Henryk III Salicki: Różnice pomiędzy wersjami

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Przeglądaj historię interaktywnie
[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
← poprzednia edycjanastępna edycja →
Usunięta treść Dodana treść
WizualnieWikikod
m uproszczenie wywołania szablonu {{Kontrola autorytatywna}}
Konarski (dyskusja | edycje)
11 504 edycje
→‎Panowanie: drobne merytoryczne
Linia 37: Linia 37:
Już w [[1028]] roku w wyniku zabiegów ojca został wybrany i koronowany na króla Niemiec, a w [[1033]] roku koronowany na króla Burgundii. Samodzielną władzę przejął po śmierci Konrada w [[1039]] roku.
Już w [[1028]] roku w wyniku zabiegów ojca został wybrany i koronowany na króla Niemiec, a w [[1033]] roku koronowany na króla Burgundii. Samodzielną władzę przejął po śmierci Konrada w [[1039]] roku.


Jako król Niemiec zapewnił państwu stabilność i pomyślność. W [[1041]] pokonał [[władcy Czech|księcia czeskiego]] [[Brzetysław I|Brzetysława I]]. W [[1043]] ustalił granicę pomiędzy [[Austria|Austrią]] a [[Węgry|Węgrami]]. W [[1046]] roku odebrał hołd wasalny [[Władcy Polski|książąt Polski]] - [[Kazimierz I Odnowiciel|Kazimierza I Odnowiciela]] oraz Czech - Brzetysława I.
Jako król Niemiec zapewnił państwu stabilność i pomyślność. W 1039 roku udzielił synowi króla polskiego Mieszka II Kazimierzowi I Odnowicielowi militarnego wsparcia w postaci 500 ciężkozbrojnych, co umożliwiło Kazimierzowi powrót do Polski i odbudowanie struktur państwowych. Cesarz obawiał się bowiem zbytniego wzmocnienia Brzetysława czeskiego. W [[1041]] pokonał [[władcy Czech|księcia czeskiego]] [[Brzetysław I|Brzetysława I]]. W [[1043]] ustalił granicę pomiędzy [[Austria|Austrią]] a [[Węgry|Węgrami]]. W [[1046]] roku odebrał hołd wasalny [[Władcy Polski|książąt Polski]] - [[Kazimierz I Odnowiciel|Kazimierza I Odnowiciela]] oraz Czech - Brzetysława I.
Po podziale [[Lotaryngia|Lotaryngii]] w [[1044]] doszło do długotrwałych walk między cesarzem a księciem [[Gotfryd II Brodaty|Gotfrydem Brodatym]], który otrzymał w lenno tylko Górną Lotaryngię. Sprawował arbitraż pomiędzy swoimi protegowanymi, np: w [[1054]] roku rozstrzygnął spór między Czechami a Polską o [[Śląsk]].
Po podziale [[Lotaryngia|Lotaryngii]] w [[1044]] doszło do długotrwałych walk między cesarzem a księciem [[Gotfryd II Brodaty|Gotfrydem Brodatym]], który otrzymał w lenno tylko Górną Lotaryngię. Sprawował arbitraż pomiędzy swoimi protegowanymi, np: w [[1054]] roku rozstrzygnął spór między Czechami a Polską o [[Śląsk]].


Wersja z 14:13, 27 cze 2014

Szablon:Władca kraju infobox Henryk III (ur. 28 października 1017, zm. 5 października 1056) – książę Bawarii w latach 1026–1041 (jako Henryk VI), książę Szwabii w latach 1038-1045, król Niemiec, Burgundii i Włoch od 1039 (w Niemczech i Burgundii koronowany wcześniej, za życia ojca), Święty Cesarz Rzymski od 1046. Władca z dynastii salickiej, syn i następca cesarza Konrada II i Gizeli.

Panowanie

Już w 1028 roku w wyniku zabiegów ojca został wybrany i koronowany na króla Niemiec, a w 1033 roku koronowany na króla Burgundii. Samodzielną władzę przejął po śmierci Konrada w 1039 roku.

