Hekla: Różnice pomiędzy wersjami

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
Mareklug (dyskusja | edycje)
drobne techniczne
m drobne merytoryczne, drobne redakcyjne
Linia 16: Linia 16:
|}}
|}}


'''Hekla''' ([[język islandzki|isl.]] 'kaptur, czepek') - [[wulkan]] w południowo-zachodniej [[Islandia|Islandii]], położony 115 km na wschód od [[stolica|stolicy]] kraju [[Reykjavík]]u. Najwyższy czynny wulkan wyspy - 1491 m [[n.p.m.]] - należy też do najbardziej aktywnych.
'''Hekla''' ([[język islandzki|isl.]] 'kaptur, czepek') [[wulkan]] w południowo-zachodniej [[Islandia|Islandii]], położony 115 km na wschód od [[stolica|stolicy]] kraju [[Reykjavík]]u. Najwyższy czynny wulkan wyspy (1491 m [[n.p.m.]]), należy też do najbardziej aktywnych.


Hekla jest [[stratowulkan]]em, który powstał w rezultacie wylewów o charakterze liniowym z kilku szczelinowych [[krater wulkaniczny|kraterów]], rozsianych na obszarze kilkunastu kilometrów. W czasie [[Erupcja wulkanu|erupcji]] wulkan wyrzuca duże ilości różnych produktów wulkanicznych: [[bomba wulkaniczna|bomby]], [[popioły wulkaniczne|popioły]], [[gazy wulkaniczne|gazy]] oraz [[lawa|lawę]]. Dlatego zalicza się go do wulkanów eksplozywno-[[efuzja (geologia)|efuzywnych]] [[typy wulkanów|typu wezuwiańskiego]]. W jego aktywności obserwuje się pewną periodyczność - wybuchy następują co kilkadziesiąt [[rok|lat]]. Najkrótszy okres między dwoma wybuchami wyniósł 16 lat, najdłuższy - 87 lat. W czasach historycznych odnotowano wybuchy Hekli w latach: [[1104]], [[1158]], [[1206]], [[1222]], [[1300]], [[1341]], [[1389]], ok. [[1440]], [[1510]], [[1597]], [[1636]], [[1693]], [[1766]], [[1845]], [[1878]], [[1947]]-[[1948|48]], [[1970]] i [[2000]]. Ważniejsze erupcje w czasach przedhistorycznych to: 6600 [[Before Present|BP]], 4000 BP, 2800 BP oraz ok. 860 r. n.e. Erupcjom towarzyszą najczęściej lekkie [[trzęsienie ziemi|trzęsienia ziemi]] oraz spływy gwałtownie topniejących [[lód|lodów]] tzw. ''[[jökulhlaup]]y'' (w czasie erupcji 1947/48 w jednej fali spłynęło około 3 km³ wody). Hekla produkuje głównie [[dacyt]]y oraz [[andezyt]]y [[bazalt]]owe.
Hekla jest [[stratowulkan]]em, który powstał w rezultacie wylewów o charakterze liniowym z kilku szczelinowych [[krater wulkaniczny|kraterów]], rozsianych na obszarze kilkunastu kilometrów. W czasie [[Erupcja wulkanu|erupcji]] wulkan wyrzuca duże ilości różnych produktów wulkanicznych: [[bomba wulkaniczna|bomby]], [[popiół wulkaniczny|popioły]], [[gaz wulkaniczny|gazy]] oraz [[lawa|lawę]]. Dlatego zalicza się go do wulkanów eksplozywno-[[efuzja (geologia)|efuzywnych]] [[typy wulkanów|typu wezuwiańskiego]].
Ważniejsze erupcje w czasach przedhistorycznych to: 6600 [[Before Present|BP]], 4000 BP, 2800 BP oraz ok. 860 r. n.e. W czasach historycznych odnotowano wybuchy Hekli w latach: [[1104]], [[1158]], [[1206]], [[1222]], [[1300]], [[1341]], [[1389]], ok. [[1440]], [[1510]], [[1597]], [[1636]], [[1693]], [[1766]], [[1845]], [[1878]], [[1947]]-[[1948|48]], [[1970]] i [[2000]]
Erupcjom towarzyszą najczęściej lekkie [[trzęsienie ziemi|trzęsienia ziemi]] oraz spływy gwałtownie topniejących [[lód|lodów]] tzw. ''[[jökulhlaup]]y'' (w czasie erupcji 1947/48 w jednej fali spłynęło około 3 km³ wody). Hekla produkuje głównie [[dacyt]]y oraz [[andezyt]]y [[bazalt]]owe.


