Strzmiele: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
drobne merytoryczne, drobne redakcyjne |
drobne merytoryczne |
||
| Linia 36: | Linia 36: | ||
Pierwsze wzmianki o zamku w Strzmielach pochodzą z 1282 r. i mówią, że Borko I (von Borcke) ma synów Jana i Jakuba, a w 1295 r. urodził się tu Mikołaj. W roku 1334 ma miejsce konflikt zbrojny pomiędzy Borkami a księciem Barnimem III i zamek w Strzmielach zostaje zdobyty. W roku 1348 (1346) Strzmiele mają już kościół (w II poł. erygowano parafię). i otrzymują prawa miejskie według wzoru lubeckiego nadane przez przez Jakuba III Borka, ale tracą je w XVI w<ref>Gmina Radowo Małe [http://www.radowomale.pl/content.php?cms_id=41&lang=pl&p=p2]</ref>. W roku 1357 Borkowie ze Strzmiela przejęli Pęzino k. Stargardu. W dniu 13.12.1388 Maćko Borko oraz Eckhard Volde z 40 przyjaciółmi napadli na księcia geldryjskiego (obecnie Holandia) Wilhelma jadącego do Krzyżaków w Malborku, porwali i uwięzili go w Złocieńcu. Powoduje to konflikt zbrojny Borków ze Strzmiela z księciem Wołogoszczy więc w sierpniu 1389 Maćko Borko uwolnił księcia Wilhelma. W tym samym roku 1389 na Strzmiele napadają Krzyżacy i palą miejscowość. W roku 1390 Podczas składania hołdu Władysławowi Jagielle w [[Pyzdry|Pyzdrach]] w orszaku Warcisława VII był Maćko Borko. W roku 1392 [[Matzko von Borck|Maćko Borko]] poturbował komtura z Czech, Johanna Muelheima, a w odwecie wiosną 1393 Krzyżacy pod wodzą Wielkiego Mistrza Konrada von Jungingena z udziałem książąt pomorskich zniszczyli zamek i miejscowość. W odwecie za to w roku 1393 Maćko Borko zorganizował zbrojną wyprawę na tereny krzyżackie. W roku 1395 w kościele zbudowano dwa ołtarze – św. Katarzyny i św. Jerzego. W latach 1397-1408 Jakub Borko – altarzysta w Łobzie, zostaje prałatem kapituły kamieńskiej. W Strzmielach urodziła się [[Sydonia von Borck]] (1540 lub 1545). |
Pierwsze wzmianki o zamku w Strzmielach pochodzą z 1282 r. i mówią, że Borko I (von Borcke) ma synów Jana i Jakuba, a w 1295 r. urodził się tu Mikołaj. W roku 1334 ma miejsce konflikt zbrojny pomiędzy Borkami a księciem Barnimem III i zamek w Strzmielach zostaje zdobyty. W roku 1348 (1346) Strzmiele mają już kościół (w II poł. erygowano parafię). i otrzymują prawa miejskie według wzoru lubeckiego nadane przez przez Jakuba III Borka, ale tracą je w XVI w<ref>Gmina Radowo Małe [http://www.radowomale.pl/content.php?cms_id=41&lang=pl&p=p2]</ref>. W roku 1357 Borkowie ze Strzmiela przejęli Pęzino k. Stargardu. W dniu 13.12.1388 Maćko Borko oraz Eckhard Volde z 40 przyjaciółmi napadli na księcia geldryjskiego (obecnie Holandia) Wilhelma jadącego do Krzyżaków w Malborku, porwali i uwięzili go w Złocieńcu. Powoduje to konflikt zbrojny Borków ze Strzmiela z księciem Wołogoszczy więc w sierpniu 1389 Maćko Borko uwolnił księcia Wilhelma. W tym samym roku 1389 na Strzmiele napadają Krzyżacy i palą miejscowość. W roku 1390 Podczas składania hołdu Władysławowi Jagielle w [[Pyzdry|Pyzdrach]] w orszaku Warcisława VII był Maćko Borko. W roku 1392 [[Matzko von Borck|Maćko Borko]] poturbował komtura z Czech, Johanna Muelheima, a w odwecie wiosną 1393 Krzyżacy pod wodzą Wielkiego Mistrza Konrada von Jungingena z udziałem książąt pomorskich zniszczyli zamek i miejscowość. W odwecie za to w roku 1393 Maćko Borko zorganizował zbrojną wyprawę na tereny krzyżackie. W roku 1395 w kościele zbudowano dwa ołtarze – św. Katarzyny i św. Jerzego. W latach 1397-1408 Jakub Borko – altarzysta w Łobzie, zostaje prałatem kapituły kamieńskiej. W Strzmielach urodziła się [[Sydonia von Borck]] (1540 lub 1545). |
||
W roku 1544 na mapie Pomorza Zachodniego „Kosmografia” S. Muenstera widnieje nazwa Strzmiele. |
