Zamek w Brodnicy: Różnice pomiędzy wersjami
[wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
m bez źródeł |
→Historia: drobne redakcyjne |
||
Linia 43: | Linia 43: | ||
== Historia == |
== Historia == |
||
[[Plik:Grunwald Brodnica.svg| |
[[Plik:Grunwald Brodnica.svg|180px|right|thumb|Chorągiew komturstwa i miasta [[Brodnica|Brodnicy]]]] |
||
[[Plik:TeutFlagMedieval.svg|200px|left|thumb|Chorągiew Zakonu Krzyżackiego]] |
|||
Murowany zamek powstał w pierwszej połowie XIV wieku, według niektórych w latach 1312-1330 według innych – 1305-1317. Na pewno w 1337 roku zamek był ukończony, ponieważ pomiędzy 1335 a 1337 rokiem utworzono w Brodnicy komturię krzyżacką<ref>[http://www.zamki.pl/?idzamku=brodnica Brodnica – Zamek w Brodnicy – OPIS – (Polskie zamki)<!-- Tytuł wygenerowany przez bota -->]</ref>. W kronikach odnotowany jest zapis dotyczący przyjazdu do Brodnicy wielkiego mistrza Wernera von Orselna i uroczystości konsekracji ołtarza w kaplicy zamkowej. W [[1415]] r. fortyfikacja została przystosowana do walk z użyciem broni palnej. Prace były prowadzone pod kierunkiem Mikołaja Fellensteina. |
Murowany zamek powstał w pierwszej połowie XIV wieku, według niektórych w latach 1312-1330 według innych – 1305-1317. Na pewno w 1337 roku zamek był ukończony, ponieważ pomiędzy 1335 a 1337 rokiem utworzono w Brodnicy komturię krzyżacką<ref>[http://www.zamki.pl/?idzamku=brodnica Brodnica – Zamek w Brodnicy – OPIS – (Polskie zamki)<!-- Tytuł wygenerowany przez bota -->]</ref>. W kronikach odnotowany jest zapis dotyczący przyjazdu do Brodnicy wielkiego mistrza Wernera von Orselna i uroczystości konsekracji ołtarza w kaplicy zamkowej. W [[1415]] r. fortyfikacja została przystosowana do walk z użyciem broni palnej. Prace były prowadzone pod kierunkiem Mikołaja Fellensteina. |
||
Pierwszym komturem w Brodnicy (od [[1337]]) był Fryderyk von Spangenberg. Po bitwie pod Grunwaldem zamek i miasto poddały się wojskom polskim, jednak w [[1411]] wróciły pod władzę zakonu. Komturzy sprawowali władzę na zamku w Brodnicy do [[1454]] r., czyli do zajęcia miasta i zamku przez oddziały [[Związek Pruski|Związku Pruskiego]]. W [[1456]] r. bulla papieska nakazywała zwrot ziem pod władzę krzyżacką. Podzamcze zostało zajęte przez czeskie wojska zaciężne w służbie zakonu (załoga polska na zamku poddała się dopiero w [[1462]]). Ziemie wróciły pod panowanie polskie po [[II pokój toruński|pokoju toruńskim]] w [[1466]] r. Załoga czeska, pod wodzą [[Bernard Szumborski|Bernarda Szumborskiego]] opuściła zamek dopiero w [[1479]]. (Krzyżacy zalegali z żołdem, oddziały czeskie zajmowały zamek żądając spłaty zobowiązań. Miało to miejsce dopiero w [[1478]] r.). Pierwszym starostą królewskim został Wincenty ze Skępego. W latach [[1485]] – [[1604]] ziemie brodnickie znajdowały się w rękach rodu Działyńskich. Najpomyślniejszy okres dla miasta miał miejsce podczas pobytu na zamku [[Anna Wazówna|Anny Wazówny]], siostry [[Zygmunt III Waza|Zygmunta III Wazy]]. W [[1604]] r. otrzymała ona starostwa golubskie i brodnickie w posiadanie. Podczas jej życia nastąpił szybki rozwój tych regionów. Po jej śmierci ([[6 lutego]] [[1625]] na