ZU-23-2M Wróbel: Różnice pomiędzy wersjami

Edytuj linki
Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Przeglądaj historię interaktywnie
[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
← poprzednia edycjanastępna edycja →
Usunięta treść Dodana treść
WizualnieWikikod
ulepszenia i uzup.
infobox i drobne
Linia 1: Linia 1:
{{Działo holowane infobox
⚫
'''ZU-23-2M Wróbel''' – podwójnie sprzężona [[Działo uniwersalne|uniwersalna armata]] morska [[Kaliber broni|kalibru]] 23 mm, opracowana w [[Polska|Polsce]] w latach 70. XX wieku, używana na polskich okrętach.
[[Plik:ORP Gardno Wrobel.jpg|thumb|250px|ZU-23-2M Wróbel na ORP Gardno.]]
|nazwa = ZU-23-2M Wróbel
|grafika = ORP Gardno Wrobel.jpg
|podpis = ZU-23-2M Wróbel na [[ORP Gardno (1983)|ORP Gardno]]
|kraj = {{państwo|Polska}}
|producent = [[Zakłady Mechaniczne „Tarnów”|ZM Tarnów]]
|rodzaj = okrętowe [[działo uniwersalne]]
|prototypy = 1975
|produkcja_seryjna = ok. 1980-1990
|wyprodukowano = ok. 50
|kaliber = 23 mm
|nabój = 23 × 151B
|długość_lufy =
|donośność = pozioma: 2000 m <br />pionowa: 1500 m
|strzał =
|Vo = 976 m/s
|ciężar pocisku = 0,19 kg
|długość =
|szerokość =
|wysokość =
|masa =
|kąt = -10°+90°
|wysokość_linii_ognia =
|długość_odrzutu =
|jednostka = 50+50 (na podstawie)
|szybkostrzelność = do 400 strz./min prakt.
|obsługa =
|czas_boj =
|szybkość_marszowa =
|galeria_commons = Category:ZU-23-2M Wróbel
}}
⚫
'''ZU-23-2M Wróbel''' – podwójnie sprzężona [[Działo uniwersalne|uniwersalna armata]] morska [[Kaliber broni|kalibru]] 23 mm, opracowana w [[Polska|Polsce]] w latach 70. XX wieku, używana na polskich okrętach od połowy lat 80. XX wieku. Ulepszoną wersją rozwojową jest zestaw rakietowo-artyleryjski [[ZU-23-2MR Wróbel II]].


== Historia ==
== Historia ==
Armata morska ZU-23-2M powstała w celu zastąpienia przestarzałej armaty [[2M-3|2M-3M]] kalibru 25 mm konstrukcji [[Związek Socjalistycznych Republik Radzieckich|radzieckiej]], używanej na lżejszych okrętach polskiej Marynarki Wojennej jako broń przeciwlotnicza<ref name=pmw/>. Przewidziano ją do montowania na okrętach, na których nie mieściła się [[armata automatyczna]] [[AK-230]], wymagająca dla instalacji odpowiedniej ilości miejsca pod pokładem<ref name=pmw/>, a przy tym droższa i importowana z ZSRR.
Armata morska ZU-23-2M powstała w celu zastąpienia przestarzałej armaty [[2M-3|2M-3M]] kalibru 25 mm konstrukcji [[Związek Socjalistycznych Republik Radzieckich|radzieckiej]], używanej na lżejszych okrętach polskiej Marynarki Wojennej jako broń przeciwlotnicza<ref name=pmw/>. Przewidziano ją do montowania na okrętach, na których nie mieściła się [[armata automatyczna]] [[AK-230]], wymagająca dla instalacji odpowiedniej ilości miejsca pod pokładem<ref name=pmw/>, a przy tym droższa i importowana z ZSRR.


