Cmentarzysko w Bodzi: Różnice pomiędzy wersjami

Wikiński cmentarz w Bodzi
	; Rekonstrukcja wikińskiego cmentarza w Bodzi
Państwo	Polska
Miejscowość	Bodzia
Typ cmentarza	etniczno-wyznaniowy
Liczba grobów	ponad 50
Data otwarcia	X wiek
Data likwidacji	XI wiek
	Położenie na mapie gminy Lubanie Wikiński cmentarz w Bodzi
	Położenie na mapie Polski Wikiński cmentarz w Bodzi
	Położenie na mapie województwa kujawsko-pomorskiego Wikiński cmentarz w Bodzi
	Położenie na mapie powiatu włocławskiego Wikiński cmentarz w Bodzi
	52°42′19″N 18°53′03″E/52,705278 18,884167
	Multimedia w Wikimedia Commons

Przeglądaj historię interaktywnie

[wersja przejrzana]

← poprzednia edycja następna edycja →

Usunięta treść Dodana treść

WizualnieWikikod

Jednokolumnowy

Wersja z 10:49, 30 wrz 2023

Wikiński cmentarz w Bodzi – późnowikiński, elitarny^[1] cmentarz rzędowy z okresu pierwszej monarchii piastowskiej^[2], którego okres użytkowania przypada między drugą połową X i pierwszą poł. XI wieku. Cmentarz został odkryty podczas ratunkowych badań archeologicznych w 2007 roku w miejscowości Bodzia na Kujawach w trakcie prac budowlanych na pasie Autostrady A1. Nekropolia składa się z pochówków zorientowanych zwyczajem skandynawskim na osi północ-południe, są to groby komorowe z grodzeniami rozplanowane w czterech rzędach. Wyjątek stanowią dwa obiekty, które usytuowano zwyczajem chrześcijańskim na osi wschód-zachód.

Nekropola podzielona była na kwatery za pomocą konstrukcji drewnianych. W obrębie ogrodzonej kwatery znajdował się jeden, dwa lub trzy pochówki. Jedna trzecia przebadanych grobów miała drewniane skrzynie trumienne z żelaznymi okuciami. Zmarłych układano na wznak z głowami skierowanymi na północ lub wschód.

Cechą charakterystyczną wszystkich pochówków zarówno mężczyzn, kobiet i dzieci było występowanie bardzo bogatego wyposażenia. Większość zmarłych zaopatrzono w monety wkładane do ust oraz noże żelazne układane przy lewej ręce. Kobiety wyposażano w paciorki szklane, gliniane, z karneolu, kryształu górskiego i srebrne, dęte i granulowane, z aplikacjami srebra, foliowanych złotem, z pracowni bizantyjskich i muzułmańskich. Liczne są znaleziska pierścieni, wisiorów, dzwoneczków, kabłączków, amuletów, kaptorgi z wyobrażeniem drapieżnego ptaka, w stylistyce frankijskiej, monety i siekańce, krzyże wycięte z dirhemów i denarów saskich, krzyżyki takie spotykane są w kulturze wareskiej, jako obole zmarłego. Natomiast w grobach męskich znajdowano broń w tym miecze lub chazarski czekan. Niezależnie od płci, w części pochówków znaleziono relikty wiaderek z kutymi obręczami. W jednym z grobów dziecięcych znaleziono brązowy dzwoneczek.

W piętrowym grobie młodego wojownika, miecz złożony na wysokości twarzy, ornamentowany stylem mammen należący do typu Z wg typologii Petersena. Pas do miecza z końcówką zakończoną z jednej strony charakterystycznymi dla Waregów warkoczykami, z drugiej strony dwózub z krzyżykiem Światopełka Przeklętego.

Badania Douglasa Price’a izotopu strontu S84-86 dla reprezentatywnej próbki szczątków kostnych cmentarza w Bodzi wykazały, że nie była to populacja miejscowa i według impulsów podłoża mająca pochodzenie skandynawskie. Również badania genetyczne profesora Wiesława Bogdanowicza badającego koligacje populacji ludzkich, dla określenia pochodzenia linii męskiej, określiły wąski osobisty profil genetyczny młodego wojownika, który w badanym przypadku występuje obecnie we wschodnim Tyrolu. Pod względem Y-DNA należał on do haplogrupy I1, haplotyp ten charakterystyczny był dla obszarów Skandynawii, natomiast profil mtDNA badanego osobnika, występuje obecnie u 40% mieszkańców Europy^[3].

