Tryton (syn Posejdona): Różnice pomiędzy wersjami

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Przeglądaj historię interaktywnie
[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
← poprzednia edycjanastępna edycja →
Usunięta treść Dodana treść
WizualnieWikikod
KamikazeBot (dyskusja | edycje)
550 479 edycji
źródła/przypisy, drobne techniczne
Linia 2: Linia 2:
'''Tryton''' (także Triton, [[język grecki|gr.]] {{grc|Τρίτων}} Trítōn, [[łacina|łac.]] Triton) – w [[mitologia grecka|mitologii greckiej]] bóg morski.
'''Tryton''' (także Triton, [[język grecki|gr.]] {{grc|Τρίτων}} Trítōn, [[łacina|łac.]] Triton) – w [[mitologia grecka|mitologii greckiej]] bóg morski.


Według jednej z wersji był bogiem jeziora [[Tritonis]] w [[Libia|Libii]]<ref name="Z. Kubiak (83-7391-077-8)">{{cytuj książkę|nazwisko=Kubiak|imię=Zygmunt|autor link=Zygmunt Kubiak|tytuł=Mitologia Greków i Rzymian|wydawca=Świat Książki|miejsce=Warszawa|data=2003|strony=231|isbn=83-7391-077-8|rozdział=Młodsi bogowie}}</ref><ref name="P. Grimal (83-04-04673-3)">{{cytuj książkę|nazwisko=Grimal|imię=Pierre|autor link=Pierre Grimal|tytuł=Słownik mitologii greckiej i rzymskiej|wydawca=[[Zakład Narodowy im. Ossolińskich]]|miejsce=Wrocław|data=2008|strony=354|isbn=83-04-04673-3}}</ref>. Uchodził za syna boga [[Posejdon]]a i bogini [[Amfitryta|Amfitryty]] oraz za brata [[nimfy]] [[Rode (córka Posejdona)|Rode]], a także za ojca [[Triteja|Tritei]], [[Trytonidy|Trytonid]], [[trytony (mitologia)|trytonów]] i [[Pallas (córka Trytona)|Pallas]]<ref name="P. Grimal (83-04-04673-3)" /><ref name="Z. Kubiak (83-7311-077-8) 2">Zygmunt Kubiak, op.cit., s. 186. ISBN 83-7311-077-8.</ref><ref name="Triteia Theoi">{{cytuj stronę|url=http://www.theoi.com/Nymphe/NympheTriteia.html|tytuł=Triteia|nazwisko=Atsma|imię=Aaron J.|data=2000-2008|praca=The Theoi Project: Greek mythology. Exploring mythology in classical literature and art.|język=en|data dostępu=2010-11-04}}</ref><ref name="Tritonides Theoi">{{cytuj stronę|url=http://www.theoi.com/Nymphe/NymphaiTritonides.html|tytuł=Tritonides|nazwisko=Atsma|imię=Aaron J.|data=2000-2008|praca=The Theoi Project: Greek mythology. Exploring mythology in classical literature and art.|język=en|data dostępu=2010-11-04}}</ref><ref name="V. Zamarovský (80-8046-098-1)">{{cytuj książkę|nazwisko=Zamarovský|imię=Vojtech|autor link=Vojtech Zamarovský|tytuł=Bohovia a hrdinovia antických bájí|wydawca=Perfekt a.s.|miejsce=Bratislava|rok=1998|strony=444|język=sk|isbn=80-8046-098-1}}; polskie wydanie: ''Bogowie i herosi mitologii greckiej i rzymskiej'' (''Encyklopedia mitologii antycznej'', ''Słownik mitologii greckiej i rzymskiej'').</ref><ref name="Tritones Theoi">{{cytuj stronę|url=http://www.theoi.com/Pontios/Tritones.html|tytuł=Tritons|nazwisko=Atsma|imię=Aaron J.|data=2000-2008|praca=The Theoi Project: Greek mythology. Exploring mythology in classical literature and art.|język=en|data dostępu=2010-11-04}}</ref>. Należał do orszaku Posejdona i Amfitryty.
Według jednej z wersji był bogiem jeziora [[Tritonis]] w [[Libia|Libii]]{{r|Z. Kubiak}}{{r|P. Grimal}}. Uchodził za syna boga [[Posejdon]]a i bogini [[Amfitryta|Amfitryty]] oraz za brata [[nimfy]] [[Rode (córka Posejdona)|Rode]], a także za ojca [[Triteja|Tritei]], [[Trytonidy|Trytonid]], [[trytony (mitologia)|trytonów]] i [[Pallas (córka Trytona)|Pallas]]{{r|P. Grimal}}{{r|Z. Kubiak 2}}{{r|theoi.com 1}}{{r|theoi.com 2}}{{r|V. Zamarovský}}{{r|theoi.com 3}}. Należał do orszaku Posejdona i Amfitryty.


