce był także nadawany za zatopienie okrętów lub statków o [[tonaż]]u 100.000 ton lub czyn wykraczający poza zwykłe obowiązki (np. uratowanie ciężko uszkodzonego okrętu). Podczas wojny szczegółowe kryteria były zaostrzane, lecz zdarzały się też wyjątki od ogólnych zasad. |
||
zdarzały się też wyjątki od ogólnych zasad. |
|||
Krzyż Rycerski Żelaznego Krzyża miał oznakę w formie [[krzyż]]a równoramiennego o rozszerzających się na zewnątrz ramionach. Wymiary wahały się od 48,2 mm do 48,8 mm. Noszony był na czarno-biało-czerwonej wstążce pod szyją, szerokości 45 mm. |
Krzyż Rycerski Żelaznego Krzyża miał oznakę w formie [[krzyż]]a równoramiennego o rozszerzających się na zewnątrz ramionach. Wymiary wahały się od 48,2 mm do 48,8 mm. Noszony był na czarno-biało-czerwonej wstążce pod szyją, szerokości 45 mm. |
||
Krzyż Rycerski dzielił się na pięć klas ( |
Krzyż Rycerski dzielił się na pięć klas (od najniższej): |
||
* Krzyż Rycerski Krzyża Żelaznego (''Ritterkreuz des Eisernen Kreuzes'') |
* Krzyż Rycerski Krzyża Żelaznego (''Ritterkreuz des Eisernen Kreuzes'') |
||
* Krzyż Rycerski Krzyża Żelaznego z Liśćmi Dębu (''Ritterkreuz des Eisernen Kreuzes mit Eichenlaub'') |
* Krzyż Rycerski Krzyża Żelaznego z Liśćmi Dębu (''Ritterkreuz des Eisernen Kreuzes mit Eichenlaub'') |
||
| Linia 20: | Linia 38: | ||
* Krzyż Rycerski Krzyża Żelaznego ze Złotymi Liśćmi Dębu, Mieczami i Diamentami (''Ritterkreuz des Eisernen Kreuzes mit Goldenem Eichenlaub, Schwertern und Diamanten''). |
* Krzyż Rycerski Krzyża Żelaznego ze Złotymi Liśćmi Dębu, Mieczami i Diamentami (''Ritterkreuz des Eisernen Kreuzes mit Goldenem Eichenlaub, Schwertern und Diamanten''). |
||
<center> |
|||
<gallery> |
<gallery> |
||
Plik:RK EK.png|Krzyż Rycerski Krzyża Żelaznego |
Plik:RK EK.png|Krzyż Rycerski Krzyża Żelaznego |
||
| Linia 26: | Linia 45: | ||
Plik:Knight's Cross of the Iron Cross with Oakleaves, Swords, and Diamonds.png|Krzyż Rycerski Krzyża Żelaznego ze Złotymi Liśćmi Dębu, Mieczami i Diamentami |
Plik:Knight's Cross of the Iron Cross with Oakleaves, Swords, and Diamonds.png|Krzyż Rycerski Krzyża Żelaznego ze Złotymi Liśćmi Dębu, Mieczami i Diamentami |
||
</gallery> |
</gallery> |
||
</center> |
|||
== Odznaczeni == |
== Odznaczeni == |
||
Pierwsze nadanie Krzyży Rycerskich miało miejsce 30 września 1939, do końca 1939 nadano ich 27. |
Pierwsze nadanie Krzyży Rycerskich miało miejsce 30 września 1939, do końca 1939 nadano ich 27. |
||
| Linia 38: | Linia 57: | ||
== Krzyż Rycerski po 1945 == |
== Krzyż Rycerski po 1945 == |
||
Ustawa Republiki Federalnej Niemiec z dnia [[26 lipca]] [[1957]] zezwoliła na noszenie krzyży Żelaznego i Rycerskiego w nowej postaci |
Ustawa Republiki Federalnej Niemiec z dnia [[26 lipca]] [[1957]] zezwoliła na noszenie krzyży Żelaznego i Rycerskiego w nowej postaci – na [[awers]]ie oznaki umieszczono w jej środku zamiast swastyki stylizowane gałązki dębowe, z datą "1939" na dolnym ramieniu krzyża, a na [[Awers i rewers|rewersie]] datę "1813" na dolnym ramieniu krzyża. |
||
== Zobacz też == |
== Zobacz też == |
||
Wersja z 11:22, 19 kwi 2012
| Awers Awers insygniów orderu V klasy | |
 Baretka | |
| Ustanowiono | |
|---|---|
Krzyż Rycerski, właśc. Krzyż Rycerski Krzyża Żelaznego (niem. Ritterkreuz des Eisernen Kreuzes, RK) - niemiecki order, najwyższe odznaczenie wojskowe okresu III Rzeszy.[1] Stanowił rozszerzenie klas Krzyża Żelaznego.