Prace archeologiczne
Podział nekropolii na kwatery
Rekonstrukcja pochówka młodego wojownika

Przypisy

↑ Zarówno typ grobów, jak i bogate ich wyposażenie wskazuje na wysoki status pochowanych na cmentarzysku osób. Znajdowane w grobach elementy uzbrojenia, wskazują na wysoki status społeczny pochowanych tam mężczyzn, a znalezione waga i srebro na dalekosiężne kontakty handlowe. Bogactwo wyposażenia oraz cechy rytuału pogrzebowego wskazują, iż na cmentarzysku w Bodzi pochowani zostali członkowie świeckiej elity państwa polskiego z czasów Bolesława Chrobrego. Wiele darów grobowych znajduje bliskie analogie wśród wytworów mających wschodnią (głównie Ruś Kijowska), skandynawską, ale również południową (Wielka Morawa) i zachodnią (państwo Franków) proweniencję. w [1] Unikatowe odkrycie z początków państwa polskiego. Kim byli wojownicy z Bodzi?
↑ Andrzej Buko. Bodzia. A Late Viking-Age Elite Cemetry in Central Poland. wyd. Brill i Fundacja Nauki Polskiej. 2014].
↑ prof. Andrzej Buko, Instytut Archeologii i Etnologii PAN: Elity społeczne państwa pierwszych Piastów? (przykład odkryć na cmentarzysku w Bodzi k. Włocławka). Biuro Upowszechniania i Promocji Nauki PAN, 2013-05-08. [dostęp 2017-11-22].

[1] Zarówno typ grobów, jak i bogate ich wyposażenie wskazuje na wysoki status pochowanych na cmentarzysku osób. Znajdowane w grobach elementy uzbrojenia, wskazują na wysoki status społeczny pochowanych tam mężczyzn, a znalezione waga i srebro na dalekosiężne kontakty handlowe. Bogactwo wyposażenia oraz cechy rytuału pogrzebowego wskazują, iż na cmentarzysku w Bodzi pochowani zostali członkowie świeckiej elity państwa polskiego z czasów Bolesława Chrobrego. Wiele darów grobowych znajduje bliskie analogie wśród wytworów mających wschodnią (głównie Ruś Kijowska), skandynawską, ale również południową (Wielka Morawa) i zachodnią (państwo Franków) proweniencję. w [1] Unikatowe odkrycie z początków państwa polskiego. Kim byli wojownicy z Bodzi?

[2] Andrzej Buko. Bodzia. A Late Viking-Age Elite Cemetry in Central Poland. wyd. Brill i Fundacja Nauki Polskiej. 2014].

[3] rof. Andrzej Buko, Instytut Archeologii i Etnologii PAN: Elity społeczne państwa pierwszych Piastów? (przykład odkryć na cmentarzysku w Bodzi k. Włocławka). Biuro Upowszechniania i Promocji Nauki PAN, 2013-05-08. [dostęp 2017-11-22].

[1]

[2]

[3]