Pojawia się w mitach o [[Herakles]]ie, [[Argonauci|Argonautach]] i [[Misenos]]ie.
Pojawia się w mitach o [[Herakles]]ie, [[Argonauci|Argonautach]] i [[Misenos]]ie.


W sztuce przedstawiany jest zwykle jako istota o mieszanej budowie, z [[trójząb|trójzębem]] i wielką muszlą<ref name="V. Zamarovský (80-8046-098-1)" /><ref name="M. Pietrzykowski (83-221-0111-2)">{{cytuj książkę|nazwisko=Pietrzykowski|imię=Michał|autor=Michał Pietrzykowski|tytuł=Mitologia starożytnej Grecji|wydawca=Wydawnictwo Artystyczne i Filmowe|miejsce=Warszawa|data=1979|strony=55|isbn=83-221-0111-2|rozdział=Mity o bogach}}</ref>. Górna część jego ciała (tułów, głowa, ręce) jest podobna do ciała człowieka (tak jak [[centaury (mitologia)|centaurów]] i [[ichtiocentaury|ichtiocentaurów]]), natomiast dolna ma kształt ryby (tak jak ichtiocentaurów i [[hippokampy|hippokampów]]; przeważnie ma rybi ogon skręcony spiralnie)<ref name="P. Grimal (83-04-04673-3)" />. Czasami posiada jedną parę końskich nóg (tak jak ichtiocentaury).
W sztuce przedstawiany jest zwykle jako istota o mieszanej budowie, z [[trójząb|trójzębem]] i wielką muszlą{{r|V. Zamarovský}}{{r|M. Pietrzykowski}}. Górna część jego ciała (tułów, głowa, ręce) jest podobna do ciała człowieka (tak jak [[centaury (mitologia)|centaurów]] i [[ichtiocentaury|ichtiocentaurów]]), natomiast dolna ma kształt ryby (tak jak ichtiocentaurów i [[hippokampy|hippokampów]]; przeważnie ma rybi ogon skręcony spiralnie){{r|P. Grimal}}. Czasami posiada jedną parę końskich nóg (tak jak ichtiocentaury).


Wyobrażenie o bóstwie przejawia się w sztukach plastycznych między innymi w greckim [[malarstwo wazowe|malarstwie wazowym]] i [[mozaika]]ch (mozaiki z III w.) oraz w rzeźbie (oprawy rzeźbiarskie fontann)<ref name="V. Zamarovský (80-8046-098-1)" />.
Wyobrażenie o bóstwie przejawia się w sztukach plastycznych między innymi w greckim [[malarstwo wazowe|malarstwie wazowym]] i [[mozaika]]ch (mozaiki z III w.) oraz w rzeźbie (oprawy rzeźbiarskie fontann){{r|V. Zamarovský}}.


Imię Trytona bywa stosowane często do szeregu istot morskich – pół ludzi, pół ryb (trytonów)<ref name="P. Grimal (83-04-04673-3)" /><ref name="M. Pietrzykowski (83-221-0111-2)" />.
Imię Trytona bywa stosowane często do szeregu istot morskich – pół ludzi, pół ryb (trytonów){{r|P. Grimal}}{{r|M. Pietrzykowski}}.


Imieniem bóstwa został nazwany największy księżyc Neptuna – [[Tryton (księżyc)|Tryton]]<ref name="V. Zamarovský (80-8046-098-1)" /><ref name="Encyklopédia astronómie">{{cytuj książkę|nazwisko=Hajduk |imię=Anton|autor=Anton Hajduk|tytuł=Encyklopédia astronómie|wydawca=Obzor|miejsce=Bratislava|data=1987|strony=623|język=sk|isbn=|nazwisko2=Štohl (red.)|imię2=Ján}}</ref>.
Imieniem bóstwa został nazwany największy księżyc Neptuna – [[Tryton (księżyc)|Tryton]]{{r|V. Zamarovský}}{{r|Encyklopédia astronómie}}.