W roku 1544 na mapie Pomorza Zachodniego „Kosmografia” S. Muenstera widnieje nazwa Strzmiele. |
||
Z roku 1551 pochodzi najstarszy opis zamku. |
|||
W roku 1584 Henryk Borko ufundował ambonę w kościele. W roku 1612 Adrian Borko gościł pomorskiego kartografa E. Lubinusa. W roku 1615 ma miejsce remont kościoła i budowa dzwonnicy. W roku 1714 część dóbr Borkowie sprzedali Adrianowi Bernhardowi von Edling, a ten wzniósł nowy dwór. W roku 1731 mieszkał w Strzmielach pastor Dawid Klubte. W roku 1742 dobra strzmielskie wraz z Czachowem i Smorawiną nabył Jan Fryderyk Loeper. W 1947 roku zmieniono urzędowo niemiecką nazwę miejscowości – ''Stramehl'', na polską nazwę – ''Strzmiele''<ref>{{Monitor Polski|rok=1947|numer=111|pozycja=719}}, s. 13</ref>. |
W roku 1584 Henryk Borko ufundował ambonę w kościele. W roku 1612 Adrian Borko gościł pomorskiego kartografa E. Lubinusa. W roku 1615 ma miejsce remont kościoła i budowa dzwonnicy. W roku 1714 część dóbr Borkowie sprzedali Adrianowi Bernhardowi von Edling, a ten wzniósł nowy dwór. W roku 1731 mieszkał w Strzmielach pastor Dawid Klubte. W roku 1742 dobra strzmielskie wraz z Czachowem i Smorawiną nabył Jan Fryderyk Loeper. W 1947 roku zmieniono urzędowo niemiecką nazwę miejscowości – ''Stramehl'', na polską nazwę – ''Strzmiele''<ref>{{Monitor Polski|rok=1947|numer=111|pozycja=719}}, s. 13</ref>. |
||
| Linia 43: | Linia 42: | ||
[[Plik:Strzmiele kościół 2.jpg|thumb|Strzmiele, kościół pw. NMP i św. Andrzeja, 1722]] |
[[Plik:Strzmiele kościół 2.jpg|thumb|Strzmiele, kościół pw. NMP i św. Andrzeja, 1722]] |
||
* zespół dworski z XVI i XVIII-XIX wieku. Dwór powstał na miejscu zamku Borków, który powstał na przełomie XIV i XV w. na niewielkim wyniesieniu w dolinie pra-Regi, na terenie chronionym rozlewiskami i podmokłymi łąkami zbudowano zamek. Teren zamkowy wraz z fosą posiadał szerokość ok. 80 m na 90 m. Sam zamek zajmował obszar mieszczący się w wymiarach ok. 38/48 m. Zamek został w 1393 r. zniszczona przez Krzyżaków za napady na rycerzy zmierzających z Europy Zachodniej do Malborka, jednak Maćko Borko go odbudował. W XVII w. na miejscu zamku zbudowano pałac w stylu barokowym. Został on przebudowywany w 1. ćwierćwieczu XVIII wieku, a potem w 1782-83 roku (Johann Georg Loeper - nowy właściciel - koszt 21 000 talarów), a także w połowie XIX wieku. Do zespołu należą także dwa pawilony tzw. domki kawalerskie lub strażnice, a także park z przełomu XVIII/XIX wieku<ref>{{zabytek|zachodniopomorskie}}</ref>. W roku 1834 ma miejsce sprzedaż cennej biblioteki strzemielskiej dla Pomorskiego Towarzystwa Historycznego w Szczecinie, którą to bibliotekę Jan Jerzy Loeper założył w roku 1782 r. |
* zespół dworski z XVI i XVIII-XIX wieku. Dwór powstał na miejscu zamku Borków, który powstał na przełomie XIV i XV w. na niewielkim wyniesieniu w dolinie pra-Regi, na terenie chronionym rozlewiskami i podmokłymi łąkami zbudowano zamek. Teren zamkowy wraz z fosą posiadał szerokość ok. 80 m na 90 m. Sam zamek zajmował obszar mieszczący się w wymiarach ok. 38/48 m. Zamek został w 1393 r. zniszczona przez Krzyżaków za napady na rycerzy zmierzających z Europy Zachodniej do Malborka, jednak Maćko Borko go odbudował. Z roku 1551 pochodzi najstarszy opis zamku. W XVII w. na miejscu zamku zbudowano pałac w stylu barokowym. Został on przebudowywany w 1. ćwierćwieczu XVIII wieku, a potem w 1782-83 roku (Johann Georg Loeper - nowy właściciel - koszt 21 000 talarów), a także w połowie XIX wieku. Do zespołu należą także dwa pawilony tzw. domki kawalerskie lub strażnice, a także park z przełomu XVIII/XIX wieku<ref>{{zabytek|zachodniopomorskie}}</ref>. W roku 1834 ma miejsce sprzedaż cennej biblioteki strzemielskiej dla Pomorskiego Towarzystwa Historycznego w Szczecinie, którą to bibliotekę Jan Jerzy Loeper założył w roku 1782 r. |