Wybuchy Hekli zazwyczaj nie przynosiły bezpośrednio strat w ludziach czy gospodarce, jako że jego okolice są słabo zaludnione. Największym problemem jest jednak opad popiołów, które osiadając na roślinach wywoływały straty w [[hodowla zwierząt|hodowlach zwierząt]], które były podstawą islandzkiego [[rolnictwo|rolnictwa]].
Wybuchy Hekli zazwyczaj nie przynosiły bezpośrednio strat w ludziach czy gospodarce, jako że jego okolice są słabo zaludnione. Największym problemem jest jednak opad popiołów, które osiadając na roślinach wywoływały straty w [[hodowla zwierząt|hodowlach zwierząt]], które były podstawą islandzkiego [[rolnictwo|rolnictwa]].


Hekla często pojawiała się w [[literatura|literaturze]] europejskiej, już od [[średniowiecze|średniowiecza]]. Wielokrotnie pojawiał się motyw Hekli jako "wrót [[piekło|piekieł]]".
Hekla często pojawiała się w [[literatura|literaturze]] europejskiej, już od [[średniowiecze|średniowiecza]]. Wielokrotnie pojawiał się motyw Hekli jako "wrót [[piekło|piekieł]]".


===Link zewnętrzny===
=== Linki zewnętrzne ===
* [http://www.norvol.hi.is/html/geol/heklavolc/heklaintro.html Charakterystyka wulkanu na stronie Nordyckiego Instytutu Wulkanologicznego]
* [http://www2.norvol.hi.is/page/ies_hekla Charakterystyka wulkanu na stronie Nordyckiego Instytutu Wulkanologicznego]


[[Kategoria:Wulkany Islandii]]
{{Wulkany Islandii}}
{{Wulkany Islandii}}

[[Kategoria:Wulkany Islandii]]


[[af:Hekla]]
[[af:Hekla]]

Wersja z 15:38, 3 lut 2009

{{{nazwa}}}
{{{nazwa oryginalna}}}
[[Plik:{{{grafika}}}|240x240px|alt=Ilustracja|{{{opis grafiki}}}]]
{{{opis grafiki}}}
Państwo

{{{państwo}}}

Położenie

{{{położenie}}}

Pasmo

{{{pasmo}}}

Wysokość

{{{wysokość}}} m n.p.m.

Wybitność

{{{wybitność}}} m

Położenie na mapie brak
Mapa konturowa brak
Brak mapy: {{państwo dane {{{państwo}}} | mapa/core | wariant = {{{państwo}}} }}
Brak współrzędnych
Nieprawidłowe parametry: {{{{współrzędne}}}}
Położenie na mapie świata
Mapa konturowa świata
Brak współrzędnych
Nieprawidłowe parametry: {{{{współrzędne}}}}
Nieprawidłowe parametry: {{{{współrzędne}}}|}

Hekla (isl. 'kaptur, czepek') – wulkan w południowo-zachodniej Islandii, położony 115 km na wschód od stolicy kraju Reykjavíku. Najwyższy czynny wulkan wyspy (1491 m n.p.m.), należy też do najbardziej aktywnych.

Hekla jest stratowulkanem, który powstał w rezultacie wylewów o charakterze liniowym z kilku szczelinowych kraterów, rozsianych na obszarze kilkunastu kilometrów. W czasie erupcji wulkan wyrzuca duże ilości różnych produktów wulkanicznych: bomby, popioły, gazy oraz lawę. Dlatego zalicza się go do wulkanów eksplozywno-efuzywnych typu wezuwiańskiego.

Ważniejsze erupcje w czasach przedhistorycznych to: 6600 BP, 4000 BP, 2800 BP oraz ok. 860 r. n.e. W czasach historycznych odnotowano wybuchy Hekli w latach: 1104, 1158, 1206, 1222, 1300, 1341, 1389, ok. 1440, 1510, 1597, 1636, 1693, 1766, 1845, 1878, 1947-48, 1970 i 2000

Erupcjom towarzyszą najczęściej lekkie trzęsienia ziemi oraz spływy gwałtownie topniejących lodów tzw. jökulhlaupy (w czasie erupcji 1947/48 w jednej fali spłynęło około 3 km³ wody). Hekla produkuje głównie dacyty oraz andezyty bazaltowe.

Wybuchy Hekli zazwyczaj nie przynosiły bezpośrednio strat w ludziach czy gospodarce, jako że jego okolice są słabo zaludnione. Największym problemem jest jednak opad popiołów, które osiadając na roślinach wywoływały straty w hodowlach zwierząt, które były podstawą islandzkiego rolnictwa.

Hekla często pojawiała się w literaturze europejskiej, już od średniowiecza. Wielokrotnie pojawiał się motyw Hekli jako "wrót piekieł".

Linki zewnętrzne