Obóz zagłady: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja nieprzejrzana] | [wersja przejrzana] |
m Wycofano edycje użytkownika 31.0.124.181 (dyskusja). Autor przywróconej wersji to Dreamcatcher25. Znacznik: Wycofanie zmian |
|||
| Linia 1: | Linia 1: | ||
[[Plik:WW2-Holocaust-Europe-2007Borders DE.png|mały|Rozmieszczenie niemieckich nazistowskich obozów. Znakiem trupiej główki oznaczono ośrodki zagłady]] |
[[Plik:WW2-Holocaust-Europe-2007Borders DE.png|mały|Rozmieszczenie niemieckich nazistowskich obozów. Znakiem trupiej główki oznaczono ośrodki zagłady]] |
||
[[Plik:Corpses removed from gas chambers Treblinka extermination camp.jpg|thumb|Ciała ofiar zagazowanych w komorach gazowych w [[Obóz zagłady w Treblince|obozie zagłady w Treblince]]]] |
[[Plik:Corpses removed from gas chambers Treblinka extermination camp.jpg|thumb|Ciała ofiar zagazowanych w komorach gazowych w [[Obóz zagłady w Treblince|obozie zagłady w Treblince]]]] |
||
'''Obóz zagłady''' ({{w języku|de|Vernichtungslager}}) – [[Obozy niemieckie 1933–1945|obóz]] zorganizowany przez [[III Rzesza|nazistowskie Niemcy]] w okresie [[II wojna światowa|II wojny światowej]], funkcjonujący w ramach programu [[Endlösung|„ostatecznego rozwiązania kwestii żydowskiej”]], którego celem było natychmiastowe uśmiercanie przywożonych tam ludzi. Większość ofiar ginęła w ciągu kilkudziesięciu minut po przybyciu do obozu, a przy życiu utrzymywano jedynie niewielką liczbę więźniów, których praca była niezbędna do zapewnienia jego funkcjonowania{{odn|Maranda|2002|s=15–16}}{{odn|Marszałek|1996|s=17–18}}. Obozy zagłady umiejscowione były przede wszystkim na przedwojennych terenach [[Polska|Polski]]. |
|||
'''Obóz zagłady''' ({{w języku|de|Vernichtungslager}}) – miejsca, w których dokonywano planowych, masowych mordów na więźniach, głównie na Żydach. Były tworzone w czasie II Wojny Światowej przez hitlerowców w okupowanej Polsce. |
|||
W polskiej historiografii obozy zagłady określano także mianem: obozów straceń, obozów śmierci, ośrodków zagłady{{odn|Maranda|2002|s=16}}{{odn|Marszałek|1996|s=17}}. |
W polskiej historiografii obozy zagłady określano także mianem: obozów straceń, obozów śmierci, ośrodków zagłady{{odn|Maranda|2002|s=16}}{{odn|Marszałek|1996|s=17}}. |
||
Obozy zagłady powstały i funkcjonowały w celu [[Zagłada Żydów|planowej i masowej eksterminacji osób pochodzenia żydowskiego]]{{odn|Maranda|2002|s=16}}. Służyły także [[Porajmos|fizycznej eliminacji]] [[Romowie|Romów]]. |
|||
Najbardziej znanym niemieckim nazistowskim obozem, którego liczba ofiar była największa, był [[Auschwitz-Birkenau]]{{odn|Maranda|2002|s=16–17}}. Był on jednak formalnie [[Obóz koncentracyjny|obozem koncentracyjnym]], a funkcję ośrodka natychmiastowej eksterminacji pełnił wyłącznie jego podobóz [[Auschwitz-Birkenau#Auschwitz II (Birkenau)|Birkenau]]. Obozami zagłady ''sensu stricto'' były natomiast ośrodki w [[Obóz zagłady w Chełmnie nad Nerem|Chełmnie nad Nerem]], [[Obóz zagłady w Bełżcu|Bełżcu]], [[Obóz zagłady w Sobiborze|Sobiborze]] i [[Obóz zagłady w Treblince|Treblince]]{{odn|Maranda|2002|s=16}}{{odn|Marszałek|1996|s=17}}. Funkcję obozu koncentracyjnego i obozu zagłady do pewnego stopnia łączył również [[Lublin (KL)|Majdanek]]{{odn|Marszałek|1996|s=17}}{{odn|Maranda|2002|s=16–17}}. Ponadto do grona obozów zagłady bywa zaliczany [[Obóz zagłady w Małym Trościeńcu|obóz w Małym Trościeńcu]] na [[Białoruś|Białorusi]] oraz [[Jasenovac (obóz koncentracyjny)|Jasenovac]] w [[Niepodległe Państwo Chorwackie|Niepodległym Państwie Chorwackim]] (określany mianem „Auschwitz Bałkanów”). |
