Kula armatnia: Różnice pomiędzy wersjami

Przeglądaj historię interaktywnie

[wersja przejrzana]

← poprzednia edycja następna edycja →

Usunięta treść Dodana treść

WizualnieWikikod

Jednokolumnowy

Wersja z 11:28, 10 kwi 2018

Kula armatnia (krócej: kula) – używany w przeszłości pełny pocisk bez ładunku wybuchowego, wystrzeliwany z działa. Jak nazwa wskazuje przed wynalezieniem lufy gwintowanej, nadającej pociskowi ruch obrotowy, miała ona kształt sferyczny, a jej średnica była nieco mniejsza niż przekrój lufy działa, z którego miała być wystrzelona. Kule mniejszych kalibrów wykorzystywane były do strzelania z broni strzeleckiej (arkebuz, muszkiet, pistolet).

Kule były pierwotnie sporządzane z gładzonego kamienia, ale od XVI stulecia z żeliwa. Ze względu na kształt były najbardziej precyzyjnymi pociskami, jakie mogły być wystrzeliwane z gładkolufowych dział, celem kruszenia drewnianych burt statków, murów i obwałowań fortyfikacji, a także jako broń przeciwpiechotna dalekiego zasięgu.

Podobnie jak śrut i lotki kartacza, kula była jednym z używanych do XIX wieku pocisków broni palnej.

Kule były używane w działach okrętowych przez większość epoki statków z napędem żaglowym, a wyparły je dopiero pociski stożkowate, wynalezione w połowie XIX wieku.

Podczas bitew na lądzie kula armatnia mogła powalić bądź nawet rozczłonkować wielu żołnierzy stojących jeden za drugim w ciasnych szeregach. Gdy uderzyła o ziemię mogła zacząć się odbijać, zabijając lub raniąc ludzi przy każdym odbiciu.

Niedoskonałość kuli polegała na tym, że nie mogła być (dla uniknięcia zakleszczenia i rozerwania działa) zbyt dobrze dopasowana do przekroju lufy. To powodowało utratę części gazów powstałych przy spalaniu prochu i mogło powodować, że pocisk obijał się o wewnętrzne ściany lufy, opuszczając ją pod dowolnym kątem, nie zawsze zamierzonym przez kanonierów. Temu zapobiegło dopiero wprowadzenie do użycia przybitki.

Kule zostały całkowicie wyparte przez współczesne pociski, tak w broni osobistej jak i w artylerii. Są używane jeszcze tylko w replikach broni historycznej.

Śrutu używa się do dzisiaj w strzelbach.

Zobacz też

Bibliografia

Charles Boutell: Arma and Armour in Antiquity and the Middle Ages, Combined Books 1996, ISBN 0-938289-61-6

Linki zewnętrzne

@@ Linia 2: / Linia 2: @@
 [[Plik:MaryRose-round shot.JPG|thumb|right|Różne rodzaje kul kamiennych, żelaznych i ołowianych znalezione na pokładzie [[Karaka|karaki]] ''[[Mary Rose]]'']]
 [[Plik:MonsMeg.JPG |thumb|[[Mons Meg]] z pociskami kalibru 560 mm]]
-'''Kula armatnia''' (lub po prostu ''kula'') to używany w przeszłości pełny [[pocisk]] bez ładunku wybuchowego, wystrzeliwany z [[działo|działa]]. Jak nazwa wskazuje przed wynalezieniem lufy [[gwint|gwintowanej]], nadającej pociskowi ruch obrotowy, miała ona kształt [[sfera|sferyczny]], a jej średnica była nieco mniejsza niż przekrój lufy działa, z którego miała być wystrzelona. Kule mniejszych kalibrów wykorzystywane były do strzelania z [[broń strzelecka|broni strzeleckiej]] ([[arkebuz]], [[muszkiet]], [[pistolet]]).
+'''Kula armatnia''' (krócej: ''kula'') – używany w przeszłości pełny [[pocisk]] bez ładunku wybuchowego, wystrzeliwany z [[działo|działa]]. Jak nazwa wskazuje przed wynalezieniem lufy [[gwint|gwintowanej]], nadającej pociskowi ruch obrotowy, miała ona kształt [[sfera|sferyczny]], a jej średnica była nieco mniejsza niż przekrój lufy działa, z którego miała być wystrzelona. Kule mniejszych kalibrów wykorzystywane były do strzelania z [[broń strzelecka|broni strzeleckiej]] ([[arkebuz]], [[muszkiet]], [[pistolet]]).
 Kule były pierwotnie sporządzane z gładzonego kamienia, ale od XVI stulecia z [[żeliwo|żeliwa]]. Ze względu na kształt były najbardziej precyzyjnymi pociskami, jakie mogły być wystrzeliwane z gładkolufowych dział, celem kruszenia drewnianych burt statków, murów i obwałowań [[fortyfikacja|fortyfikacji]], a także jako broń przeciwpiechotna dalekiego zasięgu.