Sátoraljaújhely: Różnice pomiędzy wersjami
[wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
m →Położenie: drobne merytoryczne |
|||
Linia 71: | Linia 71: | ||
[[Kategoria:Miasta Węgier]] |
[[Kategoria:Miasta Węgier]] |
||
[[Kategoria:Komitat Borsod-Abaúj-Zemplén]] |
[[Kategoria:Komitat Borsod-Abaúj-Zemplén]] |
||
[[roa-rup:Sátoraljaújhely]] |
|||
[[cs:Sátoraljaújhely]] |
|||
[[de:Sátoraljaújhely]] |
|||
[[en:Sátoraljaújhely]] |
|||
[[eo:Sátoraljaújhely]] |
|||
[[fa:شاتورایائویهی]] |
|||
[[fr:Sátoraljaújhely]] |
|||
[[it:Sátoraljaújhely]] |
|||
[[he:שאטוראליאויהיי]] |
|||
[[hu:Sátoraljaújhely]] |
|||
[[ms:Sátoraljaújhely]] |
|||
[[nl:Sátoraljaújhely]] |
|||
[[ro:Sátoraljaújhely]] |
|||
[[ru:Шаторальяуйхей]] |
|||
[[sk:Nové Mesto pod Šiatrom]] |
|||
[[sl:Sátoraljaújhely]] |
|||
[[sr:Шатораљаујхељ]] |
|||
[[fi:Sátoraljaújhely]] |
|||
[[sv:Sátoraljaújhely]] |
|||
[[vi:Sátoraljaújhely]] |
|||
[[yi:איהעל]] |
|||
[[zh:沙托勞爾堯烏伊海伊]] |
Wersja z 16:06, 13 mar 2013
| |||||
Państwo | |||||
---|---|---|---|---|---|
Komitat | |||||
Powiat | |||||
Zarządzający |
Péter Szamosvölgyi↗ | ||||
Powierzchnia |
73,47 km² | ||||
Populacja (I 2011) • liczba ludności • gęstość |
| ||||
Nr kierunkowy |
47 | ||||
Kod pocztowy |
3980 | ||||
Położenie na mapie Węgier Brak współrzędnych Nieprawidłowe parametry: {{{{współrzędne}}}} | |||||
Nieprawidłowe parametry: {{{{współrzędne}}}|type:town} | |||||
Strona internetowa |
Sátoraljaújhely (słow. Nové Mesto pod Šiatrom, niem. Neustadt am Zeltberg) – miasto powiatowe w północno-wschodnich Węgrzech, w komitacie Borsod-Abaúj-Zemplén.
Położenie
Sátoraljaújhely leży nad rzeką Ronyva, w dolinie Bodrogu, u południowych podnóży Gór Tokajsko-Slańskich, na północnej granicy regionu Bodrogköz. W mieście znajdowało się drogowe i kolejowe przejście graniczne Slovenské Nové Mesto – Sátoraljaújhely. Zaczyna się tu droga 37 do Miszkolca. Lokalne drogi łączą miasto z miejscowościami Gönc i Zemplénagárd.
Historia
Na miejscu dzisiejszego Sátoraljaújhely już od czasów objęcia tych terenów przez Węgrów aż do najazdu mongolskiego lat 1240-1241 istniała węgierska osada Sátoralja (węg. "pod namiotem" – od kształtu pobliskiego wzgórza). W XIII wieku osada została odbudowana, a do nazwy dodano człon újhely – "nowe miasto". W 1261 król Stefan V nadał osadzie prawa miejskie. W tym samym okresie zbudowano zamek. Miasto zyskiwało na znaczeniu dzięki położeniu na skrzyżowaniu szlaków handlowych do Polski, Rosji i Siedmiogrodu i stawało się ośrodkiem kultury. Od XVII wieku miasto należało do rodu Rakoczych, wtedy też do Sátoraljaújhely przeniesiono władze komitatu Zemplén. W XVII i XVIII wieku ludność Sátoraljaújhely brała udział w powstaniach przeciwko Habsburgom. W połowie XIX wieku zaczął się intensywny rozwój przemysłu. Po powstaniu Czechosłowacji miasto zostało przedzielone granicą państwową biegnącą wzdłuż Roňavy – dzielnica przemysłowa wraz z węzłem kolejowym znalazły się po stronie czechosłowackiej jako Slovenské Nové Mesto (25% ludności i 20% powierzchni przedwojennego miasta; obie części były ponownie połączone w latach 1938-1945). Podczas II wojny światowej Sátoraljaújhely zostało poważnie zniszczone. Po wojnie miasto odbudowano. Obecnie jest ośrodkiem turystyki i sportów zimowych.
Atrakcje turystyczne
- muzeum Franciszka Kazinczyego – węgierskiego poety i działacza narodowego z XVIII wieku,
- barokowy ratusz,
- cmentarz żydowski z grobem cadyka Mojżesza Tajtelbauma,
- zabytkowe centrum miasta,
- Kalwaria węgierska – miejsce upamiętniające stracone przez Węgrów tereny po traktacie w Trianon,
- archiwum komitatu Zemplén z XVIII i XIX stulecia,
- tzw. Kościół Winny – jedyny zachowany na Węgrzech, w którego podziemiach składowano wino,
- kolejka linowa na górę Magas. Największa na Węgrzech – dł. 1334 m, z 3 stacjami przesiadkowymi. Na górze istnieje możliwość uprawiania sportów zimowych,
- dworzec kolejowy z przełomu XIX i XX wieku.
Sátoraljaújhely w filmie
W Sátoraljaújhely toczy się akcja pierwszej części filmu C.K. Dezerterzy – w rzeczywistości jednak zdjęcia kręcono w innych miejscach (m.in. w Twierdzy Modlin, która odgrywała rolę koszar w Sátoraljaújhely).