Nowa armata została oparta o produkowaną w Polsce na licencji radzieckiej w [[Zakłady Mechaniczne "Tarnów"|Zakładach Mechanicznych Tarnów]] lądową holowaną armatę przeciwlotniczą [[23 mm armata przeciwlotnicza ZU-23-2|ZU-23-2]]. Prace nad opracowaniem jej adaptacji do wersji morskiej rozpoczęto w 1970 roku na [[Wojskowa Akademia Techniczna im. Jarosława Dąbrowskiego|Wojskowej Akademii Technicznej]]<ref name=pmw/>. Projekt otrzymał początkowo kryptonim ''Sekretarz'' (od [[sekretarz (ptak)|gatunku ptaka]]), zmieniony następnie na ''Wróbel''<ref name=pmw/>. Po zatwierdzeniu wymagań taktyczno-technicznych armaty, w 1972 roku powstał projekt wstępny, po czym dalsze prace podjęto w [[Ośrodek Badawczo-Rozwojowy Sprzętu Mechanicznego|Ośrodku Badawczo-Rozwojowym Sprzętu Mechanicznego w Tarnowie]]<ref name=pmw>{{odn|Ciślak|1995|s=215-216|ref=nie}}</ref>. W 1975 roku powstały trzy prototypy, z których dwa przetestowano na morzu od lutego do września 1976 roku na pokładzie [[trałowiec|trałowca]] ORP „[[ORP Czajka (1966)|Czajka]]” [[Trałowce projektu 206F|proj. 206F]]<ref name=pmw/>. Próby wykazały wady, jak wibracje, wadliwe rozwiązanie napędów i przypadki samoodpaleń przy przeładowaniu<ref name=pmw/>. W 1979 roku wykonano dalsze zmodyfikowane sześć prototypów. Po skróconych próbach w sierpniu na ORP „Czajka” i próbach od października do grudnia tego roku na lądzie, armatę skierowano do produkcji pod nazwą ZU-23-2M Wróbel<ref name=pmw/> („M” zapewne od „morska”). Spotyka się także nazwy dla armaty ZU-23-2M: PAM-23 (Przeciwlotnicza Armata Morska) lub 23-2PAM, a także Wróbel I (w celu odróżnienia od Wróbel II)<ref name=pmw/>.
Nowa armata została oparta o produkowaną w Polsce na licencji radzieckiej w [[Zakłady Mechaniczne „Tarnów”|Zakładach Mechanicznych „Tarnów”]] lądową holowaną armatę przeciwlotniczą [[23 mm armata przeciwlotnicza ZU-23-2|ZU-23-2]]. Prace nad opracowaniem jej adaptacji do wersji morskiej rozpoczęto w 1970 roku na [[Wojskowa Akademia Techniczna im. Jarosława Dąbrowskiego|Wojskowej Akademii Technicznej]]<ref name=pmw/>. Projekt otrzymał początkowo kryptonim ''Sekretarz'' (od [[sekretarz (ptak)|gatunku ptaka]]), zmieniony następnie na ''Wróbel''<ref name=pmw/>. Po zatwierdzeniu wymagań taktyczno-technicznych armaty, w 1972 roku powstał projekt wstępny, po czym dalsze prace podjęto w [[Ośrodek Badawczo-Rozwojowy Sprzętu Mechanicznego|Ośrodku Badawczo-Rozwojowym Sprzętu Mechanicznego w Tarnowie]]<ref name=pmw>{{odn|Ciślak|1995|s=215-216|ref=nie}}</ref>. W 1975 roku powstały trzy prototypy, z których dwa przetestowano na morzu od lutego do września 1976 roku na pokładzie [[trałowiec|trałowca]] ORP „[[ORP Czajka (1966)|Czajka]]” [[Trałowce projektu 206F|proj. 206F]]<ref name=pmw/>. Próby wykazały wady, jak wibracje, wadliwe rozwiązanie napędów i przypadki samoodpaleń przy przeładowaniu<ref name=pmw/>. W 1979 roku wykonano dalsze zmodyfikowane sześć prototypów. Po skróconych próbach w sierpniu na ORP „Czajka” i próbach od października do grudnia tego roku na lądzie, armatę skierowano do produkcji pod nazwą ZU-23-2M Wróbel<ref name=pmw/> („M” zapewne od „morska”). Spotyka się także nazwy dla armaty ZU-23-2M: PAM-23 (Przeciwlotnicza Armata Morska) lub 23-2PAM, a także Wróbel I (w celu odróżnienia od Wróbel II)<ref name=pmw/>.


