Joseph Radetzky: Różnice pomiędzy wersjami

Przeglądaj historię interaktywnie

[wersja przejrzana]

← poprzednia edycja następna edycja →

Usunięta treść Dodana treść

WizualnieWikikod

Jednokolumnowy

Wersja z 20:11, 16 lut 2020

Joseph Radetzky właśc. Johann Joseph Wenzel hrabia Radetzky von Radetz, cz. Josef Václav Antonín František Karel hrabě Radecký z Radče (ur. 2 listopada 1766 w zamku Třebnice – obecnie część miasta Sedlčany, Czechy, zm. 5 stycznia 1858 w Mediolanie, Włochy), szlachcic czeski, marszałek polny Armii Cesarstwa Austriackiego, jeden z najwybitniejszych dowódców austriackich w XIX wieku.

Życiorys

W 1784 wstąpił jako kadet do regimentu kirasjerów i walczył w wojnie z Turkami 1788-1789, w latach 1792-1795 brał udział w operacjach w Niderlandach i nad Renem. W bitwach pod Voltri i Hohenlinden odznaczył się i dostał awanse. Uczestnik wojen z napoleońską Francją.

Mianowany szefem sztabu dowódcy koalicji antyfrancuskiej feldmarszałka austriackiego Karla Schwarzenberga i w 1813 uczestnik bitwy pod Lipskiem. Autor planów sprzymierzonych rozegrania tej bitwy. Od 1829 generał kawalerii i wojskowy komendant twierdzy w Ołomuńcu. W 1831 mianowany dowódcą wojsk austriackich w Królestwie Lombardzko-Weneckim. 17 września 1836 został mianowany na stopień marszałka polnego^[1].

Podczas wydarzeń rewolucyjnych we Włoszech w czasie Wiosny Ludów dwukrotnie zwyciężał wojska piemonckie: w 1848 w bitwie pod Custozą i w 1849 w bitwie pod Novarą. W latach 1849-1857 gubernator Lombardii i Wenecji.

Autor Über den Zweck der Übungslager im Frieden (1816) i Gedanken über Festungen (1827).

Z trzech pomników postawionych ku czci feldmarszałka: w Wiedniu, Pradze (na Malostranské náměstí – wówczas placu Radetzkiego) i Lublanie, do dzisiaj zachował się tylko pierwszy (pomnik praski został przeniesiony do lapidarium Muzeum Narodowego).

Zmarł w wieku 91 lat na zapalenie płuc^[2] w Mediolanie; jego ciało złożono 19 stycznia 1858 w Heldenbergu w Dolnej Austrii. Był kawalerem Orderu Złotego Runa (1848).

W kulturze

Na jego cześć Johann Strauss starszy skomponował Marsz Radetzkiego. Marsz grany jest m.in. podczas rund honorowych na zawodach jeździeckich i na zakończenie Koncertu Noworocznego w Wiedniu.

Przypisy

↑ Schmidt-Brentano 2006 ↓, s. 79.
↑ Gwiazdka Cieszyńska - feldmarszałek Radetzky - Portal historyczny Histmag.org - historia dla każdego [online], histmag.org [dostęp 2017-11-24] .

Bibliografia

Antonio Schmidt-Brentano: Kaiserliche und k.k. Generale (1618-1815). Wiedeń: Austriackie Archiwum Państwowe, 2006.
Józef Urbanowicz (red.): Mała encyklopedia wojskowa, Wydawnictwo MON, Warszawa 1971.

[CITEREFSchmidt-Brentano200679-1] Schmidt-Brentano 2006 ↓, s. 79.

[2] Gwiazdka Cieszyńska - feldmarszałek Radetzky - Portal historyczny Histmag.org - historia dla każdego [online], histmag.org [dostęp 2017-11-24] .

[1]

[2]