brodnickim zamku) rozpoczął się okres kolejnych konfliktów zbrojnych niszczących gospodarkę. Po [[I rozbiór Polski|pierwszym rozbiorze Polski]] Brodnica dostała się pod panowanie [[Królestwo Prus|pruskie]]. W [[1785]] Prusacy nakazali rozbiórkę zamku i murów obronnych miasta. Dewastacja została wstrzymana przez króla Fryderyka Wilhelma IV w [[1842]]. Z zamku pozostała wieża i fundamenty oraz piwnice odkopane w [[1940]] r. Prace konserwatorskie zostały rozpoczęte w [[1953]] i są kontynuowane. |
Pierwszym komturem w Brodnicy (od [[1337]]) był Fryderyk von Spangenberg. Po bitwie pod Grunwaldem zamek i miasto poddały się wojskom polskim, jednak w [[1411]] wróciły pod władzę zakonu. Komturzy sprawowali władzę na zamku w Brodnicy do [[1454]] r., czyli do zajęcia miasta i zamku przez oddziały [[Związek Pruski|Związku Pruskiego]]. W [[1456]] r. bulla papieska nakazywała zwrot ziem pod władzę krzyżacką. Podzamcze zostało zajęte przez czeskie wojska zaciężne w służbie zakonu (załoga polska na zamku poddała się dopiero w [[1462]]). Ziemie wróciły pod panowanie polskie po [[II pokój toruński|pokoju toruńskim]] w [[1466]] r. Załoga czeska, pod wodzą [[Bernard Szumborski|Bernarda Szumborskiego]] opuściła zamek dopiero w [[1479]]. (Krzyżacy zalegali z żołdem, oddziały czeskie zajmowały zamek żądając spłaty zobowiązań. Miało to miejsce dopiero w [[1478]] r.). Pierwszym starostą królewskim został Wincenty ze Skępego. W latach [[1485]] – [[1604]] ziemie brodnickie znajdowały się w rękach rodu Działyńskich. Najpomyślniejszy okres dla miasta miał miejsce podczas pobytu na zamku [[Anna Wazówna|Anny Wazówny]], siostry [[Zygmunt III Waza|Zygmunta III Wazy]]. W [[1604]] r. otrzymała ona starostwa golubskie i brodnickie w posiadanie. Podczas jej życia nastąpił szybki rozwój tych regionów. Po jej śmierci ([[6 lutego]] [[1625]] na brodnickim zamku) rozpoczął się okres kolejnych konfliktów zbrojnych niszczących gospodarkę. Po [[I rozbiór Polski|pierwszym rozbiorze Polski]] Brodnica dostała się pod panowanie [[Królestwo Prus|pruskie]]. W [[1785]] Prusacy nakazali rozbiórkę zamku i murów obronnych miasta. Dewastacja została wstrzymana przez króla Fryderyka Wilhelma IV w [[1842]]. Z zamku pozostała wieża i fundamenty oraz piwnice odkopane w [[1940]] r. Prace konserwatorskie zostały rozpoczęte w [[1953]] i są kontynuowane. |
Wersja z 09:30, 24 sie 2011
nr rej. (?) | |
Widok od strony rzeki Drwęcy | |
Państwo | |
---|---|
Miejscowość |
87-300 Brodnica |
Adres |
ul. Zamkowa 1 |
Typ budynku | |
Styl architektoniczny |
gotycki murowany zamek konwentualny |
Wysokość całkowita |
wieża: 54 |
Kondygnacje |
obecnie brak (pozostałości piwnic zamkowych) |
Rozpoczęcie budowy |
1305 lub 1312 |
Ukończenie budowy |
1317 lub 1330 |
Ważniejsze przebudowy |
1415 – Mikołaj Fallenstein |
Zniszczono |
1550 (pożar), 1785 (rozbiórka) |
Pierwszy właściciel | |
Kolejni właściciele |
|
Położenie na mapie Polski Brak współrzędnych Nieprawidłowe parametry: {{{{współrzędne}}}} | |
Nieprawidłowe parametry: {{{{współrzędne}}}|type:building} | |
Strona internetowa |
Zamek w Brodnicy – dobrze ufortyfikowany zamek krzyżacki w Brodnicy.