Na skutek skrócenia testów z uwagi na opóźnienie projektu, w toku eksploatacji pierwszych serii ujawniły się niedomagania, m.in. mechanizmów przeładowania oraz napędów hydraulicznych. Były one sukcesywnie usuwane, na skutek czego produkowane w kolejnych seriach armaty różniły się od siebie<ref name=pmw/>. W 1983 roku wprowadzono nowy mechanizm przeładowania. Ogółem w latach 80. ZM Tarnów i OB-R SM Tarnów wykonały około 50 armat ZU-23-2M, które zamontowano na polskich okrętach<ref name=pmw/>. Produkcję zakończono w 1990 roku<ref name=pmw/>. Opracowano następnie udoskonaloną wersję armaty - zestaw rakietowo-artyleryjski [[ZU-23-2MR Wróbel II]]<ref name=pmw/>.
Na skutek skrócenia testów z uwagi na opóźnienie projektu, w toku eksploatacji pierwszych serii ujawniły się niedomagania, m.in. mechanizmów przeładowania oraz napędów hydraulicznych. Były one sukcesywnie usuwane, na skutek czego produkowane w kolejnych seriach armaty różniły się od siebie<ref name=pmw/>. W 1983 roku wprowadzono nowy mechanizm przeładowania. Ogółem w latach 80. ZM Tarnów i OB-R SM Tarnów wykonały około 50 armat ZU-23-2M, które zamontowano na polskich okrętach<ref name=pmw/>. Produkcję zakończono w 1990 roku<ref name=pmw/>. Opracowano następnie udoskonaloną wersję armaty - zestaw rakietowo-artyleryjski [[ZU-23-2MR Wróbel II]]<ref name=pmw/>.

Zestawy prototypowe były eksploatowane próbnie w pierwszej połowie lat 80. na trałowcu ORP „Czajka”, lecz zostały następnie zamienione z powrotem na zestawy 2M-3M{{odn|Ciślak|1995|s=92}}. Zestawy seryjne zastępowały 2M-3M na niektórych okrętach począwszy od połowy lat 80. – jednymi z pierwszych były oba [[Okręty szkolne typu Wodnik|okręty szkolne typu ''Wodnik'']] w 1985 roku{{odn|Ciślak|1995|s=135}}. Pierwszym nowym okrętem, który wszedł do służby z armatą ZU-23-2M, był trałowiec [[ORP Bukowo|ORP „Bukowo”]] (23 czerwca 1985){{odn|Ciślak|1995|s=95, 99}}.


