Tyszki-Ciągaczki
52°58′36″N 21°53′10″E/52,976667 21,886111| wieś | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Powiat | |
| Gmina | |
| Liczba ludności (2011) | |
| Strefa numeracyjna |
29 |
| Kod pocztowy |
07-407[4] |
| Tablice rejestracyjne |
WOS |
| SIMC |
0508460[5] |
Położenie na mapie gminy Czerwin  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa mazowieckiego  | |
Położenie na mapie powiatu ostrołęckiego  | |
| 52°58′36″N 21°53′10″E/52,976667 21,886111[1]
| |
Tyszki-Ciągaczki, zwane niekiedy skrótowo Ciągaczki – wieś w Polsce położona w województwie mazowieckim, w powiecie ostrołęckim, w gminie Czerwin[5][6]. Wcześniej osada ta nosiła nazwę Ciągaczki.
Tyszki-Ciągaczki są niewielką wsią, o charakterze ulicówki, złożoną z ponad dwudziestu domów, zamieszkaną przez ok. 60 osób. Miejscowość jest położona przy bocznej, gruntowej drodze, prowadzącej do Pisków, odchodzącej od drogi wojewódzkiej nr 677, łączącej Łomżę i Ostrów Mazowiecką. Okolicę osady stanowią głównie pola uprawne, a także łąki i niewielkie laski. Około kilometra na południe od osady płynie rzeka Orz, stanowiąca lewy dopływ Narwi.
Pod względem organizacji kościelnej Tyszki-Ciągaczki należą do parafii pw. św. Jana Chrzciciela w Piskach.
Historia[edytuj | edytuj kod]
Najstarsza wzmianka o miejscowości pochodzi z początku XV w. W latach 1392–1393 i 1398 książę mazowiecki Janusz I nadawał dość znaczne obszary nad rzeką Ruź kilku spokrewnionym ze sobą rycerzom z rodu Tyszków, którzy założyli tutaj pewną liczbę osad, nazywanych od ich nazwiska Tyszkami. Dla odróżnienia wszystkie one posiadały dwuczłonową nazwę (m.in. Andrzejki-Tyszki, Tyszki-Ciągaczki, Tyszki-Nadbory, Tyszki-Pomian – obecnie Pomian, Tyszki-Piotrowo – obecnie Piotrowo). Wieś szlachecka położona była w drugiej połowie XVI wieku w powiecie łomżyńskim ziemi łomżyńskiej[7].
W latach 1921–1939 wieś leżała w województwie białostockim, w powiecie łomżyńskim, w gminie Piski.
Według Powszechnego Spisu Ludności z 1921 roku wieś zamieszkiwało 100 osób w 18 budynkach mieszkalnych[8]. Miejscowość należała do parafii rzymskokatolickiej w Piskach. Podlegała pod Sąd Grodzki w Ostrołęce i Okręgowy w Łomży; właściwy urząd pocztowy mieścił się w Piskach[9].
W wyniku napaści ZSRR na Polskę we wrześniu 1939 miejscowość znalazła się pod okupacją sowiecką. Od czerwca 1941 roku pod okupacją niemiecką. Od 22 lipca 1941 do 1945 włączona w skład Landkreis Lomscha, Bezirk Bialystok III Rzeszy[10][11].
9 września 1939 r. pod Tyszkami-Ciągaczkami miała miejsce bitwa, w której 1 pułk Ułanów Krechowieckich i 3 pułk Szwoleżerów Mazowieckich wchodzące w skład Suwalskiej Brygady Kawalerii odniosły zwycięstwo nad wojskami niemieckimi. W następnych dniach wkraczające oddziały Wehrmachtu w odwecie za porażkę zamordowały we wsi Ciągaczki i Księżopole 33 Polaków, miejscowych i uciekinierów[12].
W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa ostrołęckiego.
Zobacz też[edytuj | edytuj kod]
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 17123
- ↑ Wieś Tyszki-Ciągaczki w liczbach [online], Polska w liczbach [dostęp 2016-10-29], liczba ludności w oparciu o dane GUS.
- ↑ GUS: Ludność – struktura według ekonomicznych grup wieku. Stan w dniu 31.03.2011 r.. [dostęp 2019-10-08].
- ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 1311 [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22].
- ↑ a b GUS. Wyszukiwarka TERYT.
- ↑ Rozporządzenie w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200).
- ↑ Corona Regni Poloniae. Mapa w skali 1:250 000, Instytut Historii im. Tadeusza Manteuffla Polskiej Akademii Nauk i Pracownia Geoinformacji Historycznej Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego.
- ↑ Skorowidz miejscowości Rzeczypospolitej Polskiej: opracowany na podstawie wyników pierwszego powszechnego spisu ludności z dn. 30 września 1921 r. i innych źródeł urzędowych., t. T. 5, województwo białostockie, 1924, s. 58.
- ↑ Skorowidz miejscowości Rzeczypospolitej Polskiej z oznaczeniem terytorjalnie im właściwych władz i urzędów oraz urządzeń komunikacyjnych, Przemyśl, Warszawa 1933, s. 1771.
- ↑ Karte: Landkreis Lomscha 1. 8. 1944 – Städte und Amtsbezirke [online], www.territorial.de [dostęp 2020-04-19].
- ↑ Gemeindekarte des Generalgouvernements Polen, 1:1000 000, 1940.
- ↑ Józef Fajkowski, Jan Religa: Zbrodnie hitlerowskie na wsi polskiej 1939–1945. Warszawa: Wydawnictwo Książka i Wiedza, 1981, s. 253.
Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]
- Tyszki(1) ''b) T. Ciągaczki'', [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. XII: Szlurpkiszki – Warłynka, Warszawa 1892, s. 726.
- Siedziba gminy: Czerwin