Opis
Zbudowany został na planie kwadratu. Cztery skrzydła zamku otaczały wewnętrzny dziedziniec. Wysoka, 50-metrowa wieża posiadała wejście na wysokości drugiej kondygnacji. W narożach zamku umieszczono wieżyczki wysunięte poza linię murów zamkowych. Piwnice zamkowe pełniły rolę pomieszczeń gospodarczych. W poziomie przyziemia umieszczone były pomieszczenia o funkcji reprezentacyjnej: kaplica, refektarz, kapitularz, infirmeria, izba komtura i inne. Wejścia do nich prowadziły z krużganka okalającego dziedziniec. Druga kondygnacja mieściła w sobie: od strony dziedzińca magazyny i spichlerz, strona zewnętrzna to ganek obronny umieszczony wewnątrz murów zamkowych. Obok wieży głównej umieszczona była brama, do której podjeżdżało się przez most zwodzony. W skład całego kompleksu obronnego wchodziło także ufortyfikowane przedzamcze. Położone było pomiędzy miastem a zamkiem. Miało kształt litery "L", mieściły się w nim stajnie, kuźnie, młyn i browar, spichlerze i mieszkania załogi zamku. Całość chroniona była systemem fos, który pozwalał na szybkie piętrzenie wody i zatopienie okolicy wraz z częścią miasta.
Historia
Murowany zamek powstał w pierwszej połowie XIV wieku, według niektórych w latach 1312-1330 według innych – 1305-1317. Na pewno w 1337 roku zamek był ukończony, ponieważ pomiędzy 1335 a 1337 rokiem utworzono w Brodnicy komturię krzyżacką[1]. W kronikach odnotowany jest zapis dotyczący przyjazdu do Brodnicy wielkiego mistrza Wernera von Orselna i uroczystości konsekracji ołtarza w kaplicy zamkowej. W 1415 r. fortyfikacja została przystosowana do walk z użyciem broni palnej. Prace były prowadzone pod kierunkiem Mikołaja Fellensteina. Pierwszym komturem w Brodnicy (od 1337) był Fryderyk von Spangenberg. Po bitwie pod Grunwaldem zamek i miasto poddały się wojskom polskim, jednak w 1411 wróciły pod władzę zakonu. Komturzy sprawowali władzę na zamku w Brodnicy do 1454 r., czyli do zajęcia miasta i zamku przez oddziały Związku Pruskiego. W 1456 r. bulla papieska nakazywała zwrot ziem pod władzę krzyżacką. Podzamcze zostało zajęte przez czeskie wojska zaciężne w służbie zakonu (załoga polska na zamku poddała się dopiero w 1462). Ziemie wróciły pod panowanie polskie po pokoju toruńskim w 1466 r. Załoga czeska, pod wodzą Bernarda Szumborskiego opuściła zamek dopiero w 1479. (Krzyżacy zalegali z żołdem, oddziały czeskie zajmowały zamek żądając spłaty zobowiązań. Miało to miejsce dopiero w 1478 r.). Pierwszym starostą królewskim został Wincenty ze Skępego. W latach 1485 – 1604 ziemie brodnickie znajdowały się w rękach rodu Działyńskich. Najpomyślniejszy okres dla miasta miał miejsce podczas pobytu na zamku Anny Wazówny, siostry Zygmunta III Wazy. W 1604 r. otrzymała ona starostwa golubskie i brodnickie w posiadanie. Podczas jej życia nastąpił szybki rozwój tych regionów. Po jej śmierci (6 lutego 1625 na brodnickim zamku) rozpoczął się okres kolejnych konfliktów zbrojnych niszczących gospodarkę. Po pierwszym rozbiorze Polski Brodnica dostała się pod panowanie pruskie. W 1785 Prusacy nakazali rozbiórkę zamku i murów obronnych miasta. Dewastacja została wstrzymana przez króla Fryderyka Wilhelma IV w 1842. Z zamku pozostała wieża i fundamenty oraz piwnice odkopane w 1940 r. Prace konserwatorskie zostały rozpoczęte w 1953 i są kontynuowane.
Brama Chełmińska – zwana dawniej Kamienną, wzniesiona w latach 1310-1330, nadbudowana około 1370. Ważny fragment fortyfikacji miejskich, do końca XIX w. jeden z głównych wjazdów do miasta. Od strony północnej zachowane fragmenty murów szyi bramnej. W XIX w. użytkowana jako więzienie, i waga miejska, obecnie od 1973 roku jedna z siedzib Muzeum w Brodnicy – Galeria Brama przeznaczona dla wystaw czasowych.
Zamek i Wieża – zbudowane w latach 1285-1339, siedziba komturii krzyżackiej, wystawy stałe i punkt widokowy o wysokości 54 m.
Spichlerz – zbudowany w roku 1604, wystawa stała, siedziba dyrekcji.
Zobacz też
- Brama Chełmińska (Kamienna) w Brodnicy
- Wieża Mazurska (Bociania) w Brodnicy
- Pałac Anny Wazówny w Brodnicy
Bibliografia
Źródło: Opis Zamku na jego dziedzińcu.