=== Zobacz też ===
=== Zobacz też ===
Linia 24: Linia 24:
* [[Taumas]]
* [[Taumas]]


{{Przypisy|stopień= ===}}
{{Przypisy|stopień= ===|przypisy=
<ref name="Z. Kubiak">{{cytuj książkę|nazwisko=Kubiak|imię=Zygmunt|autor link=Zygmunt Kubiak|tytuł=Mitologia Greków i Rzymian|wydawca=Świat Książki|miejsce=Warszawa|data=2003|strony=231|isbn=83-7391-077-8|rozdział=Młodsi bogowie}}</ref>
<ref name="P. Grimal">{{cytuj książkę|nazwisko=Grimal|imię=Pierre|autor link=Pierre Grimal|tytuł=Słownik mitologii greckiej i rzymskiej|wydawca=[[Zakład Narodowy im. Ossolińskich]]|miejsce=Wrocław|data=2008|strony=354|isbn=83-04-04673-3}}</ref>
<ref name="Z. Kubiak 2">Zygmunt Kubiak, op.cit., s. 186. ISBN 83-7311-077-8.</ref>
<ref name="theoi.com 1">{{cytuj stronę|url=http://www.theoi.com/Nymphe/NympheTriteia.html|tytuł=Triteia|nazwisko=Atsma|imię=Aaron J.|data=|opublikowany=theoi.com|język=en|data dostępu=2010-11-04}}</ref>
<ref name="theoi.com 2">{{cytuj stronę|url=http://www.theoi.com/Nymphe/NymphaiTritonides.html|tytuł=Tritonides|nazwisko=Atsma|imię=Aaron J.|data=|opublikowany=theoi.com|język=en|data dostępu=2010-11-04}}</ref>
<ref name="V. Zamarovský">{{cytuj książkę|nazwisko=Zamarovský|imię=Vojtech|autor link=Vojtech Zamarovský|tytuł=Bohovia a hrdinovia antických bájí|wydawca=Perfekt a.s.|miejsce=Bratislava|rok=1998|strony=444|język=sk|isbn=80-8046-098-1}}; polskie wydanie: ''Bogowie i herosi mitologii greckiej i rzymskiej'' (''Encyklopedia mitologii antycznej'', ''Słownik mitologii greckiej i rzymskiej'').</ref>
<ref name="theoi.com 3">{{cytuj stronę|url=http://www.theoi.com/Pontios/Tritones.html|tytuł=Tritons|nazwisko=Atsma|imię=Aaron J.|data=|opublikowany=theoi.com|język=en|data dostępu=2010-11-04}}</ref>
<ref name="M. Pietrzykowski">{{cytuj książkę|nazwisko=Pietrzykowski|imię=Michał|autor=Michał Pietrzykowski|tytuł=Mitologia starożytnej Grecji|wydawca=Wydawnictwo Artystyczne i Filmowe|miejsce=Warszawa|data=1979|strony=55|isbn=83-221-0111-2|rozdział=Mity o bogach}}</ref>
<ref name="Encyklopédia astronómie">{{cytuj książkę|nazwisko=Hajduk|imię=Anton|autor=Anton Hajduk|tytuł=Encyklopédia astronómie|wydawca=Obzor|miejsce=Bratislava|data=1987|strony=623|język=sk|isbn=|nazwisko2=Štohl (red.)|imię2=Ján}}</ref>
}}


