Józef Sułkowski: Różnice pomiędzy wersjami

Józef Sułkowski
	; Józef Sułkowski, portret Antoniego Brodowskiego
	; Sulima
Rodzina	Sułkowscy herbu Sulima
Data i miejsce urodzenia	17 lub 18.01.1773 ; Rydzyna
Data i miejsce śmierci	22.10.1798 ; Kair
Ojciec	Teodor Sułkowski
Matka	Julia Quelisk
	Odznaczenia

Przeglądaj historię interaktywnie

[wersja przejrzana]

← poprzednia edycja następna edycja →

Usunięta treść Dodana treść

WizualnieWikikod

Jednokolumnowy

Wersja z 17:28, 23 paź 2018

Józef Sułkowski herbu Sulima (ur. 17 lub 18 stycznia 1773 w Rydzynie – zm. 22 października 1798 w Kairze), polski oficer, adiutant Napoleona, kawaler maltański^[1].

Syn Teodora Sułkowskiego, pułkownika wojsk cesarskich i Węgierki Julii Quelisk.

Życiorys

Wychowany przez wuja, ordynata rydzyńskiego księcia Augusta Sułkowskiego. 1 stycznia 1783 roku rozpoczął, jako kadet, służbę w 10 Regimencie Pieszym Koronnym. 1 kwietnia 1784 roku awansował tam na podchorążego, następnie 29 grudnia tegoż roku na chorążego. 15 maja 1786 roku awansował na porucznika, a 16 czerwca 1791 roku na kapitana. Mimo arystokratycznego pochodzenia Konstytucję 3 maja uważał za „nieśmiałą, niepełną, zbyt ustępliwą wobec kastowych uprzedzeń i wstecznych wyobrażeń szlachty”^[2].

Uczestniczył w wojnie polsko-rosyjskiej w 1792 roku, jako jeden z pierwszych został odznaczony nowo ustanowionym orderem Virtuti Militari za męstwo okazane podczas obrony przeprawy mostowej, podczas bitwy pod Zelwą. Generał Michał Zabiełło tak pisał o nim do króla: Szablon:CytatD

Po zakończeniu wojny wyjechał do Francji, gdzie od rewolucyjnego rządu francuskiego otrzymał misję dyplomatyczną do Turcji. Misji tej jednak nie wypełnił, gdyż dowiedziawszy się o wybuchu insurekcji kościuszkowskiej w 1794 roku przekradł się z powrotem do kraju, aby stanąć do walki. Przybył za późno, gdyż powstanie już upadało. Po krótkim udziale w ostatnich walkach ponownie wyjechał do Francji. Od 1793 r. obywatel Republiki Francuskiej.

We Francji udało mu się wstąpić do armii francuskiej w stopniu kapitana i otrzymać przydział do generała Berthiera w północnych Włoszech. Traktowany z nieufnością, przez pierwsze miesiące służby w Armii Włoch był odsuwany od pracy sztabowej i wysyłany do walki. Wyróżniwszy się walecznością podczas ataku na czele trzystu grenadierów na redutę San Giorgio i zdolnościami taktycznymi w czasie kampanii włoskiej w 1796 roku, Sułkowski został zauważony przez Napoleona, który mianował Sułkowskiego swoim adiutantem. W bitwie pod Arcole został poważnie ranny ratując życie Napoleona^[2]. Po zakończeniu kampanii włoskiej powrócił do Paryża, gdzie zajął się organizowaniem biblioteki wojskowej dla Bonapartego. Skonfliktował się z Janem Henrykiem Dąbrowskim na tle listy obsady oficerskiej Legionów Polskich we Włoszech, w którym Napoleon wziął stronę Dąbrowskiego. Chcąc odzyskać utraconą pozycję u Napoleona, odrzucił ofertę nowego wodza Armii Włoch, generała André Massény, który zamierzał uczynić z niego swojego szefa sztabu głównego.

W 1798 roku otrzymał nominację na brygadiera i wyruszył z Napoleonem na wyprawę do Egiptu. Sułkowski jako jeden z pierwszych wdarł się na mury twierdzy na Malcie^[2]. Brał udział w kilku bitwach (między innymi podczas oblężenia Aleksandrii i pod piramidami) odnosząc kilka ran. Za odwagę wykazaną podczas bitwy pod Salkeyeh Napoleon awansował go z szefa szwadronu na szefa brygady, co oznaczało zamianę szlifów kapitana na dystynkcje pułkownika^[2]. Po podleczeniu ran Sułkowski został przydzielony przez Napoleona do zadań cywilnych w Instytucie Egipskim zajmując się organizacją sądów i oświatą. Sułkowski zginął 22 październiku 1798 roku, gdy wracając ze zwiadu, na przedmieściach Kairu został zaatakowany przez oddział powstańczy. Aby uczcić jego pamięć Napoleon nazwał imieniem Sułkowskiego jeden z fortów pod Kairem. Jego nazwisko też zostało wpisane na kolumnie południowej Łuku Triumfalnego w Paryżu^[3].