@@ Linia 24: / Linia 24: @@
  |mapa cmentarza           =
  |kod mapy                 = Lubanie (gmina)
- |współrzędne              = 52°42′19″N 18°53′3″E
+ |współrzędne              = 52°42′19″N 18°53′03″E
  |commons                  = Category:Viking Age elite cemetery in Bodzia
  |www                      =
 }}
-'''Wikiński cmentarz w Bodzi''' – późnowikiński, elitarny<ref>Zarówno typ  grobów, jak i bogate ich  wyposażenie  wskazuje na  wysoki  status  pochowanych  na cmentarzysku osób. Znajdowane  w grobach elementy  uzbrojenia, wskazują na wysoki status społeczny pochowanych tam mężczyzn, a znalezione waga i srebro na dalekosiężne kontakty  handlowe.  Bogactwo  wyposażenia  oraz  cechy rytuału  pogrzebowego  wskazują,  iż  na  cmentarzysku w Bodzi  pochowani  zostali  członkowie  świeckiej  elity  państwa  polskiego  z  czasów  Bolesława  Chrobrego. Wiele   darów   grobowych   znajduje   bliskie   analogie wśród  wytworów  mających  wschodnią  (głównie  Ruś Kijowska),   skandynawską,   ale   również   południową (Wielka   Morawa)   i   zachodnią   (państwo   Franków) proweniencję. w [https://web.archive.org/web/20160423002731/http://www.portalwiedzy.pan.pl/index.php/119-wiadomoci-biece/wiadomoci-biece/677-unikatowe-odkrycie-z-pocztkow-pastwa-polskiego-kim-byli-wojownicy-z-bodzi] Unikatowe odkrycie z początków państwa polskiego. Kim byli wojownicy z Bodzi?</ref> [[cmentarz rzędowy]] z okresu pierwszej monarchii piastowskiej<ref>[[Andrzej Buko]]. Bodzia. A Late Viking-Age Elite Cemetry in Central Poland. wyd. [[Brill]] i Fundacja Nauki Polskiej. 2014]</ref>, którego okres użytkowania przypada między drugą połową X i pierwszą poł. XI wieku. Cmentarz został odkryty podczas ratunkowych badań archeologicznych w 2007 roku w miejscowości [[Bodzia]] na [[Kujawy|Kujawach]] w trakcie prac budowlanych na pasie [[Autostrada A1 (Polska)|Autostrady A1]]. Nekropolia składa się z pochówków zorientowanych zwyczajem skandynawskim na  osi północ-południe, są to groby komorowe z grodzeniami rozplanowane w czterech rzędach. Wyjątek  stanowią  dwa obiekty, które usytuowano zwyczajem chrześcijańskim na osi wschód-zachód.
+'''Wikiński cmentarz w Bodzi''' – późnowikiński, elitarny<ref>Zarówno typ grobów, jak i bogate ich wyposażenie wskazuje na wysoki status pochowanych na cmentarzysku osób. Znajdowane w grobach elementy uzbrojenia, wskazują na wysoki status społeczny pochowanych tam mężczyzn, a znalezione waga i srebro na dalekosiężne kontakty handlowe. Bogactwo wyposażenia oraz cechy rytuału pogrzebowego wskazują, iż na cmentarzysku w Bodzi pochowani zostali członkowie świeckiej elity państwa polskiego z czasów Bolesława Chrobrego. Wiele darów grobowych znajduje bliskie analogie wśród wytworów mających wschodnią (głównie Ruś Kijowska), skandynawską, ale również południową (Wielka Morawa) i zachodnią (państwo Franków) proweniencję. w [https://web.archive.org/web/20160423002731/http://www.portalwiedzy.pan.pl/index.php/119-wiadomoci-biece/wiadomoci-biece/677-unikatowe-odkrycie-z-pocztkow-pastwa-polskiego-kim-byli-wojownicy-z-bodzi] Unikatowe odkrycie z początków państwa polskiego. Kim byli wojownicy z Bodzi?</ref> [[cmentarz rzędowy]] z okresu pierwszej monarchii piastowskiej<ref>[[Andrzej Buko]]. Bodzia. A Late Viking-Age Elite Cemetry in Central Poland. wyd. [[Brill]] i Fundacja Nauki Polskiej. 2014]<!-- SPRAWDŹ TO MIEJSCE! (NIESPAROWANE NAWIASY KWADRATOWE) -->.</ref>, którego okres użytkowania przypada między drugą połową X i pierwszą poł. XI wieku. Cmentarz został odkryty podczas ratunkowych badań archeologicznych w 2007 roku w miejscowości [[Bodzia]] na [[Kujawy|Kujawach]] w trakcie prac budowlanych na pasie [[Autostrada A1 (Polska)|Autostrady A1]]. Nekropolia składa się z pochówków zorientowanych zwyczajem skandynawskim na osi północ-południe, są to groby komorowe z grodzeniami rozplanowane w czterech rzędach. Wyjątek stanowią dwa obiekty, które usytuowano zwyczajem chrześcijańskim na osi wschód-zachód.
-Nekropola podzielona była na kwatery za pomocą  konstrukcji  drewnianych. W obrębie  ogrodzonej kwatery znajdował się  jeden,  dwa  lub  trzy  pochówki. Jedna trzecia przebadanych grobów miała drewniane [[Trumna|skrzynie trumienne]] z żelaznymi okuciami.
+Nekropola podzielona była na kwatery za pomocą konstrukcji drewnianych. W obrębie ogrodzonej kwatery znajdował się jeden, dwa lub trzy pochówki. Jedna trzecia przebadanych grobów miała drewniane [[Trumna|skrzynie trumienne]] z żelaznymi [[Okucie|okuciami]]. Zmarłych układano na wznak z głowami skierowanymi na północ lub wschód.