Jako król Niemiec zapewnił państwu stabilność i pomyślność. W 1039 roku udzielił synowi króla polskiego Mieszka II Kazimierzowi I Odnowicielowi militarnego wsparcia w postaci 500 ciężkozbrojnych, co umożliwiło Kazimierzowi powrót do Polski i odbudowanie struktur państwowych. Cesarz obawiał się bowiem zbytniego wzmocnienia Brzetysława czeskiego. W 1041 pokonał księcia czeskiego Brzetysława I. W 1043 ustalił granicę pomiędzy Austrią a Węgrami. W 1046 roku odebrał hołd wasalny książąt Polski - Kazimierza I Odnowiciela oraz Czech - Brzetysława I. Po podziale Lotaryngii w 1044 doszło do długotrwałych walk między cesarzem a księciem Gotfrydem Brodatym, który otrzymał w lenno tylko Górną Lotaryngię. Sprawował arbitraż pomiędzy swoimi protegowanymi, np: w 1054 roku rozstrzygnął spór między Czechami a Polską o Śląsk.

Będąc gorliwym chrześcijaninem, Henryk III przeprowadził reformę Kościoła. W 1046 zorganizował synody w Sutri i w Rzymie. Zwalczał występujące wśród kleru nadużycia i umocnił pozycję papieża, choć jednocześnie utrzymywał nad nim cesarską kontrolę zapewniając papieski tron kolejno czterem duchownym niemieckim. Doprowadził do pozbawienia rzymskiego stronnictwa arystokratycznego wpływu na wybór papieża i w 1046 został koronowany na cesarza. Pod wpływem żony, Agnieszki z Poitou, stał się propagatorem reformy cluniackiej i ulegał wpływom kultury francuskiej, która promieniowała na Niemcy także z anektowanej Burgundii. W działaniach wobec państwa i Kościoła kierował się zasadami treuga Dei (pokoju Bożego) oraz iustitia et pax (sprawiedliwości i pokoju), głoszonymi właśnie przez mnichów z Cluny.

Uważany jest za jednego z najsilniejszych monarchów w historii Świętego Cesarstwa Rzymskiego. Podporządkował Cesarstwu Kościół, swobodnie decydował o obsadzie urzędu papieskiego, decydował o biegu spraw kościelnych i wytyczał kierunki wewnątrzkościelnej polityki. Trzymał w ryzach książąt niemieckich i dominował nad wschodnimi sąsiadami, którzy podlegali jego zwierzchnictwu. Z powodzeniem realizował ideę uniwersalnej władzy cesarskiej, wzorowanej na tradycji starożytnego Rzymu. Gorliwie oddany cesarskiemu urzędowi, podążał wzorem ojca, Konrada II.

Tytulatura

Za życia swojego ojca Henryk jako 11-letni chłopiec został koronowany w Akwizgranie. Od roku 1028 używał tytułu królewskiego i występował w dokumentach jako Heinricus gratia Dei rex lub z numerem porządkowym jako Heinricus tertius Dei gratia rex[1]. Pod nominalną władzą Henryka III jako króla i faktyczną jego ojca jako cesarza znajdowało się cesarstwo rzymskie, ponieważ tak od czasów Konrada II określano Rzeszę[2].

Henryk jako król Rzymian panował samodzielnie od roku 1039, nie zmieniając tytułu. W roku 1046 został koronowany na cesarza Rzymian. W okresie 1046-1056 Henryk był tytułowany Heinricus Dei gratia Romanorum Imperator Augustus[3]Obok stosowanej w edyktach i na pieczęciach formuły dewocyjnej Dei gratia w dokumentach wystawianych przez cesarza znaleźć można również bardziej archaiczne formy[4]. Henryk używał tytułów imperator (wódz naczelny)[5] i augustus (wspaniały, boski)[6], natomiast nigdy semper augustus[7].

Małżeństwa i potomstwo

Henryk III był dwukrotnie żonaty: w 1036 ożenił się z Gunhildą, córką Kanuta Wielkiego, króla Anglii, Danii i Norwegii, po raz drugi ożenił się w 1043 z Agnieszką z Poitou, córką Wilhelma V Akwitańskiego.

