Franciszek Mróz: Różnice pomiędzy wersjami
[wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
Mathiasrex (dyskusja | edycje) kat. |
RoodyAlien (dyskusja | edycje) |
||
Linia 36: | Linia 36: | ||
== Proces i egzekucja == |
== Proces i egzekucja == |
||
Po aresztowaniu Mróz poddawany był torturom. W trakcie procesu sędzia [[Wojskowe sądy rejonowe|Wojskowego Sądu Rejonowego]] w Krakowie nie zezwolił na przesłuchanie 18 świadków wezwanych przez obrońcę, m.in. rodzin żydowskich oraz sowieckich żołnierzy, uciekinierów z niemieckiej niewoli ukrywanych w czasie wojny przez Mroza. Sądzony był razem z Józefem Miką, wyrok w ich sprawie zapadł 12 maja [[1951]]. Obydwaj zostali skazani na karę śmierci i rozstrzelani w [[Więzienie Montelupich|Więzieniu Montelupich]] w [[Kraków|Krakowie]] 25 czerwca 1951. Pochowano ich w jednym grobie na [[Cmentarz Rakowicki|Cmentarzu Rakowickim]]. |
Po aresztowaniu Mróz poddawany był torturom. W trakcie procesu sędzia [[Wojskowe sądy rejonowe (PRL)|Wojskowego Sądu Rejonowego]] w Krakowie nie zezwolił na przesłuchanie 18 świadków wezwanych przez obrońcę, m.in. rodzin żydowskich oraz sowieckich żołnierzy, uciekinierów z niemieckiej niewoli ukrywanych w czasie wojny przez Mroza. Sądzony był razem z Józefem Miką, wyrok w ich sprawie zapadł 12 maja [[1951]]. Obydwaj zostali skazani na karę śmierci i rozstrzelani w [[Więzienie Montelupich|Więzieniu Montelupich]] w [[Kraków|Krakowie]] 25 czerwca 1951. Pochowano ich w jednym grobie na [[Cmentarz Rakowicki|Cmentarzu Rakowickim]]. |
||
== Bibliografia == |
== Bibliografia == |
Wersja z 00:22, 10 sie 2016
chorąży | |
Data i miejsce urodzenia | |
---|---|
Data i miejsce śmierci | |
Przebieg służby | |
Lata służby |
1932-1933 oraz 1939-1950 |
Siły zbrojne | |
Jednostki |
26 Pułk Piechoty (II RP), |
Główne wojny i bitwy |
II wojna światowa, |
Franciszek Mróz ps. „Żółw”, „Bóbr”, „Dziadek”, „Halniak” (ur. 10 grudnia 1910 w Skrzynce, zm. 25 czerwca 1951 w Krakowie) – uczestnik kampanii wrześniowej, żołnierz partyzantki antyhitlerowskiej i antykomunistycznej.
Lata międzywojenne
Mieszkał w Skrzynce prowadząc niewielkie gospodarstwo rolne razem ze swoją matką. Ukończył 4 klasy szkoły powszechnej, ale zdolności i samokształcenie pozwoliły mu zdobyć wiedzę przewyższającą formalne wykształcenie. W latach 1932-1933 odbył służbę wojskową w 26 Pułku Piechoty we Lwowie. We Lwowie chodził do teatrów i oper co zaowocowało, po powrocie do domu, zorganizowaniem chóru i amatorskiego teatru w rodzinnej Skrzynce. Jako pierwszy w okolicy założył winnicę, sprowadzając mrozoodporne sadzonki ze Szwecji.
1939-1945
Walczył w czasie kampanii wrześniowej w stopniu plutonowego. Po powrocie do rodzinnej wsi rozpoczął działalność konspiracyjną, gromadząc broń i amunicję. W 1943 zorganizował jeden z pierwszych oddziałów dywersyjnych na ziemi myślenickiej, wchodzący w skład AK. W 1944 oddział partyzancki "Żółw", obok dziesięciu innych oddziałów wchodził w skład myślenickiego obwodu AK o kryptonimie Murawa. Oddział przeważnie kwaterował na terenie Skrzynki lub Kędzierzynki.
W czasie okupacji Mróz organizował pomoc dla kilku rodzin żydowskich i uciekinierów z niemieckiej niewoli (głównie Rosjan).
1946-1950
Po zakończeniu działań wojennych ujawnił się. Został za działalność konspiracyjną awansowany do stopnia chorążego oraz odznaczony Krzyżem Walecznych. Zagrożony aresztowaniem postanowił ukrywać się. W lecie 1946 zorganizował oddział zrzeszenia Wolność i Niezawisłość, podporządkowany Józefowi Kurasiowi Ogniowi. Na skutek aresztowań pod koniec 1946 i ujawnień w ramach amnestii 1947 roku oddział przestał istnieć. Mróz ukrywał się na własną rękę, po czym w październiku 1947 skontaktował się z por. Józefem Miką z pobliskiego Gruszowa. Razem z Tadeuszem Lenartem oraz Emilem Przeciszewskim stworzyli czteroosobowy oddział partyzancki. Mimo usilnych starań miejscowych oddziałów KBW, UB, ORMO i MO oddział utrzymał się w terenie do 1950. Wprowadzenie do grupy agenta podającego się za łącznika z Zachodem pozwoliło UB przeprowadzić w październiku 1950 operację, w wyniku której Mróz i Józef Mika zostali aresztowani a Przeciszewski z Lenartem zginęli w walce. Agentem wprowadzonym do grupy był Marian Strużyński vel Reniak, który wydał później swoje wspomnienia z tej akcji ("Człowiek stamtąd") przedstawiając, zgodnie z wytycznymi komunistycznej propagandy, partyzantów jako pospolitych bandytów.
Proces i egzekucja
Po aresztowaniu Mróz poddawany był torturom. W trakcie procesu sędzia Wojskowego Sądu Rejonowego w Krakowie nie zezwolił na przesłuchanie 18 świadków wezwanych przez obrońcę, m.in. rodzin żydowskich oraz sowieckich żołnierzy, uciekinierów z niemieckiej niewoli ukrywanych w czasie wojny przez Mroza. Sądzony był razem z Józefem Miką, wyrok w ich sprawie zapadł 12 maja 1951. Obydwaj zostali skazani na karę śmierci i rozstrzelani w Więzieniu Montelupich w Krakowie 25 czerwca 1951. Pochowano ich w jednym grobie na Cmentarzu Rakowickim.
Bibliografia
- Apolonia Ptak "Prawem wilka"
- Kazimierz Kowalski, Piotr Przęczek "Z dziejów Dobczyc" część 9, 12, 15, 19, 20, 24 (miesięcznik "Tapeta")
- Władysław Banach "Nastały krwawe dni"
- Filip Musiał "Skazani na karę śmierci przez Wojskowy Sąd Rejonowy w Krakowie 1946-1955"
- Marian Reniak "Człowiek stamtąd"
Zobacz też
- Członkowie Zrzeszenia Wolność i Niezawisłość
- Dowódcy oddziałów podziemia antykomunistycznego 1944-1956
- Pochowani na Cmentarzu Rakowickim w Krakowie
- Polskie ofiary represji stalinowskich stracone w Polsce Ludowej 1944-1956
- Straceni przez rozstrzelanie
- Uczestnicy kampanii wrześniowej
- Urodzeni w 1910
- Zmarli w 1951
- Żołnierze Armii Krajowej