@@ Linia 1: / Linia 1: @@
 [[Plik:Radetzky-von-radetz.jpg|mały|Josef Radetzky]]
-'''Joseph Radetzky''' właśc. ''Johann Joseph Wenzel hrabia Radetzky von Radetz'', [[język czeski|cz.]] ''Josef Václav Antonín František Karel hrabě Radecký z Radče'' (ur. [[2 listopada]] [[1766]] w zamku [[Třebnice]] – obecnie część miasta [[Sedlčany]], [[Czechy]], zm. [[5 stycznia]] [[1858]] w [[Mediolan]]ie, [[Włochy]]), szlachcic [[Królestwo Czech|czeski]], [[Marszałek polny|feldmarszałek]], jeden z najwybitniejszych dowódców [[austria]]ckich w XIX wieku.
+'''Joseph Radetzky''' właśc. ''Johann Joseph Wenzel hrabia Radetzky von Radetz'', [[język czeski|cz.]] ''Josef Václav Antonín František Karel hrabě Radecký z Radče'' (ur. [[2 listopada]] [[1766]] w zamku [[Třebnice]] – obecnie część miasta [[Sedlčany]], [[Czechy]], zm. [[5 stycznia]] [[1858]] w [[Mediolan]]ie, [[Włochy]]), szlachcic [[Królestwo Czech|czeski]], [[marszałek polny]] [[Armia Cesarstwa Austriackiego|Armii Cesarstwa Austriackiego]], jeden z najwybitniejszych dowódców [[austria]]ckich w XIX wieku.
+== Życiorys ==
 W 1784 wstąpił jako kadet do regimentu [[kirasjerzy|kirasjerów]] i walczył w wojnie z Turkami 1788-1789, w latach 1792-1795 brał udział w operacjach w Niderlandach i nad Renem. W bitwach pod Voltri i [[Bitwa pod Hohenlinden|Hohenlinden]] odznaczył się i dostał awanse. Uczestnik wojen z napoleońską [[Francja|Francją]].
-Mianowany szefem sztabu dowódcy koalicji antyfrancuskiej feldmarszałka austriackiego [[Karl Philipp Schwarzenberg|Karla Schwarzenberga]] i w 1813 uczestnik [[bitwa pod Lipskiem|bitwy pod Lipskiem]]. Autor planów sprzymierzonych rozegrania tej bitwy. Od 1829 generał kawalerii i wojskowy komendant twierdzy w [[Ołomuniec|Ołomuńcu]]. W 1831 mianowany dowódcą wojsk austriackich w [[Królestwo Lombardzko-Weneckie|Królestwie Lombardzko-Weneckim]]. Podczas wydarzeń rewolucyjnych we Włoszech w czasie [[Wiosna Ludów|Wiosny Ludów]] dwukrotnie zwyciężał wojska piemonckie: w 1848 w [[bitwa pod Custozą (1848)|bitwie pod Custozą]] i w 1849 w [[Bitwa pod Novarą (1849)|bitwie pod Novarą]]. W latach 1849-1857 gubernator [[Lombardia|Lombardii]] i [[Wenecja|Wenecji]].
+Mianowany szefem sztabu dowódcy koalicji antyfrancuskiej feldmarszałka austriackiego [[Karl Philipp Schwarzenberg|Karla Schwarzenberga]] i w 1813 uczestnik [[bitwa pod Lipskiem|bitwy pod Lipskiem]]. Autor planów sprzymierzonych rozegrania tej bitwy. Od 1829 generał kawalerii i wojskowy komendant twierdzy w [[Ołomuniec|Ołomuńcu]]. W 1831 mianowany dowódcą wojsk austriackich w [[Królestwo Lombardzko-Weneckie|Królestwie Lombardzko-Weneckim]]. 17 września 1836 został mianowany na stopień marszałka polnego{{odn|Schmidt-Brentano|2006|s=79}}.
+Podczas wydarzeń rewolucyjnych we Włoszech w czasie [[Wiosna Ludów|Wiosny Ludów]] dwukrotnie zwyciężał wojska piemonckie: w 1848 w [[bitwa pod Custozą (1848)|bitwie pod Custozą]] i w 1849 w [[Bitwa pod Novarą (1849)|bitwie pod Novarą]]. W latach 1849-1857 gubernator [[Lombardia|Lombardii]] i [[Wenecja|Wenecji]].
 Autor ''Über den Zweck der Übungslager im Frieden'' (1816) i ''Gedanken über Festungen'' (1827).
@@ Linia 13: / Linia 16: @@
 == W kulturze ==
 Na jego cześć [[Johann Strauss (ojciec)|Johann Strauss]] starszy skomponował [[Marsz Radetzky’ego|Marsz Radetzkiego]]. Marsz grany jest m.in. podczas rund honorowych na zawodach jeździeckich i na zakończenie Koncertu Noworocznego w Wiedniu.
@@ Linia 20: / Linia 22: @@
 == Bibliografia ==
+* {{cytuj książkę | nazwisko = Schmidt-Brentano | imię = Antonio | tytuł = Kaiserliche und k.k. Generale (1618-1815) | miejsce = Wiedeń | wydawca = Austriackie Archiwum Państwowe | rok = 2006 | isbn = | odn = tak}}
 * Józef Urbanowicz (red.): ''Mała encyklopedia wojskowa'', Wydawnictwo MON, Warszawa 1971.
@@ Linia 29: / Linia 32: @@
 [[Kategoria:Czesi]]
-[[Kategoria:Austriaccy feldmarszałkowie]]
+[[Kategoria:Marszałkowie polni Cesarstwa Austriackiego]]
 [[Kategoria:Odznaczeni Orderem Złotego Runa|Radetzky]]
 [[Kategoria:Odznaczeni Orderem Świętego Huberta|Radetzky]]