=== Bibliografia ===
=== Bibliografia ===
# {{cytuj stronę|url=http://www.theoi.com/Pontios/Triton.html|tytuł=Triton|nazwisko=Atsma|imię=Aaron J.|data=2000–2011|praca=The Theoi Project: Greek mythology. Exploring mythology in classical literature and art.|język=en|data dostępu=2010-11-04}}
# {{cytuj stronę|url=http://www.theoi.com/Pontios/Triton.html|tytuł=Triton|nazwisko=Atsma|imię=Aaron J.|data=|opublikowany=theoi.com|język=en|data dostępu=2010-11-04}}
# {{cytuj stronę|url=http://www.mythindex.com/greek-mythology/T/Triton.html|tytuł= Triton|data=2007|praca=Greek myth index|język=en|data dostępu=2010-11-04}}
# {{cytuj stronę|url=http://www.mythindex.com/greek-mythology/T/Triton.html|tytuł= Triton|data=|opublikowany=mythindex.com|język=en|data dostępu=2010-11-04}}
# {{cytuj książkę|autor=Hezjod|autor link=Hezjod|tytuł=[[Teogonia]]|wydawca=Armoryka|miejsce=Sandomierz|data=2010|isbn=83-62173-44-0}}
# {{cytuj książkę|autor=Hezjod|autor link=Hezjod|tytuł=[[Teogonia]]|wydawca=Armoryka|miejsce=Sandomierz|data=2010|isbn=83-62173-44-0}}
# {{cytuj książkę|nazwisko=Kopaliński|imię=Władysław|autor link=Władysław Kopaliński|tytuł=Słownik mitów i tradycji kultury |wydawca=Oficyna Wydawnicza RYTM|miejsce=Warszawa|data=2003|strony=1341|isbn=83-7399-022-4}}
# {{cytuj książkę|nazwisko=Kopaliński|imię=Władysław|autor link=Władysław Kopaliński|tytuł=Słownik mitów i tradycji kultury |wydawca=Oficyna Wydawnicza RYTM|miejsce=Warszawa|data=2003|strony=1341|isbn=83-7399-022-4}}
# {{cytuj książkę|tytuł=Mała encyklopedia kultury antycznej|wydawca=[[Wydawnictwo Naukowe PWN|Państwowe Wydawnictwo Naukowe]]|miejsce=Warszawa|data=1990|strony=764|isbn=83-01-03529-3}}
# {{cytuj książkę|tytuł=Mała encyklopedia kultury antycznej|wydawca=[[Wydawnictwo Naukowe PWN|Państwowe Wydawnictwo Naukowe]]|miejsce=Warszawa|data=1990|strony=764|isbn=83-01-03529-3}}
# {{cytuj stronę|url=http://www.maicar.com/GML/BESTIARY.html|tytuł=Triton|nazwisko=Parada|imię=Carlos|praca=Greek Mythology Link|język=en|data dostępu=2010-11-04}}
# {{cytuj stronę|url=http://www.maicar.com/GML/BESTIARY.html|tytuł=Triton|nazwisko=Parada|imię=Carlos|opublikowany=maicar.com|język=en|data dostępu=2010-11-04}}
# {{cytuj stronę|url=http://www.ancientlibrary.com/seyffert/0657.html|tytuł=Triton|autor=[[Oskar Seyffert]]: ''Dictionary of Classical Antiquities'', 1894, s. 654|data=2005|praca=The Ancient Library. The complete classics bookshelf on the web.|język=en|data dostępu=2010-12-03}}
# {{cytuj stronę|url=http://www.ancientlibrary.com/seyffert/0657.html|tytuł=Triton|autor=[[Oskar Seyffert]]: ''Dictionary of Classical Antiquities'', 1894, s. 654|data=|opublikowany=ancientlibrary.com|język=en|data dostępu=2010-12-03}}
# {{cytuj stronę|url=http://www.ancientlibrary.com/smith-bio/3509.html|tytuł=Triton|autor=[[William Smith (leksykograf)|William Smith]]: ''Dictionary of Greek and Roman Biography and Mythology'', 1867, T. 3, s. 1175|data=2005|praca=The Ancient Library. The complete classics bookshelf on the web.|język=en|data dostępu=2010-11-03-}}
# {{cytuj stronę|url=http://www.perseus.tufts.edu/hopper/text?doc=Perseus%3Atext%3A1999.04.0104%3Aalphabetic+letter%3DT%3Aentry+group%3D22%3Aentry%3Dtriton-bio-1|tytuł=Triton|autor=[[William Smith (leksykograf)|William Smith]]: ''A Dictionary of Greek and Roman biography and mythology''|data=|opublikowany=perseus.tufts.edu|język=en|data dostępu=2012-05-12}}
# {{cytuj stronę|url=http://www.perseus.tufts.edu/hopper/text?doc=Perseus%3Atext%3A1999.04.0062%3Aalphabetic+letter%3DT%3Aentry+group%3D12%3Aentry%3Dtriton-harpers|tytuł=Triton|autor=Harry Thurston Peck: ''Harpers Dictionary of Classical Antiquities'', 1898|opublikowany=perseus.tufts.edu|język=en|data dostępu=2012-05-12}}


[[Kategoria:Bóstwa wodne w mitologii greckiej]]
[[Kategoria:Bóstwa wodne w mitologii greckiej]]

Wersja z 04:51, 12 maj 2012

Herakles i Tryton,
malowidło na attyckim kyliksie czarnofigurowym, VI wiek p.n.e.,
Muzeum Brytyjskie w Londynie.

Tryton (także Triton, gr. Τρίτων Trítōn, łac. Triton) – w mitologii greckiej bóg morski.