W swym raporcie dla Dyrektoriatu Bonaparte napisał: Szablon:CytatD

Sułkowski w kulturze

Sułkowski jest tytułowym bohaterem dramatów Stefana Żeromskiego oraz Romana Brandstaettera.

Jest też główną postacią 3 obrazów malarstwa batalistycznego, autorstwa Stanisław Eugeniusz Bodes z serii "Chwała Bohaterom" - Dzieje Oręża Polskiego:

„Bitwa pod Piramidami” – 21/22 VII 1798
„Bitwa pod Salhayeh” – 11 VIII 1798
„Kair - śmierć Józefa Sułkowskiego„ – 22 X 1798 ^[4]

Zobacz też

Sułkowscy

Przypisy

↑ Ciąg dalszy Kalendarzyka narodowego i obcego na rok ... 1792 czyli II część, z konstytycyami od roku 1788 dnia 6 października do roku 1791 dnia 23 grudnia przez daty oznaczonemi, s. 428.
↑ ^a ^b ^c ^d Gdy Napoleon dowiedział się o zabiciu Józefa Sułkowskiego, nawet nie przerwał obiadu. Czy wysłał polskiego adiutanta na śmierć?, „wyborcza.pl” [dostęp 2018-10-23] (pol.).
↑ Nazwy miejscowości z terenu Polski oraz polskie nazwiska na Łuku Triumfalnym w Paryżu.
↑ Stanisław Eugeniusz Bodes - Z cyklu "Chwała Bohaterom" - Dzieje Oręża Polskiego - część 36.

Bibliografia

Źródła

Józef Sułkowski: Jenerała Józefa Sułkowskiego życie i pamiętniki historyczne, polityczne i wojskowe: O rewolucyi polskiéj w latach 1792-1793, kampaniach włoskich w 1796-1797, wyprawie tyrolskiéj i kampaniach egipskich; Życie i pamiętniki historyczne, polityczne i wojskowe. Poznań: 1864.

Opracowania

Marian Brandys: Oficer największych nadziei. Warszawa: Wydawnictwo Iskry, 1964.
Mariusz Machynia, Czesław Srzednicki: Oficerowie Rzeczypospolitej Obojga Narodów 1777-1794. Kraków: Spisy, 2002. ISBN 83-7188-207-6.

Linki zewnętrzne

Józef Sułkowski – błyskotliwy, inteligentny, przystojny, waleczny. Polskie Radio, 2013-10-22. [dostęp 2015-03-09].

[1] Ciąg dalszy Kalendarzyka narodowego i obcego na rok ... 1792 czyli II część, z konstytycyami od roku 1788 dnia 6 października do roku 1791 dnia 23 grudnia przez daty oznaczonemi, s. 428.

[:0-2] Gdy Napoleon dowiedział się o zabiciu Józefa Sułkowskiego, nawet nie przerwał obiadu. Czy wysłał polskiego adiutanta na śmierć?, „wyborcza.pl” [dostęp 2018-10-23] (pol.).

[3] Nazwy miejscowości z terenu Polski oraz polskie nazwiska na Łuku Triumfalnym w Paryżu.

[4] Stanisław Eugeniusz Bodes - Z cyklu "Chwała Bohaterom" - Dzieje Oręża Polskiego - część 36.

[1]

[2]

[3]

[4]