Najbardziej znanym niemieckim nazistowskim obozem, którego liczba ofiar była największa, był [[Auschwitz-Birkenau]]{{odn|Maranda|2002|s=16–17}}. Był on jednak formalnie [[Obóz koncentracyjny|obozem koncentracyjnym]], a funkcję ośrodka natychmiastowej eksterminacji pełnił wyłącznie jego podobóz [[Auschwitz-Birkenau#Auschwitz II (Birkenau)|Birkenau]]. Obozami zagłady ''sensu stricto'' były natomiast ośrodki w [[Obóz zagłady w Chełmnie nad Nerem|Chełmnie nad Nerem]], [[Obóz zagłady w Bełżcu|Bełżcu]], [[Obóz zagłady w Sobiborze|Sobiborze]] i [[Obóz zagłady w Treblince|Treblince]]{{odn|Maranda|2002|s=16}}{{odn|Marszałek|1996|s=17}}. Funkcję obozu koncentracyjnego i obozu zagłady do pewnego stopnia łączył również [[Lublin (KL)|Majdanek]]{{odn|Marszałek|1996|s=17}}{{odn|Maranda|2002|s=16–17}}. Ponadto do grona obozów zagłady bywa zaliczany [[Obóz zagłady w Małym Trościeńcu|obóz w Małym Trościeńcu]] na [[Białoruś|Białorusi]] oraz [[Jasenovac (obóz koncentracyjny)|Jasenovac]] w [[Niepodległe Państwo Chorwackie|Niepodległym Państwie Chorwackim]] (określany mianem „Auschwitz Bałkanów”). |
||
Wersja z 12:19, 23 mar 2019
Obóz zagłady (niem. Vernichtungslager) – obóz zorganizowany przez nazistowskie Niemcy w okresie II wojny światowej, funkcjonujący w ramach programu „ostatecznego rozwiązania kwestii żydowskiej”, którego celem było natychmiastowe uśmiercanie przywożonych tam ludzi. Większość ofiar ginęła w ciągu kilkudziesięciu minut po przybyciu do obozu, a przy życiu utrzymywano jedynie niewielką liczbę więźniów, których praca była niezbędna do zapewnienia jego funkcjonowania[1][2]. Obozy zagłady umiejscowione były przede wszystkim na przedwojennych terenach Polski.
W polskiej historiografii obozy zagłady określano także mianem: obozów straceń, obozów śmierci, ośrodków zagłady[3][4].
Obozy zagłady powstały i funkcjonowały w celu planowej i masowej eksterminacji osób pochodzenia żydowskiego[3]. Służyły także fizycznej eliminacji Romów.
Najbardziej znanym niemieckim nazistowskim obozem, którego liczba ofiar była największa, był Auschwitz-Birkenau[5]. Był on jednak formalnie obozem koncentracyjnym, a funkcję ośrodka natychmiastowej eksterminacji pełnił wyłącznie jego podobóz Birkenau. Obozami zagłady sensu stricto były natomiast ośrodki w Chełmnie nad Nerem, Bełżcu, Sobiborze i Treblince[3][4]. Funkcję obozu koncentracyjnego i obozu zagłady do pewnego stopnia łączył również Majdanek[4][5]. Ponadto do grona obozów zagłady bywa zaliczany obóz w Małym Trościeńcu na Białorusi oraz Jasenovac w Niepodległym Państwie Chorwackim (określany mianem „Auschwitz Bałkanów”).
Idea powstania i funkcjonowania obozów zagłady jest uznawana za jedną z najczarniejszych kart historii ludzkości[6][7] i zasad humanizmu[8].
Historiografia Polski Ludowej przez dziesięciolecia przeinaczała prawdę na temat obozów zagłady. W szczególności starano się ukryć fakt, iż powstały one w celu eksterminacji ludności żydowskiej. W tym celu włączano ofiary żydowskie w poczet ofiar – „obywateli polskich”, a także kładziono akcent na zbrodnie popełnione w obozach koncentracyjnych, np. skupiając się na przeżyciach więźniów polskich czy zawyżając liczbę ofiar Auschwitz i Majdanka. Wyniki badań prowadzonych nad zbrodniami w obozach zagłady nie trafiały do szerszego grona odbiorców[6].
Przypisy
- ↑ Maranda 2002 ↓, s. 15–16.
- ↑ Marszałek 1996 ↓, s. 17–18.
- ↑ a b c Maranda 2002 ↓, s. 16.
- ↑ a b c Marszałek 1996 ↓, s. 17.
- ↑ a b Maranda 2002 ↓, s. 16–17.
- ↑ a b Maranda 2002 ↓, s. 15.
- ↑ Oświadczenie Sekretarza Generalnego ONZ Były Niemiecki Nazistowski obóz koncentracyjny i zagłady Auschwitz – Birkenau Oświęcim, 18 listopada 2013 r.. [w:] UNIC Warsaw (Ośrodek Informacji ONZ w Warszawie) [on-line]. unic.un.org.pl, 2013-11-20. [dostęp 2018-12-01].
- ↑ Bp Karl Lehmann: Przewodniczący Episkopatu niemieckiego - z okazji 50 rocznicy wyzwolenia obozu zagłady Auschwitz-Birkenau. [w:] Centrum Dialogu i Modlitwy w Oświęcimiu [on-line]. cdim.pl, 1995-01-27. [dostęp 2019-02-15].
Bibliografia
- Michał Maranda: Nazistowskie obozy zagłady. Opis i próba analizy zjawiska. Warszawa: Uniwersytet Warszawski. Instytut Stosowanych Nauk Społecznych, 2002. ISBN 83-915036-6-6.
- Józef Marszałek. System obozów śmierci w Generalnym Gubernatorstwie i jego funkcje (1942–1943). „Zeszyty Majdanka”. XVII, 1996. ISSN 0514-7409.