Z pierwszego małżeństwa pochodziła:

Z drugiego małżeństwa pochodzili:


  1. ↑ Benedict Jacob Römer-Büchner, Die Siegel der deutschen Kaiser, Könige und Gegenkönige, Frankfurt am Mein 1851, s. 23-24. - Henryk (trzeci) z Bożej łaski król w latach 1028-1046.
  2. ↑ Tytułu cesarz Rzymian - Romanorum imperator (augustus) - używano w odniesieniu do władców Rzeszy od roku 982 za panowania Ottona II i jego następcow, natomiast od okresu panowania Konrada II cesarstwem rzymskim nazywano Rzeszę. Jerzy Chodorowski, Osoba ludzka w doktrynie i praktyce Europejskich Wspólnot Gospodarczych, Poznań 1990, s. 70. Mieczysław Żywczyński, Kościół i społeczeństwo pierwszych wieków, Warszawa 1985, s. 199-200. Stefan Bratkowski, Wiosna Europy. Mnisi, królowie i wizjonerzy, Warszawa 1997, s. 136
  3. ↑ Benedict Jacob Römer-Büchner, Die Siegel der deutschen Kaiser, Könige und Gegenkönige, Frankfurt am Mein 1851, s. 23-24. - Henryk z Bołej łaski cesarz Rzymian.
  4. ↑ Np. divina gratia, divina favente clementia, również z inwersją wyrazów czy divina disponente gratia. Harry Bresslau, Beiträge zur Lehre von den Urkunden Kaiser Konrads II, Göttingen 1869, s. 56.
  5. ↑ W republikańskim Rzymie imperator to tytuł nadawany zwycięskiemu wodzowi. Od czasów Oktawiana był to stały składnik tytulatury władców rzymskich. Witold Doroszewski, Słowník języka polskiego, T. III, Warszawa 1961, s. 170.
  6. ↑ Jednen z oficjalnych tytułów cesarskich brzmiał cesarz Rzymian zawsze wspaniały (Romanorum imperator semper augustus). Augustus (wspaniały, boski) to tytuł nadany Oktawianowi przez senat w 27 r., który został przejęty przez cesarzy rzymskich. Tytuł ten występował w formie pierwotnej augustus lub rozwiniętej semper augustus. M. Casparus Caius Brulovius: Cajus Julius Caesar. Tragoedia. Actus IV i V, przygotowanie tekstu, przypisy u wykaz imion Lidia Winniczuk i Mieczysław Grzesiowski, "Meander", t. XLVII, 1992, s. 170, 203. Jakub Pokora, Stanisławowi Augustowi panegiryk intarsją pisany (Drzwi w toruńskim ratuszu), "Rocznik historii sztuki", t. XIX, 1992, s. 191.
  7. ↑ Harry Bresslau, Beiträge zur Lehre von den Urkunden Kaiser Konrads II, Göttingen 1869, s. 56-59.

Bibliografia

  • W. Czapliński, A. Galos, W. Korta, Historia Niemiec, Ossolineum, Wrocław-Warszawa-Kraków 1981. ISBN 83-04-00444-5
  • J. A. Gierowski, Historia Włoch, Ossolineum, Wrocław 1999, ISBN 83-04-04432-3
  • T. Manteuffel, Historia Powszechna - Średniowiecze, PWN, Warszawa 2001, ISBN 83-01-08685-8
  • J.-F. Noel, Święte Cesarstwo, Oficyna Wydawnicza Volumen, Warszawa 1998. ISBN 83-86857-95-1
  • M. Serwański, J. Dobosz (red.), Słownik władców Europy średniowiecznej, Wydawnictwo Poznańskie, Poznań 2002. ISBN 83-86138-50-5
  • B. Zientara, Historia powszechna średniowiecza, Wydawnictwo Trio, Warszawa 2002, ISBN 83-85660-94-1


Sarkofag Henryka III w katedrze w Spirze
Henryk i Anna przed Świętą Dziewicą - miniatura średniowieczna

Szablon:Władca-Bawaria Szablon:Władca-Szwabia Szablon:Władca-Niemcy Szablon:Władca-Święte Cesarstwo Rzymskie 2 Szablon:Władca-Burgundia

Szablon:Link FA

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Henryk_III_Salicki&oldid=39758371”