||
== Galeria == |
== Galeria == |
||
Wersja z 11:25, 3 sty 2018
| {{{rodzaj miejscowości}}} | |
 Delegatura Archiwum Państwowego w Szczecinie | |
| Państwo | zachodniopomorskie |
|---|---|
| Powiat | |
| Gmina | |
| Strefa numeracyjna |
(+48) 91 |
| Tablice rejestracyjne |
ZLO |
| SIMC |
0782340 |
Położenie na mapie brak | |
Położenie na mapie świata  Brak współrzędnych Nieprawidłowe parametry: {{{{współrzędne}}}} | |
| Nieprawidłowe parametry: {{{{współrzędne}}}|type:landmark} | |
Strzmiele (Strzemiele, niem. Stramehl) – wieś w Polsce położona w województwie zachodniopomorskim, w powiecie łobeskim, w gminie Radowo Małe, nad strugą Meszną. Ok. 0,5 km na wschód od wsi znajduje się Jezioro Strzemielskie, a ok. 0,2 km na północny wschód jezioro Jurkowo. W latach 1818 - 1945 miejscowość administracyjnie należała do Landkreis Regenwalde (Powiat Resko) z siedzibą do roku 1860 w Resku, a następnie w Łobzie i liczyła mieszkańców w roku 1933 - 390, 1939 - 406 osób[1].
W latach 1946-1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa szczecińskiego.
W miejscowości znajduje się skrzyżowanie drogi wojewódzkiej nr 147 z drogą wojewódzką nr 146. Wieś jest położona na Wysoczyźnie Łobeskiej.
Historia
Pierwsze wzmianki o zamku w Strzmielach pochodzą z 1282 r. i mówią, że Borko I (von Borcke) ma synów Jana i Jakuba, a w 1295 r. urodził się tu Mikołaj. W roku 1334 ma miejsce konflikt zbrojny pomiędzy Borkami a księciem Barnimem III i zamek w Strzmielach zostaje zdobyty. W roku 1348 (1346) Strzmiele mają już kościół (w II poł. erygowano parafię). i otrzymują prawa miejskie według wzoru lubeckiego nadane przez przez Jakuba III Borka, ale tracą je w XVI w[2]. W roku 1357 Borkowie ze Strzmiela przejęli Pęzino k. Stargardu. W dniu 13.12.1388 Maćko Borko oraz Eckhard Volde z 40 przyjaciółmi napadli na księcia geldryjskiego (obecnie Holandia) Wilhelma jadącego do Krzyżaków w Malborku, porwali i uwięzili go w Złocieńcu. Powoduje to konflikt zbrojny Borków ze Strzmiela z księciem Wołogoszczy więc w sierpniu 1389 Maćko Borko uwolnił księcia Wilhelma. W tym samym roku 1389 na Strzmiele napadają Krzyżacy i palą miejscowość. W roku 1390 Podczas składania hołdu Władysławowi Jagielle w Pyzdrach w orszaku Warcisława VII był Maćko Borko. W roku 1392 Maćko Borko poturbował komtura z Czech, Johanna Muelheima, a w odwecie wiosną 1393 Krzyżacy pod wodzą Wielkiego Mistrza Konrada von Jungingena z udziałem książąt pomorskich zniszczyli zamek i miejscowość. W odwecie za to w roku 1393 Maćko Borko zorganizował zbrojną wyprawę na tereny krzyżackie. W roku 1395 w kościele zbudowano dwa ołtarze – św. Katarzyny i św. Jerzego. W latach 1397-1408 Jakub Borko – altarzysta w Łobzie, zostaje prałatem kapituły kamieńskiej. W Strzmielach urodziła się Sydonia von Borck (1540 lub 1545). W roku 1544 na mapie Pomorza Zachodniego „Kosmografia” S. Muenstera widnieje nazwa Strzmiele. W roku 1584 Henryk Borko ufundował ambonę w kościele. W roku 1612 Adrian Borko gościł pomorskiego kartografa E. Lubinusa. W roku 1615 ma miejsce remont kościoła i budowa dzwonnicy. W roku 1714 część dóbr Borkowie sprzedali Adrianowi Bernhardowi von Edling, a ten wzniósł nowy dwór. W roku 1731 mieszkał w Strzmielach pastor Dawid Klubte. W roku 1742 dobra strzmielskie wraz z Czachowem i Smorawiną nabył Jan Fryderyk Loeper. W 1947 roku zmieniono urzędowo niemiecką nazwę miejscowości – Stramehl, na polską nazwę – Strzmiele[3].
