Friesach (Karyntia)
46°57′N 14°24′E/46,950000 14,400000
| |||
| Państwo | |||
|---|---|---|---|
| Kraj związkowy | |||
| Powiat | |||
| Powierzchnia |
120,84 km² | ||
| Wysokość |
634 m n.p.m. | ||
| Populacja (1 stycznia 2015) • liczba ludności • gęstość |
| ||
| Nr kierunkowy |
04268 | ||
| Kod pocztowy |
9360 | ||
| Tablice rejestracyjne |
SV | ||
Położenie na mapie Karyntii  | |||
Położenie na mapie Austrii  | |||
| 46°57′N 14°24′E/46,950000 14,400000
| |||
| Strona internetowa | |||
Friesach (słoweń. Breže) – miasto w Austrii, w kraju związkowym Karyntia, w powiecie Sankt Veit an der Glan. Uważane za najstarsze miasto Karyntii. Znane z dobrze zachowanych budowli średniowiecznych i fortyfikacji wokół miasta wraz z fosą.
Położenie[edytuj | edytuj kod]
Friesach znajduje się w północnej części Karyntii, niedaleko granicy ze Styrią, około 40 kilometrów od Klagenfurt am Wörthersee.
Historia[edytuj | edytuj kod]
Już w czasach Imperium rzymskiego przebiegała przez środek dzisiejszego Friesach Via Julia Augusta, w miejscu której przebiega dzisiaj droga B317 zwana Friesacher Straße.
Pierwsza udokumentowana wzmianka o Friesach pochodzi z roku 860, kiedy to Ludwik II Niemiecki, wnuk Karola Wielkiego, przekazał wiele swych dóbr ziemskich, w tym posiadłość ad Friesah (przed Friesach) Arcybiskupowi Salzburga, Adalwinowi[1].
W latach 1016–1028 hrabia Wilhelm (mąż św. Hemmy), na mocy przywileju otrzymanego od króla Konrada II, założył na tych terenach rynek (Markt), który około stu lat później, w latach 1124–1130 został znacznie rozbudowany. Ze względu na swoje położenie przy szlaku prowadzącym z Wiednia do Wenecji, Friesach stało się w okresie średniowiecznym ważnym ośrodkiem handlowym.
W okresie średniowiecza wybijano tu srebrną monetę, tak zwany Friesacher Pfennig lub frisatik, który prawdopodobnie od roku 1166, a może nawet już wcześniej (1125/30), był jednym z najważniejszych środków płatniczych na terenie dzisiejszej Austrii. Srebro wykorzystywane do tłoczenia monet pochodziło z pobliskiego Zeltschach.
Friesach było w tym czasie nie tylko centrum handlowym, ale również religijnym. Miejscowość szczególnie rozkwitła za panowania Arcybiskupa Eberharda II (1200-1246), kiedy to było drugim co do wielkości miastem Archidiecezji Salzburskiej oraz najważniejszym miastem ówczesnej Karyntii. Arcybiskupi Salzburga posiadali we Friesach swoją rezydencję. Pod koniec XIII wieku w wyniku konfliktów pomiędzy Arcybiskupami Salzburga a Habsburgami, w krótkim okresie miasto trzykrotnie zostało podbite, splądrowane i na skutek pożarów, zniszczone.
Po mediatyzacji Salzburga w 1803 roku, Friesach stał się częścią Księstwa Karyntii i utraciło swą wielkość.
Ludność[edytuj | edytuj kod]
W roku 2001 Friesach liczyło 5462 mieszkańców, w tym 96,2 z obywatelstwem austriackim. 89,8 procent należy do Kościoła rzymskokatolickiego, 2,6 do Kościoła ewangelickiego, 1,5 procent to wyznawcy islamu. 4,8 procent nie należy do żadnego kościoła.
Zabytki[edytuj | edytuj kod]
- romański Kościół parafialny pw. św. Bartłomieja (St. Bartholomäus)
- Kościół pw. św. Błażeja (Hl. Blasius)
- kościół i dawny klasztor dominikanów
- kościół i szpital zakonu krzyżackiego
- fontanna na rynku miasta rzeźbiarza renesansowego Hansa Peissera
- zamek Petersberg
Atrakcje turystyczne[edytuj | edytuj kod]
- Friesacher Burghofspiele – organizowane od 1950 roku przedstawienia teatralne na wolnym powietrzu
Współpraca[edytuj | edytuj kod]
Miejscowości partnerskie:
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Dehio-Handbuch Kärnten, Wien 2001, S. 151
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Herbert Ban: Ein Pfennig des Gurker Bischofs Heinrich I. und seine Auswirkung auf die Zuordnung der erzbischöflichen Gepräge in Friesach. Verlag Verein "Freunde der Salzburger Geschichte", Salzburg 1996
- H. Braumüller: Geschichte der Stadt Friesach. 1926
- Robert Gratzer: Friesach – Die bewegte Geschichte einer bedeutenden Stadt. Verlag Johannes Heyn, Klagenfurt 1986, ISBN 3-85366-484-9
- Siegfrid Hartwagner: Der Bezirk St. Veit an der Glan. Seine Kunstwerke, historische Lebens- und Siedlungsformen. (= Österreichische Kunstmonographie, Band 8). Verlag St. Peter, Salzburg 1977, ISBN 3-900173-22-2, S. 50–68
- Hubert Hauser: Illustrierter Führer durch die Stadt Friesach (Kärnten) und deren Umgebung – nebst geschichtlichen Daten vom Jahre 860 bis 1905. Eigenverlag, Verlagsort Friesach, 1905
- Peter Franz Hirner: Landesausstellung Friesach 1999 – die Stadt im Mittelalter. Technische Universität Graz (Diplom-Arbeit), 1994
- Die profanen Bau- und Kunstdenkmäler der Stadt Friesach. Bearb. v. Barbara Kienzl, Gerhard Seebach, Ulrike Steiner. Schroll, Wien 1991 (=Österreichische Kunsttopographie, Bd. LI).
- Heinrich Gressel: Friesach. Chronik der ältesten Stadt in Kärnten. Eigenverlag, Klagenfurt 2008, ISBN 978-3-200-01169-4