Gubernia grodzieńska: Różnice pomiędzy wersjami

Przeglądaj historię interaktywnie

[wersja przejrzana]

← poprzednia edycja następna edycja →

Usunięta treść Dodana treść

WizualnieWikikod

Jednokolumnowy

Wersja z 12:50, 10 sty 2012

Gubernia grodzieńska (ros. Гродненская губерния; biał. Гродзенская губерня lub Гарадзенская губэрня; lit. Gardino gubernija^[1]) – jedna z guberni Imperium Rosyjskiego w latach 1796–1915, utworzona na ziemiach zabranych I Rzeczypospolitej.

Historia

W latach 1796-1801 gubernia była znana jako słonimska. Od 1819 roku gubernia grodzieńska pozostawała pod naczelnym zarządem administracyjnym wielkiego księcia Konstantego.^[2] W 1842 roku do guberni grodzieńskiej włączono tereny zlikwidowanego Obwodu białostockiego.

W 1891 ludność guberni liczyła 1 509 728 mieszkańców. W wyniku przeobrażeń terytorialnych jakie nastąpiły po klęsce wojennej Rosji w czasie I wojny światowej jej terytorium stało się przedmiotem sporów między Polską, Litwą, Białorusią i Ukrainą. Ostatecznie teren guberni wszedł w latach 1919-21 w całości w skład II Rzeczpospolitej tworząc w większości Województwo białostockie. Na skutek agresji sowieckiej w 1939 jej terytorium w całości znalazło się w składzie Białoruskiej SRR (w 1940 okręg Druskienik przekazano Litewskiej SRR). Podczas II wojny światowej jej terytorium podzielono między Obwód białostocki a Komisariaty Rzeszy Białoruś i Ukraina. Po 1945 w mniejszej części (głównie d. obwód białostocki) znalazła się po stronie polskiej, w większej po sowieckiej.

Podział administracyjny

Początkowo w skład guberni wchodziło 8 ujezdów (powiatów), a od 1843 9:

Oświata

Według spisu z 1897 roku, w guberni umiejętność czytania i pisania posiadało 39% ludności powyżej 9 roku życia^[3].

↑ Oficjalny status miała jedynie nazwa rosyjska
↑ Wacław Tokarz, Wojna polsko-rosyjska 1830 i 1831, Warszawa 1993, s. 55-56.
↑ Rozdział I. Białoruś i jej mieszkańcy w XIX i na początku XX wieku. W: Białoruska Republika Ludowa…. s. 48.

Bibliografia

Szablon:Bibliografia start

Dorota Michaluk: Białoruska Republika Ludowa 1918–1920. U podstaw białoruskiej państwowości. Toruń: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, 2010, s. 597. ISBN 978-83-231-2484-9.

Szablon:Bibliografia stop

Linki zewnętrzne

Gubernia Grodno (ang.)
Gubernia grodzieńska, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. II: Derenek – Gżack, Warszawa 1881, s. 832 .

Szablon:Zabory 1772-1807 Szablon:Zabory 1815-1918 Szablon:Rosja1914

[1] Oficjalny status miała jedynie nazwa rosyjska

[2] Wacław Tokarz, Wojna polsko-rosyjska 1830 i 1831, Warszawa 1993, s. 55-56.

[3] Rozdział I. Białoruś i jej mieszkańcy w XIX i na początku XX wieku. W: Białoruska Republika Ludowa…. s. 48.

[1]

[2]

[3]

@@ Linia 5: / Linia 5: @@
 == Historia ==
-W latach 1796-1801 gubernia była znana jako [[gubernia słonimska|słonimska]]. Od [[1819]] roku gubernia grodzieńska pozostawała pod naczelnym zarządem administracyjnym wielkiego księcia [[Konstanty Pawłowicz Romanow|Konstantego]].<ref>[[Wacław Tokarz]], Wojna polsko-rosyjska 1830 i 1831, [[Warszawa]] [[1993]], s. 55-56.</ref> W 1891 ludność guberni liczyła 1 509 728 mieszkańców. W wyniku przeobrażeń terytorialnych jakie nastąpiły po klęsce wojennej i rozpadzie Imperium Rosyjskiego jej terytorium stało się przedmiotem sporów między [[Polska|Polską]], [[Litwa|Litwą]], [[Białoruska Republika Ludowa|Białorusią]] i [[Ukraińska Republika Ludowa|Ukrainą]]. Ostatecznie weszła w 1920 w całości w skład II Rzeczpospolitej. Na skutek agresji sowieckiej w 1939 jej terytorium w całości znalazło się w składzie [[Białoruska Socjalistyczna Republika Radziecka|Białoruskiej SRR]] (w 1940 okręg [[Druskieniki|Druskienik]] przekazano [[Litewska Socjalistyczna Republika Radziecka|Litewskiej SRR]]). Podczas [[II wojna światowa|II wojny światowej]] jej terytorium podzielono między [[Obwód białostocki (BSRR)|obwód białostocki]] a Komisariaty Rzeszy Białoruś i Ukraina. Po 1945 w mniejszej części (głównie d. obwód białostocki) znalazła się po stronie polskiej, w większej po sowieckiej.
+W latach 1796-1801 gubernia była znana jako [[gubernia słonimska|słonimska]]. Od [[1819]] roku gubernia grodzieńska pozostawała pod naczelnym zarządem administracyjnym wielkiego księcia [[Konstanty Pawłowicz Romanow|Konstantego]].<ref>[[Wacław Tokarz]], Wojna polsko-rosyjska 1830 i 1831, [[Warszawa]] [[1993]], s. 55-56.</ref> W 1842 roku do guberni grodzieńskiej włączono tereny zlikwidowanego [[Obwód białostocki (Rosja)|Obwodu białostockiego]].
+W 1891 ludność guberni liczyła 1 509 728 mieszkańców. W wyniku przeobrażeń terytorialnych jakie nastąpiły po klęsce wojennej Rosji w czasie I wojny światowej jej terytorium stało się przedmiotem sporów między [[Polska|Polską]], [[Litwa|Litwą]], [[Białoruska Republika Ludowa|Białorusią]] i [[Ukraińska Republika Ludowa|Ukrainą]]. Ostatecznie teren guberni wszedł w latach 1919-21 w całości w skład II Rzeczpospolitej tworząc w większości [[Województwo białostockie (II Rzeczpospolita)|Województwo białostockie]]. Na skutek agresji sowieckiej w 1939 jej terytorium w całości znalazło się w składzie [[Białoruska Socjalistyczna Republika Radziecka|Białoruskiej SRR]] (w 1940 okręg [[Druskieniki|Druskienik]] przekazano [[Litewska Socjalistyczna Republika Radziecka|Litewskiej SRR]]). Podczas [[II wojna światowa|II wojny światowej]] jej terytorium podzielono między [[Obwód białostocki (BSRR)|Obwód białostocki]] a Komisariaty Rzeszy Białoruś i Ukraina. Po 1945 w mniejszej części (głównie d. obwód białostocki) znalazła się po stronie polskiej, w większej po sowieckiej.
 == Podział administracyjny ==