Friesach (Karyntia)

Friesach

Herb
Państwo	Austria
Kraj związkowy	Karyntia
Powiat	Sankt Veit an der Glan
Burmistrz	Josef Kronlechner
Powierzchnia	120,83 km²
Wysokość	634 m n.p.m.
Populacja (2009) • liczba ludności • gęstość	5168 43 os./km²
Nr kierunkowy	04268
Kod pocztowy	9360
Tablice rejestracyjne	SV
Położenie na mapie Karyntii Brak współrzędnych Nieprawidłowe parametry: {{{{współrzędne}}}}
Położenie na mapie Austrii Brak współrzędnych Nieprawidłowe parametry: {{{{współrzędne}}}}
Nieprawidłowe parametry: {{{{współrzędne}}}|type:airport}
Strona internetowa

{{Miejscowość infobox}} Sugerowane pola (wstaw w kodzie): | współrzędne = Nieznane pola: "sekundN", "sekundE", "minutE", "stopniN", "minutN" oraz "stopniE".

Średniowieczne miasteczko Friesach, w oddali Zamek Petersberg

Friesach (słoweń. Breže) – miasto w powiecie Sankt Veit an der Glan, w Karyntii, w Austrii. Uważane za najstarsze miasto Karyntii. Znane z dobrze zachowanych budowli średniowiecznych i fortyfikacji wokół miasta wraz z fosą.

Położenie

Friesach znajduje się w północnej części Karyntii, niedaleko granicy ze Styrią, około 40 kilometrów od Klagenfurtu, stolicy Karyntii.

Historia

Już w czasach Imperium Rzymskiego przebiegała przez środek dzisiejszego Friesach Via Iulia Augusta, w miejscu której przebiega dzisiaj trasa B317 zwana Friesacher Straße.

Pierwsza udokumentowana wzmianka o Friesach pochodzi z roku 860, kiedy to Ludwik II Niemiecki, wnuk Karola Wielkiego, przekazał wiele swych dóbr ziemskich, w tym posiadłość ad Friesah (przed Friesach) Arcybiskupowi Salzburga, Adalwinowi.

W latach 1016 – 1028 Hrabia Wilhelm (mąż św. Hemmy), na mocy przywileju otrzymanego od króla Konrada II, założył na tych terenach Markt, który około stu lat później, w latach 1124 – 1130 został znacznie rozbudowany. Ze względu na swoje położenie przy szlaku prowadzącym z Wiednia do Wenecji, Friesach stało się w okresie średniowiecznym ważnym ośrodkiem handlowym.

W okresie Średniowiecza wybijano tu srebrną monetę, tak zwany Friesacher Pfennig lub frisatik, który prawdopodobnie od roku 1166, a może nawet już wcześniej (1125/30), był jednym z najważniejszych środków płatniczych na terenie dzisiejszej Austrii. Srebro wykorzystywane do tłoczenia monet pochodziło z pobliskiego Zeltschach.

Friesach było w tym czasie nie tylko centrum handlowym, ale również religijnym. Friesach szczególnie rozkwitło za panowania Arcybiskupa Eberhard II (1200-1246), kiedy to było drugim co do wielkości miastem Archidiecezji Salzburskiej oraz najważniejszym miastem ówczesnej Karyntii.

Arcybiskupi Salzburga posiadali we Friesach swoją rezydencję. Pod koniec XIII wieku w wyniku konfliktów pomiędzy Arcybiskupami Salzburga a Habsburgami, w krótkim okresie miasto trzykrotnie zostało podbite, splądrowane i na skutek pożarów, zniszczone.

Po mediatyzacji Salzburga w 1803 roku, Friesach stało się częścią Księstwa Karyntii i utraciło swą wielkość.

Ludność

W roku 2001 Friesach liczyło 5462 mieszkańców, w tym 96,2 z obywatelstwem austriackim. 89,8 procent należy do Kościoła Rzymskokatolickiego, 2,6 do Kościoła Ewangelickiego, 1,5 procent to wyznawcy Islamu. 4,8 procent nie należy do żadnego kościoła.

Zabytki

Kościół parafialny Św. Bartłomieja

Kościół i dawny klasztor Dominikanów

Siedziba Arcybiskupów Salzburga w latach 860-1804, tzw. Fürstenhof

• Romański kościół parafialny Św. Bartłomieja
• Kościół Św. Błażeja
• Kościół i dawny klasztor Dominikanów
• Kościół i szpital zakonu krzyżackiego
• Fontanna na rynku miasta rzeźbiarza renesansowego Hansa Peissera
• Ruiny zamku Petersberg

Atrakcje turystyczne

• Friesacher Burghofspiele – oraganizowane od 1950 roku przedstawienia teatralne na wolnym powietrzu

Miasta partnerskie

• Cormons, Włochy
• Bad Griesbach, Niemcy

Literatura

• Herbert Ban: Ein Pfennig des Gurker Bischofs Heinrich I. und seine Auswirkung auf die Zuordnung der erzbischöflichen Gepräge in Friesach. Verlag Verein "Freunde der Salzburger Geschichte", Salzburg 1996
• H. Braumüller: Geschichte der Stadt Friesach. 1926
• Robert Gratzer: Friesach – Die bewegte Geschichte einer bedeutenden Stadt. Verlag Johannes Heyn, Klagenfurt 1986, ISBN 3-85366-484-9
• Siegfrid Hartwagner: Der Bezirk St. Veit an der Glan. Seine Kunstwerke, historische Lebens- und Siedlungsformen. (= Österreichische Kunstmonographie, Band 8). Verlag St. Peter, Salzburg 1977, ISBN 3-900173-22-2, S. 50–68
• Hubert Hauser: Illustrierter Führer durch die Stadt Friesach (Kärnten) und deren Umgebung – nebst geschichtlichen Daten vom Jahre 860 bis 1905. Eigenverlag, Verlagsort Friesach, 1905
• Peter Franz Hirner: Landesausstellung Friesach 1999 – die Stadt im Mittelalter. Technische Universität Graz (Diplom-Arbeit), 1994
• Die profanen Bau- und Kunstdenkmäler der Stadt Friesach. Bearb. v. Barbara Kienzl, Gerhard Seebach, Ulrike Steiner. Schroll, Wien 1991 (=Österreichische Kunsttopographie, Bd. LI).
• Heinrich Gressel: Friesach. Chronik der ältesten Stadt in Kärnten. Eigenverlag, Klagenfurt 2008, ISBN 978-3-200-01169-4

Linki zewnętrzne

http://www.friesach.at