Podział administracyjny Austrii

Republika Austrii jest federacją, którą tworzy 9 krajów związkowych (niem.: Bundesland lub Land, l.mn.: Bundesländer, Länder).

Kraje związkowe podzielone są na miasta statutarne (niem.: Statutarstadt, Stadtbezirk, l.m.: Statutarstädte, Stadtbezirke) oraz powiaty (niem.: Bezirk, Landbezirk, l.m.: Bezirke, Landbezirke, w Dolnej Austrii i Vorarlbergu Verwaltungsbezirk, l.m.: Verwaltungsbezirke).

Wyjątek stanowi Wiedeń, który podzielony jest na 23 dzielnice (niem.: Gemeindebezirk, l.mn.: Gemeindebezirke).

Powiaty dzielą się na: miasta (niem.: Stadt, l.m.: Städte), gminy targowe (niem.: Marktgemeinde, l.mn.: Marktgemeinden) oraz gminy (niem.: Gemeinde, Ortsgemeinde, l.mn.: Gemeinden, Ortsgemeinden).

Struktura podziału administracyjnego Austrii

Kraje związkowe[edytuj | edytuj kod]

Historia[edytuj | edytuj kod]

Pięć z dziewięciu krajów związkowych: Dolna Austria, Karyntia, Salzburg, Styria oraz Tyrol, istnieje od średniowiecza. Górna Austria wyodrębniła się za panowania Józefa II około 1783-84. Vorarlberg wyodrębnił się z Tyrolu w roku 1861. Po rozpadzie Austro-Węgier w 1918 roku na podstawie traktatu z Saint-Germain oraz traktatu z Trianon Burgenland został przyłączony do Austrii jako kolejny kraj związkowy. W 1922 z Dolnej Austrii został wyodrębniony Wiedeń, jako 9 kraj związkowy.

Podstawa prawna[edytuj | edytuj kod]

Podstawą prawną podziału Austrii na kraje związkowe jest Konstytucja Austrii uchwalona 1 października 1920 roku z późniejszymi zmianami. Mówi ona:

Artykuł 2

(1) Austria jest państwem federalnym.
(2) Federację tworzą samodzielne kraje: Burgenland, Karyntia, Dolna Austria, Górna Austria, Salzburg, Styria, Tyrol, Voralberg i Wiedeń.

Federalna Ustawa Konstytucyjna Republiki Austrii^[1]^[2]

Lista[edytuj | edytuj kod]

Polska nazwa^[3]	Niemiecka nazwa	Stolica	Powierzchnia^[4]	Ludność (2016)^[4]
Burgenland	Burgenland	Eisenstadt	3961.80 km²	291011
Karyntia	Kärnten	Klagenfurt am Wörthersee	9538.01 km²	560482
Dolna Austria	Niederösterreich	St. Pölten^[5]	19186.27 km²	1653691
Górna Austria	Oberösterreich	Linz	11979.91 km²	1453948
Salzburg	Salzburg	Salzburg	7156.03 km²	545815
Styria	Steiermark	Graz	16401.04 km²	1232012
Tyrol	Tirol	Innsbruck	12640.17 km²	739139
Vorarlberg	Vorarlberg	Bregencja	2601.12 km²	384147
Wiedeń	Wien	Wiedeń	414.65 km²	1840226

Mapa[edytuj | edytuj kod]

Niemcy

Czechy

Węgry

Słowenia

Włochy

Szwajcaria

Liechte-
nstein

Podział[edytuj | edytuj kod]

Nazwa	Miasta statutarne	Powiaty	Gminy razem	w tym miasta	w tym gminy targowe	Gminy katastralne	Miejscowości
Burgenland	2	7	171	13	67	328	328
Karyntia	2	8	132	17	47	746	2828
Dolna Austria	4	21	573	76	327	3040	3878
Górna Austria	3	15	442	32	151	1213	6615
Salzburg	1	5	119	11	24	381	723
Styria	1	12	287	35	122	1596	2069
Tyrol	1	8	279	11	20	350	635
Vorarlberg	–	4	96	5	11	107	157
Wiedeń	1	–	1	1	–	89	23
Razem	15	80	2100	201	769	7850	17 256
Źródło: Regionale Gliederungen 2016. Wiedeń: Statistik Austria, 2016. (niem.).

Powiaty[edytuj | edytuj kod]

Powiaty Austrii

Osobny artykuł: Powiat (Austria).

Podstawa prawna

Podstawa prawna istnienia powiatów regulowana jest na poziomie krajów związkowych. Jest to odpowiednio:

Burgenland – Burgenländisches Bezirkshauptmannschaften-Gesetz – Bgld. BH-G,
Dolna Austria – Gesetz über die Organisation der Bezirkshauptmannschaften,
Górna Austria,
Karyntia – Bezirkshauptmannschaften-Gesetz,
Salzburg – Bezirkshauptmannschaften-Gesetz,
Styria – Gesetz vom 13. Mai 1997 über die Organisation der Bezirkshauptmannschaften und die uständigkeit der Bezirksverwaltungsbehörden in der Steiermark (Steiermärkisches Bezirkshauptmannschaftengesetz),
Tyrol – Gesetz über die Organisation der Bezirkshauptmannschaften,
Vorarlberg – Gesetz über die Organisation der staatlichen Bezirksverwaltung.