== Zastosowanie ==
== Zastosowanie ==
Armaty ZU-23-2M były lub są zamontowane na okrętach polskiej Marynarki Wojennej (podana liczba zestawów na jeden okręt):
Armaty ZU-23-2M były lub są zamontowane na okrętach polskiej Marynarki Wojennej (podana liczba zestawów na jeden okręt):
* 1 korweta proj. 620 [[ORP Kaszub (1985)|ORP "Kaszub"]] (3 zestawy)<ref name=pmw/>
* 1 korweta proj. 620 [[ORP Kaszub (1985)|ORP "Kaszub"]] (3 zestawy)<ref name=pmw/>
* 11 kutrów zwalczania okrętów podwodnych proj. 918M<ref name=pmw/> (po 1 zestawie - zastąpiły armaty 2M-3M)
* 11 kutrów zwalczania okrętów podwodnych proj. 918M (po 1 zestawie - zastąpiły 2M-3M){{odn|Ciślak|1995|s=87}}
* 5 kutrów patrolowych proj. 918 (po 1 zestawie - zastąpiły armaty 2M-3M, następnie przekazane Straży Granicznej){{odn|Ciślak|1995|s=202}}
* 5 kutrów patrolowych proj. 918 (po 1 zestawie - zastąpiły armaty 2M-3M){{odn|Ciślak|1995|s=202}}
* 1 trałowiec bazowy proj. 207D [[ORP Gopło (1981)|ORP "Gopło"]] (1 zestaw)<ref name=pmw/>
*1 trałowiec proj. 206F ORP „[[ORP Czajka (1966)|Czajka]]” (zestawy prototypowe, następnie zamienione na 2M-3M){{odn|Ciślak|1995|s=92}}
* 1 trałowiec bazowy proj. 207D [[ORP Gopło (1981)|ORP "Gopło"]] (1 zestaw - zastąpił 2M-3M){{odn|Ciślak|1995|s=95, 99}}
* 12 [[Trałowce projektu 207|trałowców bazowych proj. 207P]] (po 1 zestawie)<ref name=pmw/>
* 12 [[Trałowce projektu 207|trałowców bazowych proj. 207P]] (po 1 zestawie)<ref name=pmw/>
* 1 okręt transportowo-minowy proj. 767 [[ORP Gniezno|ORP "Gniezno"]] (po 4 zestawy później zastąpione zestawami Wróbel II)<ref name=pmw/>
* 1 okręt transportowo-minowy proj. 767 [[ORP Gniezno|ORP "Gniezno"]] (po 4 zestawy później zastąpione zestawami Wróbel II)<ref name=pmw/>
* 3 kutry transportowe proj. 716 (po 1 zestawie)<ref name=pmw/>
* 3 kutry transportowe proj. 716 (po 1 zestawie)<ref name=pmw/>
* 2 [[Okręty szkolne typu Wodnik|okręty szkolne projektu 888]]: ORP [[ORP Wodnik|"Wodnik"]] i ORP [[ORP Gryf (1976)|"Gryf"]] (po 2 zestawy - od 1985 zastąpiły armaty 2M-3M){{odn|Ciślak|1995|s=135}}
* 2 [[Okręty szkolne typu Wodnik|okręty szkolne projektu 888]]: ORP [[ORP Wodnik|"Wodnik"]] i ORP [[ORP Gryf (1976)|"Gryf"]] (po 2 zestawy - od 1985 zastąpiły armaty 2M-3M){{odn|Ciślak|1995|s=135}}
* 1 zbiornikowiec paliwowy proj. B199 [[Z-8 (1970)|Z-9]] (2 zestawy, zastąpiły armaty 2M-3M){{odn|Ciślak|1995|s=154}}
* 1 zbiornikowiec paliwowy proj. B199 [[Z-8 (1970)|Z-9]] (2 zestawy, zastąpiły 2M-3M){{odn|Ciślak|1995|s=154}}
* 1 zbiornikowiec paliwowy proj. ZP-1200 [[ORP Bałtyk (1988)|ORP "Bałtyk"]] (2 zestawy)<ref name=pmw/>
* 1 zbiornikowiec paliwowy proj. ZP-1200 [[ORP Bałtyk (1988)|ORP "Bałtyk"]] (2 zestawy)<ref name=pmw/>
* 1 zbiornikowiec wodny proj. ZW2 Z-9 (2 zestawy, zastąpiły armaty 2M-3M){{odn|Ciślak|1995|s=154}}
* 1 zbiornikowiec wodny proj. ZW2 Z-9 (2 zestawy, zastąpiły armaty 2M-3M){{odn|Ciślak|1995|s=154}}
* 3 [[pływające stacje demagnetyzacyjne projektu B208]] (po 1 zestawie - zastąpiły armaty 2M-3M)
* 3 [[pływające stacje demagnetyzacyjne projektu B208]] (po 1 zestawie - zastąpiły 2M-3M)
* 2 poławiacze torped [[K-11 (1971)|K-11]] oraz K-8 typu Kormoran (po 1 zestawie).
* 2 poławiacze torped [[K-11 (1971)|K-11]] oraz K-8 typu Kormoran (po 1 zestawie).


Linia 32: Linia 65:
* [[Kaliber broni|kaliber]]: 23 mm
* [[Kaliber broni|kaliber]]: 23 mm
* liczba luf: 2
* liczba luf: 2
* długość lufy z zamkiem: - ok. 2100 mm
* długość lufy z zamkiem: - ok. 2100 mm{{fakt}}
* prędkość początkowa pocisku: 970 m/s
* prędkość początkowa pocisku: 970 m/s<ref name=pmw/>
* kąt podniesienia luf: od -10° do +88°
* kąt podniesienia luf: od -10° do +90°
* kąt ostrzału w azymucie: 360°
* kąt ostrzału w azymucie: 360°
* masa wieży: - 2500 kg
* masa wieży: - 2500 kg
Linia 58: Linia 91:


==Bibliografia==
==Bibliografia==
⚫
* {{Cytuj książkę | imię = Jarosław | nazwisko = Ciślak | tytuł = Polska Marynarka Wojenna 1995| rok = 1995 | wydawca = Lampart i Bellona | miejsce = Warszawa | seria = Ilustrowana Encyklopedia Techniki Wojskowej|id= 6 | isbn = 83-86776-08-0| odn = tak}}
{{commonscat|ZU-23-2M Wróbel}}
⚫
* {{Cytuj książkę | imię = Jarosław | nazwisko = Ciślak | tytuł = Polska Marynarka Wojenna 1995: okręty, samoloty i śmigłowce, uzbrojenie, organizacja | rok = 1995 | wydawca = Lampart i Bellona | miejsce = Warszawa | seria = Ilustrowana Encyklopedia Techniki Wojskowej|id= 6 | isbn = 83-86776-08-0| odn = tak}}


[[Kategoria:Armaty morskie]]
[[Kategoria:Armaty morskie]]

Wersja z 00:05, 2 sty 2021

ZU-23-2M Wróbel
Ilustracja
Dane podstawowe
Państwo

{{{państwo}}}

Producent

ZM Tarnów

Rodzaj

okrętowe działo uniwersalne

Historia
Prototypy

1975

Wyprodukowano

ok. 50

Dane taktyczno-techniczne
Kaliber

23 mm

Nabój

23 × 151B

Donośność

pozioma: 2000 m
pionowa: 1500 m

Prędkość pocz. pocisku

976 m/s

Szybkostrzelność

do 400 strz./min prakt.

ZU-23-2M Wróbel – podwójnie sprzężona uniwersalna armata morska kalibru 23 mm, opracowana w Polsce w latach 70. XX wieku, używana na polskich okrętach od połowy lat 80. XX wieku. Ulepszoną wersją rozwojową jest zestaw rakietowo-artyleryjski ZU-23-2MR Wróbel II.

Historia

Armata morska ZU-23-2M powstała w celu zastąpienia przestarzałej armaty 2M-3M kalibru 25 mm konstrukcji radzieckiej, używanej na lżejszych okrętach polskiej Marynarki Wojennej jako broń przeciwlotnicza[1]. Przewidziano ją do montowania na okrętach, na których nie mieściła się armata automatyczna AK-230, wymagająca dla instalacji odpowiedniej ilości miejsca pod pokładem[1], a przy tym droższa i importowana z ZSRR.

Nowa armata została oparta o produkowaną w Polsce na licencji radzieckiej w Zakładach Mechanicznych „Tarnów” lądową holowaną armatę przeciwlotniczą ZU-23-2. Prace nad opracowaniem jej adaptacji do wersji morskiej rozpoczęto w 1970 roku na Wojskowej Akademii Technicznej[1]. Projekt otrzymał początkowo kryptonim Sekretarz (od gatunku ptaka), zmieniony następnie na Wróbel[1]. Po zatwierdzeniu wymagań taktyczno-technicznych armaty, w 1972 roku powstał projekt wstępny, po czym dalsze prace podjęto w Ośrodku Badawczo-Rozwojowym Sprzętu Mechanicznego w Tarnowie[1]. W 1975 roku powstały trzy prototypy, z których dwa przetestowano na morzu od lutego do września 1976 roku na pokładzie trałowca ORP „Czajka” proj. 206F[1]. Próby wykazały wady, jak wibracje, wadliwe rozwiązanie napędów i przypadki samoodpaleń przy przeładowaniu[1]. W 1979 roku wykonano dalsze zmodyfikowane sześć prototypów. Po skróconych próbach w sierpniu na ORP „Czajka” i próbach od października do grudnia tego roku na lądzie, armatę skierowano do produkcji pod nazwą ZU-23-2M Wróbel[1] („M” zapewne od „morska”). Spotyka się także nazwy dla armaty ZU-23-2M: PAM-23 (Przeciwlotnicza Armata Morska) lub 23-2PAM, a także Wróbel I (w celu odróżnienia od Wróbel II)[1].

Na skutek skrócenia testów z uwagi na opóźnienie projektu, w toku eksploatacji pierwszych serii ujawniły się niedomagania, m.in. mechanizmów przeładowania oraz napędów hydraulicznych. Były one sukcesywnie usuwane, na skutek czego produkowane w kolejnych seriach armaty różniły się od siebie[1]. W 1983 roku wprowadzono nowy mechanizm przeładowania. Ogółem w latach 80. ZM Tarnów i OB-R SM Tarnów wykonały około 50 armat ZU-23-2M, które zamontowano na polskich okrętach[1]. Produkcję zakończono w 1990 roku[1]. Opracowano następnie udoskonaloną wersję armaty - zestaw rakietowo-artyleryjski ZU-23-2MR Wróbel II[1].