@@ Linia 24: / Linia 24: @@
  |wikicytaty        =
 }}
+[[Plik:Friedrich Kühn - Popiersie Józefa Sułkowskiego.jpg|thumb|Friedrich Kühn - Popiersie Józefa Sułkowskiego]]
+[[Plik:Fort Sulkowski.jpg|thumb|Fort Sulkowski]]
 '''Józef Sułkowski''' herbu [[Sulima (herb szlachecki)|Sulima]] (ur. [[17 stycznia|17]] lub [[18 stycznia]] [[1773]] w [[Rydzyna|Rydzynie]] – zm. [[22 października]] [[1798]] w [[Kair]]ze), polski [[Oficer (wojsko)|oficer]], [[adiutant]] [[Napoleon Bonaparte|Napoleona]], [[zakon maltański|kawaler maltański]]<ref>Ciąg dalszy Kalendarzyka narodowego i obcego na rok ... 1792 czyli II część, z konstytycyami od roku 1788 dnia 6 października do roku 1791 dnia 23 grudnia przez daty oznaczonemi, s. 428.</ref>.
-Syn Teodora, pułkownika wojsk [[Święte Cesarstwo Rzymskie|cesarskich]] i Węgierki Julii Quelisk.
+Syn Teodora Sułkowskiego, pułkownika wojsk [[Święte Cesarstwo Rzymskie|cesarskich]] i Węgierki Julii Quelisk.
 == Życiorys ==
-stycznia 1783 roku rozpoczął, jako kadet, służbę w [[10 Regiment Pieszy Ordynacji Rydzyńskiej|10 Regimencie Pieszym Koronnym]]. 1 kwietnia 1784 roku awansował tam na podchorążego, następnie 29 grudnia tegoż roku na chorążego. 15 maja 1786 roku awansował na [[porucznik]]a, a 16 czerwca 1791 roku na [[Kapitan (ranga)|kapitana]].
+Wychowany przez wuja, ordynata rydzyńskiego księcia [[August Kazimierz Sułkowski|Augusta Sułkowskiego]]. 1 stycznia 1783 roku rozpoczął, jako kadet, służbę w [[10 Regiment Pieszy Ordynacji Rydzyńskiej|10 Regimencie Pieszym Koronnym]]. 1 kwietnia 1784 roku awansował tam na podchorążego, następnie 29 grudnia tegoż roku na chorążego. 15 maja 1786 roku awansował na [[porucznik]]a, a 16 czerwca 1791 roku na [[Kapitan (ranga)|kapitana]]. Mimo arystokratycznego pochodzenia [[Konstytucja 3 maja|Konstytucję 3 maja]] uważał za ''„nieśmiałą, niepełną, zbyt ustępliwą wobec kastowych uprzedzeń i wstecznych wyobrażeń szlachty”''<ref name=":0">{{Cytuj |tytuł = Gdy Napoleon dowiedział się o zabiciu Józefa Sułkowskiego, nawet nie przerwał obiadu. Czy wysłał polskiego adiutanta na śmierć? |czasopismo = wyborcza.pl |data dostępu = 2018-10-23 |url = http://wyborcza.pl/alehistoria/7,121681,24058807,gdy-napoleon-dowiedzial-sie-o-zabiciu-jozefa-sulkowskiego.html |język = pl-PL}}</ref>.
 Uczestniczył w [[Wojna polsko-rosyjska 1792|wojnie polsko-rosyjskiej]] w 1792 roku, jako jeden z pierwszych został odznaczony nowo ustanowionym orderem [[Order Virtuti Militari|Virtuti Militari]] za męstwo okazane podczas obrony przeprawy mostowej, podczas [[bitwa pod Zelwą|bitwy pod Zelwą]]. [[Generał]] [[Michał Zabiełło]] tak pisał o nim do króla:
 {{cytatD|''Kapitan Sułkowski na czele strzelców służył... Pełen brawury i zdolności. W ostatniej rozprawie... zatrzymał i odrzucił od mostu więcej niż 400 kozaków trzydziestoma strzelcami. Zawsze się naraża. Oficer ten młody, bardzo świetny na wojnie i daje największe nadzieje.''|Michał Zabiełło<ref>M. Brandys, s. 59.</ref>}}
-Po zakończeniu wojny wyjechał do Francji, gdzie od rewolucyjnego rządu francuskiego otrzymał misję dyplomatyczną do [[Turcja|Turcji]]. Misji tej jednak nie wypełnił, gdyż dowiedziawszy się o wybuchu [[Insurekcja kościuszkowska|insurekcji kościuszkowskiej]] w 1794 roku przekradł się z powrotem do kraju, aby stanąć do walki. Przybył za późno, gdyż powstanie już upadało. Po krótkim udziale w ostatnich walkach ponownie wyjechał do [[Francja|Francji]].
+Po zakończeniu wojny wyjechał do Francji, gdzie od rewolucyjnego rządu francuskiego otrzymał misję dyplomatyczną do [[Turcja|Turcji]]. Misji tej jednak nie wypełnił, gdyż dowiedziawszy się o wybuchu [[Insurekcja kościuszkowska|insurekcji kościuszkowskiej]] w 1794 roku przekradł się z powrotem do kraju, aby stanąć do walki. Przybył za późno, gdyż powstanie już upadało. Po krótkim udziale w ostatnich walkach ponownie wyjechał do [[Francja|Francji]]. Od 1793 r. obywatel Republiki Francuskiej.