Historia
Krzyż Rycerski został ustanowiony na początku II wojny światowej, 1 września 1939, przez Adolfa Hitlera. Początkowo stanowił on jedną klasę Krzyża Żelaznego, między Krzyżem Żelaznym I klasy, a Krzyżem Wielkiego Krzyża Żelaznego. W toku wojny ustanowiono dalsze cztery klasy Krzyża Rycerskiego: 3 czerwca 1940 Krzyż Rycerski Krzyża Żelaznego z Liśćmi Dębu, a 28 września 1941 Krzyż Rycerski Krzyża Żelaznego z Liśćmi Dębu i Mieczami oraz z Liśćmi Dębu, Mieczami i Brylantami. Najwyższa klasa, Krzyż Rycerski Krzyża Żelaznego ze Złotymi Liśćmi Dębu, Mieczami i Brylantami, została ustanowiona 29 grudnia 1944.
Zasady nadawania
Krzyż Rycerski został ustanowiony w celu wypełnienia luki pomiędzy istniejącymi już wcześniej w historii orderami: Krzyżem Żelaznym a Krzyżem Wielkim Krzyża Żelaznego. Podobnym orderem istniejącym w historii Niemiec był Pour le Merite nadawany oficerom podczas I wojny światowej, lecz w odróżnieniu od niego, Krzyż Rycerski miał być nadawany żołnierzom wszystkich stopni w celu podkreślenia egalitaryzmu armii (mimo to, większość odznaczonych stanowili oficerowie).
Krzyż Rycerski mógł być nadany co do zasady osobie odznaczonej uprzednio Krzyżem Żelaznym I klasy, następnie też zachowywano porządek nadawania kolejnych klas. Przede wszystkim nadawany był za wyjątkowy akt odwagi w obliczu nieprzyjaciela, mógł być też nadany za całokształt dowodzenia podczas bitwy. Ponadto, w lotnictwie myśliwskim był nadawany za uzyskanie odpowiedniej liczby punktów za zestrzelenie wrogich samolotów (początkowo 20 punktów, punkty zależały m.in. od liczby silników samolotów - do trzech za samolot czterosilnikowy). W marynarce był także nadawany za zatopienie okrętów lub statków o tonażu 100.000 ton lub czyn wykraczający poza zwykłe obowiązki (np. uratowanie ciężko uszkodzonego okrętu). Podczas wojny szczegółowe kryteria były zaostrzane, lecz zdarzały się też wyjątki od ogólnych zasad.
Krzyż Rycerski Żelaznego Krzyża miał oznakę w formie krzyża równoramiennego o rozszerzających się na zewnątrz ramionach. Wymiary wahały się od 48,2 mm do 48,8 mm. Noszony był na czarno-biało-czerwonej wstążce pod szyją, szerokości 45 mm.
Krzyż Rycerski dzielił się na pięć klas (od najniższej):
- Krzyż Rycerski Krzyża Żelaznego (Ritterkreuz des Eisernen Kreuzes)
- Krzyż Rycerski Krzyża Żelaznego z Liśćmi Dębu (Ritterkreuz des Eisernen Kreuzes mit Eichenlaub)
- Krzyż Rycerski Krzyża Żelaznego z Liśćmi Dębu i Mieczami (Ritterkreuz des Eisernen Kreuzes mit Eichenlaub und Schwertern)
- Krzyż Rycerski Krzyża Żelaznego z Liśćmi Dębu, Mieczami i Diamentami (Ritterkreuz des Eisernen Kreuzes mit Eichenlaub, Schwertern und Diamanten)
- Krzyż Rycerski Krzyża Żelaznego ze Złotymi Liśćmi Dębu, Mieczami i Diamentami (Ritterkreuz des Eisernen Kreuzes mit Goldenem Eichenlaub, Schwertern und Diamanten).