Zestawy prototypowe były eksploatowane próbnie w pierwszej połowie lat 80. na trałowcu ORP „Czajka”, lecz zostały następnie zamienione z powrotem na zestawy 2M-3M[2]. Zestawy seryjne zastępowały 2M-3M na niektórych okrętach począwszy od połowy lat 80. – jednymi z pierwszych były oba okręty szkolne typu Wodnik w 1985 roku[3]. Pierwszym nowym okrętem, który wszedł do służby z armatą ZU-23-2M, był trałowiec ORP „Bukowo” (23 czerwca 1985)[4].

Zastosowanie

Armaty ZU-23-2M były lub są zamontowane na okrętach polskiej Marynarki Wojennej (podana liczba zestawów na jeden okręt):

Inne państwa:

  • 3 kutry transportowe proj. 717 i okręt desantowy proj. NS-722 „Bilqis”[8] (po 1 zestawie) dla Marynarki Wojennej Jemenu
  • 1 trałowiec „Imanta” marynarki Łotwy (2 zestawy i 1 ZU-23-2MR zamontowane w 1994)[9]

Dane

  • kaliber: 23 mm
  • liczba luf: 2
  • długość lufy z zamkiem: - ok. 2100 mm[potrzebny przypis]
  • prędkość początkowa pocisku: 970 m/s[1]
  • kąt podniesienia luf: od -10° do +90°
  • kąt ostrzału w azymucie: 360°
  • masa wieży: - 2500 kg
  • obsługa: - 1 osoba
  • donośność maksymalna: w poziomie 2000 m cele nawodne, pod kątem 45° 2500 m cele powietrzne, w pionie 1500 m
  • szybkostrzelność:
    • teoretyczna: 1600-2000 strzałów/min
    • praktyczna: do 400 strzałów/min
  • amunicja: naboje typu 23x152B OFZT (odłamkowo-burząco-zapalający 188,5 g) i BZT (przeciwpancerno-zapalająco-smugowy 190 g)
  • masa naboju: 450 g
  • zapas amunicji: 2 x 50 (w wieży)
  • zasada działania automatyki: wykorzystanie energii gazów prochowych
  • chłodzenie luf: grawitacyjne (powietrzem)

W muzeach

Muzeum Obrony Wybrzeża w Świnoujściu (Fort Gerharda) - pierwsza seria produkcyjna (wyprodukowano tylko 51 sztuk, pierwszy w kolekcji muzealnej). Przekazana przez Marynarkę Wojenną RP.

Udostępnione

Wieża bez automatów na kutrze zwalczania okrętów podwodnych projektu 918M nr 172 wożącym turystów w Kołobrzegu.

Przypisy

  1. ↑ a b c d e f g h i j k l m n o p q r s Ciślak 1995 ↓, s. 215-216
  2. ↑ a b Ciślak 1995 ↓, s. 92.
  3. ↑ a b Ciślak 1995 ↓, s. 135.
  4. ↑ a b Ciślak 1995 ↓, s. 95, 99.
  5. ↑ Ciślak 1995 ↓, s. 87.
  6. ↑ Ciślak 1995 ↓, s. 202.
  7. ↑ a b Ciślak 1995 ↓, s. 154.
  8. ↑ Jarosław Ciślak. Okręt desantowy dla Jemenu. „Nowa Technika Wojskowa”. Nr 7/2002, s. 52-54, lipiec 2002. 
  9. ↑ Jarosław Ciślak. BALTOPS ′98. „Morza, Statki i Okręty”. Nr 4′98. III, s. 21, lipiec-sierpień 1998. Warszawa. ISSN 1426-529X. 

Bibliografia

  • Jarosław Ciślak: Polska Marynarka Wojenna 1995. Warszawa: Lampart i Bellona, 1995, seria: Ilustrowana Encyklopedia Techniki Wojskowej. 6. ISBN 83-86776-08-0.
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=ZU-23-2M_Wróbel&oldid=61860565”