Kraj związkowy Wiedeń nie dzieli się na powiaty.

Podział administracyjny Wiednia[edytuj | edytuj kod]

Mapa[edytuj | edytuj kod]

Innere
Stadt

Leopold-
stadt

Landstraße

4

5

6

Neubau|7

8

9

Favoriten

Simmering

Meidling

Hietzing

Penzing

15

Ottakring

Hernals

Währing

Döbling

Brigit-
tenau

Floridsdorf

Donaustadt

Liesing

Gminy[edytuj | edytuj kod]

Gminy są korporacjami terytorialnymi z prawem do samorządu i zarazem okręgami administracyjnymi. Każda nieruchomość należy do jednej gminy^[6].

Organami gmin są^[6]:

rada gminy;
zarząd gminy;
burmistrz.

Gminom liczącym co najmniej 20 000 mieszkańców nadawane są prawa miejskie^[6].

Miasta statutarne[edytuj | edytuj kod]

Podstawa prawna[edytuj | edytuj kod]

Wszystkie gminy Austrii na podstawie Konstytucji Federalnej podlegają tym samym prawom, niezależnie, czy są to sporej wielkości miasta, czy też gminy wiejskie.

Jednocześnie Konstytucja pozwala na tworzenie miast statutarnych:

Artykuł 116

(3) O ile nie zagraża to interesom krajowym, gminie liczącej co najmniej 20 000 mieszkańców, jest nadawany na jej wniosek w drodze ustawy krajowej jej statut (prawo miejskie). Taka ustawa może być ogłoszona tylko za zgodą Rządu Federalnego. Zgodę uważa się za udzieloną, jeżeli Rząd Federalny w ciągu 8 tygodni od dnia, w którym uchwalona ustawa została przedłożona w odpowiednim ministerstwie federalnym, nie powiadomi naczelnika kraju, że zgody odmawia. Miasto posiadające własny statut, obok zadań administracji gminnej, wykonuje również administrację okręgową.

Federalna Ustawa Konstytucyjna Republiki Austrii^[1]^[2]

Lista[edytuj | edytuj kod]

Nazwa	Kraj związkowy	Ludność	Powierzchnia	Gęstość	Data nadania statutu
Eisenstadt	Burgenland	14 226	42,84	332	1921
Graz	Styria	280 258	127,48	2198	1850
Innsbruck	Tyrol	131 009	104,81	1250	1850
Klagenfurt am Wörthersee	Karyntia	99 125	120,03	826	1850
Krems an der Donau	Dolna Austria	24 344	51,70	471	1938
Linz	Górna Austria	200 839	95,99	2092	1866
Rust	Burgenland	1911	19,99	936	1921
Salzburg	Salzburg	150 938	65,64	2299	1869
St. Pölten	Dolna Austria	53 478	108,44	493	1922
Steyr	Górna Austria	38 347	26,54	1445	1867
Villach	Karyntia	61 218	134,90	454	1932
Waidhofen an der Ybbs	Dolna Austria	11 364	131,19	87	1868
Wels	Górna Austria	60 399	45,88	1316
Wiedeń	Wiedeń	1 840 226	414,65	4438	1850
Wiener Neustadt	Dolna Austria	43 833	60,89	720	1866

Mapa[edytuj | edytuj kod]

Położenie na mapie Austrii

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

↑ ^a ^b Bundes-Verfassungsgesetz. Linz: Pro-Libris-Verlagsgesellschaft, 2010. ISBN 978-3-9900803-2-0. (niem.).
↑ ^a ^b Konstytucja Austrii. Piotr Czarny (tłum.), Bogumił Naleziński (tłum.). Warszawa: Wydawnictwo Sejmowe, 2004. ISBN 83-7059-658-4. (pol.).
↑ Andrzej Czerny: Austria. W: Nazewnictwo geograficzne świata. T. 12: Europa. Część II. Warszawa: Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 2010, s. 20. ISBN 978-83-254-0825-1. (pol.).
↑ ^a ^b Regionale Gliederungen 2016. Wiedeń: Statistik Austria, 2016. (niem.).
↑ Do 1986 stolicą Dolnej Austrii był Wiedeń.
↑ ^a ^b ^c Federalna Ustawa Konstytucyjna Republiki Austrii z dnia 1 października 1920 r., sejm.gov.pl [dostęp 2023-03-01] .

[autonazwa2-1] Bundes-Verfassungsgesetz. Linz: Pro-Libris-Verlagsgesellschaft, 2010. ISBN 978-3-9900803-2-0. (niem.).

[autonazwa1-2] Konstytucja Austrii. Piotr Czarny (tłum.), Bogumił Naleziński (tłum.). Warszawa: Wydawnictwo Sejmowe, 2004. ISBN 83-7059-658-4. (pol.).

[3] Andrzej Czerny: Austria. W: Nazewnictwo geograficzne świata. T. 12: Europa. Część II. Warszawa: Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 2010, s. 20. ISBN 978-83-254-0825-1. (pol.).

[statistik.at-4] Regionale Gliederungen 2016. Wiedeń: Statistik Austria, 2016. (niem.).

[5] Do 1986 stolicą Dolnej Austrii był Wiedeń.

[Konstytucja-6] Federalna Ustawa Konstytucyjna Republiki Austrii z dnia 1 października 1920 r., sejm.gov.pl [dostęp 2023-03-01] .

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]