Zabytki
- We wsi znajduje się zabytkowy kościół filialny pw. NMP i św. Andrzeja z 1722 roku. Na wieży kościoła znajduje się dzwon z 1592 roku wykonany przez stargardzkiego ludwisarza Joachima Karstede[4]. W roku 1752 ma miejsce konsekracja kościoła po zakończonym remoncie.
- zespół dworski z XVI i XVIII-XIX wieku. Dwór powstał na miejscu zamku Borków, który powstał na przełomie XIV i XV w. na niewielkim wyniesieniu w dolinie pra-Regi, na terenie chronionym rozlewiskami i podmokłymi łąkami zbudowano zamek. Teren zamkowy wraz z fosą posiadał szerokość ok. 80 m na 90 m. Sam zamek zajmował obszar mieszczący się w wymiarach ok. 38/48 m. Zamek został w 1393 r. zniszczona przez Krzyżaków za napady na rycerzy zmierzających z Europy Zachodniej do Malborka, jednak Maćko Borko go odbudował. Z roku 1551 pochodzi najstarszy opis zamku. W XVII w. na miejscu zamku zbudowano pałac w stylu barokowym. Został on przebudowywany w 1. ćwierćwieczu XVIII wieku, a potem w 1782-83 roku (Johann Georg Loeper - nowy właściciel - koszt 21 000 talarów), a także w połowie XIX wieku. Do zespołu należą także dwa pawilony tzw. domki kawalerskie lub strażnice, a także park z przełomu XVIII/XIX wieku[5]. W roku 1834 ma miejsce sprzedaż cennej biblioteki strzemielskiej dla Pomorskiego Towarzystwa Historycznego w Szczecinie, którą to bibliotekę Jan Jerzy Loeper założył w roku 1782 r.
Galeria
-
Strzmiele - kościół -
Fosa obok zamku w Strzmielach -
Dąb ,,Maćko,, obok zamku w Strzmielach -
Struga Meszna w Strzmielach. W głębi widać kościół i Archiwum -
Strzmiele 1929 - mapa -
Monochromatyczna mapa Lubinusa z 1618 r.
- ↑ Deutsche Verwaltungsgeschichte Pommern, Kreis Regenwalde
- ↑ Gmina Radowo Małe [1]
- ↑ M.P. z 1947 r. nr 111, poz. 719, s. 13
- ↑ M. Majewski Ludwisarstwo stargardzkie XVI-XVII wieku. Przyczynek do "Corpusu Campanorum Pomeranorum" [w:] Mała Ojczyzna - Wczoraj i Dziś. Materiały z sesji, Stargard 1999, s. 71
- ↑ Rejestr zabytków nieruchomych – województwo zachodniopomorskie [online], Narodowy Instytut Dziedzictwa, 31 marca 2024.
Linki zewnętrzne
- Opis historii pałacu i fot.
- Strona internetowa Rodu von Borcke: [2]
Bibliografia
- Zbigniew Harbuz: Kalendarium ziemi i powiatu łobeskiego, „Łabuź”, Łobez 2007, ISSN 1509-6378.
- Siedziba gminy: Radowo Małe