-
Krzyż Rycerski Krzyża Żelaznego
-
Krzyż Rycerski Krzyża Żelaznego z Liśćmi Dębu
-
Krzyż Rycerski Krzyża Żelaznego z Liśćmi Dębu i Mieczami
-
Krzyż Rycerski Krzyża Żelaznego ze Złotymi Liśćmi Dębu, Mieczami i Diamentami
Odznaczeni
Pierwsze nadanie Krzyży Rycerskich miało miejsce 30 września 1939, do końca 1939 nadano ich 27.
Ogółem nadano członkom niemieckich sił zbrojnych 7318 Krzyży Rycerskich Krzyża Żelaznego (spotyka się też liczbę 7313), 882 Krzyże z Liśćmi Dębowymi, 159 Krzyży z Liśćmi Dębowymi i Mieczami, 27 Krzyży z Liśćmi Dębowymi, Mieczami i Diamentami oraz tylko jeden Krzyż ze Złotymi Liśćmi Dębu, Mieczami i Brylantami (otrzymał go Hans-Ulrich Rudel - przewidywano, że otrzyma go tylko 12 osób). W tej liczbie zawiera się także 32 odznaczonych cudzoziemców służących w Waffen-SS (w tym trzech - Krzyże z Liśćmi Dębu).
Krzyże nadano ponadto 41 członkom obcych sił zbrojnych: 18 Rumunom, 9 Włochom, 8 Węgrom i po 2 Japończykom, Słowakom i Finom. Z tego, przyznano 1 Krzyż z Liśćmi Dębowymi i Mieczami (pośmiertnie dla Isoroku Yamamoto) i 5 Krzyży z Liśćmi Dębowymi.
Krzyże z Liśćmi Dębowymi, Mieczami i Brylantami otrzymali: Albert Kesselring, Erwin Rommel, Walther Model, Ferdinand Schörner, Josef „Sepp” Dietrich, Hermann Balck, Hans Hube, Hasso von Manteuffel, Dietrich von Saucken, Karl Mauss, Hermann-Bernhard Ramcke, Herbert Otto Gille, Theodor Tolsdorff, Adolf Galland, Adelbert Schulz, Hyazinth Graf Strachwitz, Helmut Lent, Werner Mölders, Gordon Gollob, Hans-Ulrich Rudel, Albrecht Brandi, Wolfgang Lüth, Walter Nowotny, Heinz-Wolfgang Schnaufer, Hermann Graf, Erich Hartmann, Hans Joachim Marseille. Wśród nich było 3 feldmarszałków, 10 generałów i 3 pułkowników wojsk lądowych, 9 lotników i 2 dowódców okrętów podwodnych.
Krzyż Rycerski po 1945
Ustawa Republiki Federalnej Niemiec z dnia 26 lipca 1957 zezwoliła na noszenie krzyży Żelaznego i Rycerskiego w nowej postaci – na awersie oznaki umieszczono w jej środku zamiast swastyki stylizowane gałązki dębowe, z datą "1939" na dolnym ramieniu krzyża, a na rewersie datę "1813" na dolnym ramieniu krzyża.
Zobacz też
- ↑ Krzyż Rycerski był najwyższym odznaczeniem wojskowym III Rzeszy nadawanym w praktyce, gdyż wyższym odznaczeniem był Krzyż Wielki Krzyża Żelaznego, nadany jedynie słynącemu z zamiłowania do orderów Hermannowi Goeringowi, który, mimo to, posiadał Krzyż Rycerski jedynie najniższej klasy.
Bibliografia
- Paul Hieronymussen, Orders, Medals and Decorations of Britain and Europe in Colour, London 1975