-Zmarłych układano na wznak z głowami skierowanymi na  północ  lub  wschód.
-Cechą charakterystyczną wszystkich pochówków zarówno mężczyzn, kobiet i dzieci  było  występowanie  bardzo  bogatego  wyposażenia. Większość  zmarłych  zaopatrzono  w monety  wkładane do ust oraz noże żelazne układane przy lewej ręce. Kobiety wyposażano  w paciorki  szklane,  gliniane,  z karneolu, kryształu górskiego i srebrne, dęte i granulowane, z aplikacjami srebra, foliowanych złotem, z pracowni bizantyjskich i muzułmańskich. Liczne są znaleziska pierścieni, wisiorów, dzwoneczków, kabłączków, amuletów, [[Kaptorga|kaptorgi]] z wyobrażeniem drapieżnego ptaka, w stylistyce frankijskiej, monety i siekańce, krzyże wycięte z [[dirhem]]ów i [[denar]]ów saskich, krzyżyki takie spotykane są w kulturze wareskiej, jako [[obol]]e zmarłego.  Natomiast w grobach męskich znajdowano broń w tym [[miecz]]e lub chazarski czekan. Niezależnie  od  płci,  w części  pochówków  znaleziono relikty  wiaderek  z kutymi  obręczami. W jednym z grobów dziecięcych znaleziono brązowy dzwoneczek.
+Cechą charakterystyczną wszystkich pochówków zarówno mężczyzn, kobiet i dzieci było występowanie bardzo bogatego wyposażenia. Większość zmarłych zaopatrzono w monety wkładane do ust oraz noże żelazne układane przy lewej ręce. Kobiety wyposażano w paciorki szklane, gliniane, z karneolu, kryształu górskiego i srebrne, dęte i granulowane, z aplikacjami srebra, foliowanych złotem, z pracowni bizantyjskich i muzułmańskich. Liczne są znaleziska pierścieni, wisiorów, dzwoneczków, kabłączków, amuletów, [[Kaptorga|kaptorgi]] z wyobrażeniem drapieżnego ptaka, w stylistyce frankijskiej, monety i siekańce, krzyże wycięte z [[dirhem]]ów i [[denar]]ów saskich, krzyżyki takie spotykane są w kulturze wareskiej, jako [[obol]]e zmarłego. Natomiast w grobach męskich znajdowano broń w tym [[miecz]]e lub chazarski czekan. Niezależnie od płci, w części pochówków znaleziono relikty wiaderek z kutymi obręczami. W jednym z grobów dziecięcych znaleziono brązowy dzwoneczek.
 W piętrowym grobie młodego wojownika, miecz złożony na wysokości twarzy, ornamentowany stylem ''mammen'' należący do typu Z wg typologii Petersena. Pas do miecza z końcówką zakończoną z jednej strony charakterystycznymi dla Waregów warkoczykami, z drugiej strony dwózub z krzyżykiem [[Światopełk I Przeklęty|Światopełka Przeklętego]].
-Badania Douglasa Price'a [[Izotopy|izotopu]] [[stront]]u S84-86  dla reprezentatywnej próbki [[Zęby|szczątków kostnych]] cmentarza w Bodzi wykazały, że nie była to populacja miejscowa i według impulsów podłoża mająca pochodzenie skandynawskie. Również badania genetyczne profesora Wiesława Bogdanowicza badającego koligacje populacji ludzkich, dla określenia pochodzenia linii męskiej, określiły wąski osobisty
+Badania Douglasa Price’a [[Izotopy|izotopu]] [[stront]]u S84-86 dla reprezentatywnej próbki [[Zęby|szczątków kostnych]] cmentarza w Bodzi wykazały, że nie była to populacja miejscowa i według impulsów podłoża mająca pochodzenie skandynawskie. Również badania genetyczne profesora Wiesława Bogdanowicza badającego koligacje populacji ludzkich, dla określenia pochodzenia linii męskiej, określiły wąski osobisty
-profil genetyczny młodego wojownika, który w badanym przypadku występuje obecnie we wschodnim [[Tyrol (region)|Tyrolu]]. Pod względem Y-DNA należał on do haplogrupy I1,  [[haplotyp]] ten charakterystyczny był dla obszarów Skandynawii, natomiast profil  mtDNA badanego osobnika, występuje obecnie u 40% mieszkańców Europy <ref>{{Cytuj stronę | url = https://www.youtube.com/watch?v=NGq3tF4Xt5g | tytuł = Elity społeczne państwa pierwszych Piastów? (przykład odkryć na cmentarzysku w Bodzi k. Włocławka) | autor = prof. Andrzej Buko, Instytut Archeologii i Etnologii PAN | data = 2013-05-08 | opublikowany = Biuro Upowszechniania i Promocji Nauki PAN | data dostępu = 2017-11-22}}</ref>.
+profil genetyczny młodego wojownika, który w badanym przypadku występuje obecnie we wschodnim [[Tyrol (region)|Tyrolu]]. Pod względem Y-DNA należał on do haplogrupy I1, [[haplotyp]] ten charakterystyczny był dla obszarów Skandynawii, natomiast profil mtDNA badanego osobnika, występuje obecnie u 40% mieszkańców Europy<ref>{{Cytuj stronę |url = https://www.youtube.com/watch?v=NGq3tF4Xt5g |tytuł = Elity społeczne państwa pierwszych Piastów? (przykład odkryć na cmentarzysku w Bodzi k. Włocławka) |autor = prof. Andrzej Buko, Instytut Archeologii i Etnologii PAN |data = 2013-05-08 |opublikowany = Biuro Upowszechniania i Promocji Nauki PAN |data dostępu = 2017-11-22}}</ref>.
 <gallery>