Według jednej z wersji był bogiem jeziora Tritonis w Libii[1][2]. Uchodził za syna boga Posejdona i bogini Amfitryty oraz za brata nimfy Rode, a także za ojca Tritei, Trytonid, trytonów i Pallas[2][3][4][5][6][7]. Należał do orszaku Posejdona i Amfitryty.

Pojawia się w mitach o Heraklesie, Argonautach i Misenosie.

W sztuce przedstawiany jest zwykle jako istota o mieszanej budowie, z trójzębem i wielką muszlą[6][8]. Górna część jego ciała (tułów, głowa, ręce) jest podobna do ciała człowieka (tak jak centaurów i ichtiocentaurów), natomiast dolna ma kształt ryby (tak jak ichtiocentaurów i hippokampów; przeważnie ma rybi ogon skręcony spiralnie)[2]. Czasami posiada jedną parę końskich nóg (tak jak ichtiocentaury).

Wyobrażenie o bóstwie przejawia się w sztukach plastycznych między innymi w greckim malarstwie wazowym i mozaikach (mozaiki z III w.) oraz w rzeźbie (oprawy rzeźbiarskie fontann)[6].

Imię Trytona bywa stosowane często do szeregu istot morskich – pół ludzi, pół ryb (trytonów)[2][8].

Imieniem bóstwa został nazwany największy księżyc Neptuna – Tryton[6][9].

Zobacz też

  1. ↑ Młodsi bogowie. W: Zygmunt Kubiak: Mitologia Greków i Rzymian. Warszawa: Świat Książki, 2003, s. 231. ISBN 83-7391-077-8.
  2. ↑ a b c d Pierre Grimal: Słownik mitologii greckiej i rzymskiej. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 2008, s. 354. ISBN 83-04-04673-3.
  3. ↑ Zygmunt Kubiak, op.cit., s. 186. ISBN 83-7311-077-8.
  4. ↑ Aaron J. Atsma: Triteia. theoi.com. [dostęp 2010-11-04]. (ang.).
  5. ↑ Aaron J. Atsma: Tritonides. theoi.com. [dostęp 2010-11-04]. (ang.).
  6. ↑ a b c d Vojtech Zamarovský: Bohovia a hrdinovia antických bájí. Bratislava: Perfekt a.s., 1998, s. 444. ISBN 80-8046-098-1. (słow.).; polskie wydanie: Bogowie i herosi mitologii greckiej i rzymskiej (Encyklopedia mitologii antycznej, Słownik mitologii greckiej i rzymskiej).
  7. ↑ Aaron J. Atsma: Tritons. theoi.com. [dostęp 2010-11-04]. (ang.).
  8. ↑ a b Mity o bogach. W: Michał Pietrzykowski: Mitologia starożytnej Grecji. Warszawa: Wydawnictwo Artystyczne i Filmowe, 1979, s. 55. ISBN 83-221-0111-2.
  9. ↑ Anton Hajduk, Ján Štohl (red.): Encyklopédia astronómie. Bratislava: Obzor, 1987, s. 623. (słow.).
Błąd w przypisach: Znacznik <ref> o nazwie „stopień”, zdefiniowany w <references>, nie był użyty wcześniej w treści.
BŁĄD PRZYPISÓW
{{Przypisy}} Nieprawidłowe pola: przypisy.

Bibliografia

  1. Aaron J. Atsma: Triton. theoi.com. [dostęp 2010-11-04]. (ang.).
  2. Triton. mythindex.com. [dostęp 2010-11-04]. (ang.).
  3. Hezjod: Teogonia. Sandomierz: Armoryka, 2010. ISBN 83-62173-44-0.
  4. Władysław Kopaliński: Słownik mitów i tradycji kultury. Warszawa: Oficyna Wydawnicza RYTM, 2003, s. 1341. ISBN 83-7399-022-4.
  5. Mała encyklopedia kultury antycznej. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1990, s. 764. ISBN 83-01-03529-3.
  6. Carlos Parada: Triton. maicar.com. [dostęp 2010-11-04]. (ang.).
  7. Oskar Seyffert: Dictionary of Classical Antiquities, 1894, s. 654: Triton. ancientlibrary.com. [dostęp 2010-12-03]. (ang.).
  8. William Smith: A Dictionary of Greek and Roman biography and mythology: Triton. perseus.tufts.edu. [dostęp 2012-05-12]. (ang.).
  9. Harry Thurston Peck: Harpers Dictionary of Classical Antiquities, 1898: Triton. perseus.tufts.edu. [dostęp 2012-05-12]. (ang.).
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Tryton_(syn_Posejdona)&oldid=31170375”