-We Francji udało mu się wstąpić do armii francuskiej w stopniu kapitana i otrzymać przydział do generała [[Louis-Alexandre Berthier|Berthiera]] w północnych [[Włochy|Włoszech]]. Wyróżniwszy się walecznością i zdolnościami taktycznymi w czasie [[I koalicja antyfrancuska#Napoleon we Włoszech|kampanii włoskiej]] w 1796 roku, Sułkowski został zauważony przez [[Napoleon Bonaparte|Napoleona]], który mianował Sułkowskiego swoim adiutantem. W [[Bitwa pod Arcole|bitwie pod Arcole]] został ranny. Po zakończeniu kampanii włoskiej powrócił do [[Paryż]]a, gdzie zajął się organizowaniem [[Biblioteka|biblioteki]] wojskowej dla [[Napoleon Bonaparte|Bonapartego]].
+We Francji udało mu się wstąpić do armii francuskiej w stopniu kapitana i otrzymać przydział do generała [[Louis-Alexandre Berthier|Berthiera]] w północnych [[Włochy|Włoszech]]. Traktowany z nieufnością, przez pierwsze miesiące służby w Armii Włoch był odsuwany od pracy sztabowej i wysyłany do walki. Wyróżniwszy się walecznością podczas ataku na czele trzystu grenadierów na redutę San Giorgio i zdolnościami taktycznymi w czasie [[I koalicja antyfrancuska#Napoleon we Włoszech|kampanii włoskiej]] w 1796 roku, Sułkowski został zauważony przez [[Napoleon Bonaparte|Napoleona]], który mianował Sułkowskiego swoim adiutantem. W [[Bitwa pod Arcole|bitwie pod Arcole]] został poważnie ranny ratując życie Napoleona<ref name=":0" />. Po zakończeniu kampanii włoskiej powrócił do [[Paryż]]a, gdzie zajął się organizowaniem [[Biblioteka|biblioteki]] wojskowej dla [[Napoleon Bonaparte|Bonapartego]]. Skonfliktował się z [[Jan Henryk Dąbrowski|Janem Henrykiem Dąbrowskim]] na tle listy obsady oficerskiej [[Legiony Polskie we Włoszech|Legionów Polskich we Włoszech]], w którym Napoleon wziął stronę Dąbrowskiego. Chcąc odzyskać utraconą pozycję u Napoleona, odrzucił ofertę nowego wodza Armii Włoch, generała [[André Masséna|André Massény]], który zamierzał uczynić z niego swojego szefa sztabu głównego.
-W 1798 roku otrzymał nominację na [[Dowódca brygady|brygadiera]] i wyruszył z Napoleonem na [[Wyprawa Napoleona do Egiptu|wyprawę do Egiptu]]. Brał udział w kilku bitwach (między innymi w [[Aleksandria|Aleksandrii]] i [[Bitwa pod piramidami|pod piramidami]]) odnosząc kilka ran. Sułkowski zginął w październiku 1798 roku w czasie walki z oddziałem powstańczym. Aby uczcić jego pamięć Napoleon nazwał imieniem Sułkowskiego jeden z fortów pod Kairem. Jego nazwisko też zostało wpisane na kolumnie południowej [[Łuk Triumfalny w Paryżu|Łuku Triumfalnego]] w Paryżu<ref>[http://napoleon.org.pl/varia/luktr.php Nazwy miejscowości z terenu Polski oraz polskie nazwiska na Łuku Triumfalnym w Paryżu].</ref>.
+W 1798 roku otrzymał nominację na [[Dowódca brygady|brygadiera]] i wyruszył z Napoleonem na [[Wyprawa Napoleona do Egiptu|wyprawę do Egiptu]]. Sułkowski jako jeden z pierwszych wdarł się na mury twierdzy na [[Malta (wyspa)|Malcie]]<ref name=":0" />. Brał udział w kilku bitwach (między innymi podczas oblężenia [[Aleksandria|Aleksandrii]] i [[Bitwa pod piramidami|pod piramidami]]) odnosząc kilka ran. Za odwagę wykazaną podczas [[Bitwa pod Salkeyeh|bitwy pod Salkeyeh]] Napoleon awansował go z szefa szwadronu na szefa brygady, co oznaczało zamianę szlifów kapitana na dystynkcje pułkownika<ref name=":0" />. Po podleczeniu ran Sułkowski został przydzielony przez Napoleona do zadań cywilnych w Instytucie Egipskim zajmując się organizacją sądów i oświatą. Sułkowski zginął 22 październiku 1798 roku, gdy wracając ze zwiadu, na przedmieściach Kairu został zaatakowany przez oddział powstańczy. Aby uczcić jego pamięć Napoleon nazwał imieniem Sułkowskiego jeden z fortów pod Kairem. Jego nazwisko też zostało wpisane na kolumnie południowej [[Łuk Triumfalny w Paryżu|Łuku Triumfalnego]] w Paryżu<ref>[http://napoleon.org.pl/varia/luktr.php Nazwy miejscowości z terenu Polski oraz polskie nazwiska na Łuku Triumfalnym w Paryżu].</ref>.
 W swym raporcie dla [[Dyrektoriat]]u Bonaparte napisał: