Oczaków: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja przejrzana] | [wersja nieprzejrzana] |
cytat, drobne merytoryczne |
drobne merytoryczne |
||
| Linia 43: | Linia 43: | ||
Miasto powstało w miejscu [[Olbia (kolonia grecka)|Olbii]], |
Miasto powstało w miejscu [[Olbia (kolonia grecka)|Olbii]], |
||
[[starożytność|starożytnej]] [[Grecja|greckiej]] kolonii [[Milet]]u. |
[[starożytność|starożytnej]] [[Grecja|greckiej]] kolonii [[Milet]]u. |
||
W [[XV wiek]]u należał do [[Wielkie Księstwo Litewskie|Wielkiego Księstwa Litewskiego]]. Silnie ufortyfikowany przez [[Polacy|Polaków]] w okresie rządów [[Jan I Olbracht|Jana Olbrachta]], strzegł dostępu do [[Liman Dniepru|Limanu Dniepru]]. Zdobyty w [[1492]] za panowania [[Mengli I Girej|Mengli I Gireja]] przez [[Chanat Krymski]] i nazwany ''Kara Kermen''. W 1493 zniszczył ją starosta czerkaski Bohdan Hliński i w tym samym roku wojewoda kijowski [[Jerzy Pac]]. |
W [[XV wiek]]u należał do [[Wielkie Księstwo Litewskie|Wielkiego Księstwa Litewskiego]]. Silnie ufortyfikowany przez [[Polacy|Polaków]] w okresie rządów [[Jan I Olbracht|Jana Olbrachta]], strzegł dostępu do [[Liman Dniepru|Limanu Dniepru]]. Zdobyty w [[1492]] za panowania [[Mengli I Girej|Mengli I Gireja]] przez [[Chanat Krymski]] i nazwany ''Kara Kermen'' lub ''Dżan Kerman''. W 1493 zniszczył ją starosta czerkaski Bohdan Hliński i w tym samym roku wojewoda kijowski [[Jerzy Pac]]. |
||
W lipcu 1497 r. oddziały polskie dowodzone przez [[Konstanty Ostrogski|Konstantego Ostrogskiego]] rozbiły tu wojska [[Mehmed I Girej|Mehmeda I Gireja]], a jego wzięły do niewoli. W 1523 spalony przez kozackiego oddziały [[Ataman koszowy|koszowego]] [[Eustachy Daszkiewicz|Eustachego Daszkiewicza]]<ref>Sicz Zaporoska, Leszek Podhorodecki, Książka i Wiedza, 1978, s.19,21</ref>. Od 1526 roku we władaniu [[Turcja|Turcji]] pod nazwą ''Aczi Kale''. Wg Kroniki Marcina Bielskiego w listopadzie [[1528]] roku starosta chmielnicki [[Przecław Lanckoroński]] i Daszkiewicz, ze starostami [[Winnica|winnickim]] i [[Bracław|bracławskim]] trzy razy pobili pod Oczakowem Tatarów. W 1529 podczas wyprawy na Oczaków, do niewoli tureckiej dostał się rotmistrz [[Jerzy Jazłowiecki]], późniejszy hetman wielki koronny[http://www.archive.org/search.php?query=creator%3A%22Marcin+Bielski+%2C++Joachim+Bielski%22]. |
W lipcu 1497 r. oddziały polskie dowodzone przez [[Konstanty Ostrogski|Konstantego Ostrogskiego]] rozbiły tu wojska [[Mehmed I Girej|Mehmeda I Gireja]], a jego wzięły do niewoli. W 1523 został spalony przez kozackiego oddziały [[Ataman koszowy|koszowego]] [[Eustachy Daszkiewicz|Eustachego Daszkiewicza]]<ref>Sicz Zaporoska, Leszek Podhorodecki, Książka i Wiedza, 1978, s.19,21</ref>. Od 1526 roku we władaniu [[Turcja|Turcji]] pod nazwą ''Aczi Kale''. Wg Kroniki Marcina Bielskiego w listopadzie [[1528]] roku starosta chmielnicki [[Przecław Lanckoroński]] i Eustachy Daszkiewicz, ze starostami [[Winnica|winnickim]] i [[Bracław|bracławskim]] trzy razy pobili pod Oczakowem Tatarów. W 1529 podczas wyprawy na Oczaków, do niewoli tureckiej dostał się rotmistrz [[Jerzy Jazłowiecki]], późniejszy hetman wielki koronny[http://www.archive.org/search.php?query=creator%3A%22Marcin+Bielski+%2C++Joachim+Bielski%22]. |
||
Królowie Polski rościli sobie do tych terenów prawa, czego przykładem jest instrukcja z 1540 roku dla dzierżawcy winnickiego Kmitycza w sprawie rozmów z posłem tureckim gdzie napisano: |
Królowie Polski rościli sobie do tych terenów prawa, czego przykładem jest instrukcja z 1540 roku dla dzierżawcy winnickiego Kmitycza w sprawie rozmów z posłem tureckim gdzie napisano: |
||
{{Cytat|My granic oczakowskich ukazywać (wyznaczać) nie możemy, bo Oczaków jest króla Jmci i stoi na gruncie własnym Wielkiego księstwa Litewskiego i z dawnych czas k'temu państwu należał i trzymany był, czemu świadczą i „pisma dokonczalne” z carami perekopskimi (chanami krymskimi).}} |
{{Cytat|My granic oczakowskich ukazywać (wyznaczać) nie możemy, bo Oczaków jest króla Jmci i stoi na gruncie własnym Wielkiego księstwa Litewskiego i z dawnych czas k'temu państwu należał i trzymany był, czemu świadczą i „pisma dokonczalne” z carami perekopskimi (chanami krymskimi).}} |
||
W związku z próbami odzyskaniem tych terenów przez Rzeczpospolitą, Oczaków był często celem najazdów m.in. w 1538 |
W związku z próbami odzyskaniem tych terenów przez Rzeczpospolitą, Oczaków był często celem najazdów m.in. w 1538 i w 1541 roku. |
||
Hetman [[Jan Tarnowski]] w porozumieniu z Ferdynandem Habsburgiem próbował sztucznie doprowadzić do wojny z Turcją, w związku z czym 13 października 1545 roku zorganizował napad na Oczaków starosty włodzimierskiego Fedora Sanguszkę, który wraz ze swoimi ludźmi złupił zamek i miasto i uprowadził kilkudziesięciu Tatarów. Jednak królowa [[Bona]] doprowadziła do załagodzenia konfliktu ponieważ było to sprzeczne z aktualną pokojową polityką Rzeczpospolitej<ref>[[Henryk Łowmiański]] "Polityka Jagiellonów", Wydawnictwo Poznańskie, Poznań 1999, s.359, 440</ref>. Kolejne najazdy na Oczaków miały miejsce w 1548, 1550, 1551, 1557 i w 1558 roku gdy atakował Oczaków Wiśniowiecki<ref>Studia historyczne, Tom 44, Polskie Towarzystwo Historyczne. Oddział w Kielcach, Polska Akademia Nauk. Komisja Nauk Historycznych, Państwowe Wydawn. Naukowe, Oddz. w Krakowie, 2001, s.8,9,13</ref><ref>Kwartalnik historyczny, Tom 103, Towarzystwo Historyczne (Lwów, Poland), Towarzystwo Historyczne,1996, s.66,68,71</ref>. W 1646 roku pod Oczaków dotarł hetman Aleksander Koniecpolski i Samuel Łaszcz, którzy złupili jego okolice. |
|||
Stolica jednego z [[Sandżak (jednostka)|sandżaków]] [[imperium osmańskie]]go. |
Stolica jednego z [[Sandżak (jednostka)|sandżaków]] [[imperium osmańskie]]go. |
||
Wersja z 00:50, 18 sty 2011
Szablon:Miasto zagranica infobox
Oczaków (ukr. Очаків) – miasto w obwodzie mikołajowskim Ukrainy, siedziba rejonu oczakowskiego. Ludność 16 900 (2001).
Położony na półwyspie w estuarium Dniepru.
Miasto powstało w miejscu Olbii, starożytnej greckiej kolonii Miletu. W XV wieku należał do Wielkiego Księstwa Litewskiego. Silnie ufortyfikowany przez Polaków w okresie rządów Jana Olbrachta, strzegł dostępu do Limanu Dniepru. Zdobyty w 1492 za panowania Mengli I Gireja przez Chanat Krymski i nazwany Kara Kermen lub Dżan Kerman. W 1493 zniszczył ją starosta czerkaski Bohdan Hliński i w tym samym roku wojewoda kijowski Jerzy Pac.
W lipcu 1497 r. oddziały polskie dowodzone przez Konstantego Ostrogskiego rozbiły tu wojska Mehmeda I Gireja, a jego wzięły do niewoli. W 1523 został spalony przez kozackiego oddziały koszowego Eustachego Daszkiewicza[1]. Od 1526 roku we władaniu Turcji pod nazwą Aczi Kale. Wg Kroniki Marcina Bielskiego w listopadzie 1528 roku starosta chmielnicki Przecław Lanckoroński i Eustachy Daszkiewicz, ze starostami winnickim i bracławskim trzy razy pobili pod Oczakowem Tatarów. W 1529 podczas wyprawy na Oczaków, do niewoli tureckiej dostał się rotmistrz Jerzy Jazłowiecki, późniejszy hetman wielki koronny[1].
Królowie Polski rościli sobie do tych terenów prawa, czego przykładem jest instrukcja z 1540 roku dla dzierżawcy winnickiego Kmitycza w sprawie rozmów z posłem tureckim gdzie napisano:
My granic oczakowskich ukazywać (wyznaczać) nie możemy, bo Oczaków jest króla Jmci i stoi na gruncie własnym Wielkiego księstwa Litewskiego i z dawnych czas k'temu państwu należał i trzymany był, czemu świadczą i „pisma dokonczalne” z carami perekopskimi (chanami krymskimi).
W związku z próbami odzyskaniem tych terenów przez Rzeczpospolitą, Oczaków był często celem najazdów m.in. w 1538 i w 1541 roku.
Hetman Jan Tarnowski w porozumieniu z Ferdynandem Habsburgiem próbował sztucznie doprowadzić do wojny z Turcją, w związku z czym 13 października 1545 roku zorganizował napad na Oczaków starosty włodzimierskiego Fedora Sanguszkę, który wraz ze swoimi ludźmi złupił zamek i miasto i uprowadził kilkudziesięciu Tatarów. Jednak królowa Bona doprowadziła do załagodzenia konfliktu ponieważ było to sprzeczne z aktualną pokojową polityką Rzeczpospolitej[2]. Kolejne najazdy na Oczaków miały miejsce w 1548, 1550, 1551, 1557 i w 1558 roku gdy atakował Oczaków Wiśniowiecki[3][4]. W 1646 roku pod Oczaków dotarł hetman Aleksander Koniecpolski i Samuel Łaszcz, którzy złupili jego okolice.
Stolica jednego z sandżaków imperium osmańskiego. W 1737 zdobyty przez wojska rosyjskie feldmarszałka Burkharda Christopha Münnicha. Oddany Turcji w 1739. W czasie wojny rosyjsko-tureckiej 1787-1792, twierdza oczakowska została zdobyta szturmem wojsk rosyjskich w 1788. W czasie wojny krymskiej twierdzę opanował 17 października 1855 desant brytyjsko-francuski.
Linki zewnętrzne
- Oczaków, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. VII: Netrebka – Perepiat, Warszawa 1886, s. 372.
- ↑ Sicz Zaporoska, Leszek Podhorodecki, Książka i Wiedza, 1978, s.19,21
- ↑ Henryk Łowmiański "Polityka Jagiellonów", Wydawnictwo Poznańskie, Poznań 1999, s.359, 440
- ↑ Studia historyczne, Tom 44, Polskie Towarzystwo Historyczne. Oddział w Kielcach, Polska Akademia Nauk. Komisja Nauk Historycznych, Państwowe Wydawn. Naukowe, Oddz. w Krakowie, 2001, s.8,9,13
- ↑ Kwartalnik historyczny, Tom 103, Towarzystwo Historyczne (Lwów, Poland), Towarzystwo Historyczne,1996, s.66,68,71
