Antropocentryzm: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja nieprzejrzana] | [wersja przejrzana] |
Usunięta treść Dodana treść
. Znaczniki: Wycofane VisualEditor |
Anulowanie wersji 65481985 autorstwa 2A02:A314:8541:EF00:445A:8AE0:C48:E626 (dyskusja) – eksperyment edycyjny Znacznik: Anulowanie edycji |
||
| Linia 1: | Linia 1: | ||
''' |
'''Antropocentryzm''' (z [[język grecki|gr.]] ''anthropos'' – człowiek i gr. ''kentron'' – środek koła<ref>''Encyklopedia Humanisty''. Wydawnictwo IBIS, Poznań 2010, s.22.</ref>) – pogląd [[filozofia|filozoficzny]] i [[religia|religijny]], według którego [[Człowiek (rodzaj)|człowiek]] stanowi centrum i cel [[Wszechświat]]a<ref>{{cytuj stronę |url=https://sjp.pwn.pl/sjp/antropocentryzm;2440560.html |tytuł=antropocentryzm |opublikowany=sjp.pwn.pl}}</ref>. Prekursorami antropocentryzmu poznawczego byli [[sofiści]], od których pochodzi określenie – „[[człowiek jest miarą wszechrzeczy]]”<ref>{{cytuj książkę |autor=H. James Birx |tytuł=Encyclopedia of Anthropology |wydawca=Sage |rok=2005 |strony=83 |isbn=9780761930297 }}</ref>. |
||
Antropocentryzm można przedstawić z trzech punktów widzenia<ref>{{cytuj książkę |autor=Serenella Iovino, Roberto Marchesini, Eleonora Adorni |tytuł=Relations. Beyond Anthropocentrism - Vol. 4, No. 2 - November 2016 |wydawca=LED Edizioni Universitarie |rok=2016 |strony=176-177 |isbn=9788879168038}}</ref>: |
Antropocentryzm można przedstawić z trzech punktów widzenia<ref>{{cytuj książkę |autor=Serenella Iovino, Roberto Marchesini, Eleonora Adorni |tytuł=Relations. Beyond Anthropocentrism - Vol. 4, No. 2 - November 2016 |wydawca=LED Edizioni Universitarie |rok=2016 |strony=176-177 |isbn=9788879168038}}</ref>: |
||
| Linia 5: | Linia 5: | ||
* w znaczeniu [[ontologia|ontologicznym]] antropocentryzm zakłada, że człowiek jest centrum Wszechświata, który jest celowo tak skonstruowany, aby umożliwić istnienie człowieka. W skrajnej postaci antropocentryzm przyjmuje, że celem istnienia Wszechświata jest człowiek, i że stanowi on ostateczny i najdoskonalszy produkt ewolucji Wszechświata. |
* w znaczeniu [[ontologia|ontologicznym]] antropocentryzm zakłada, że człowiek jest centrum Wszechświata, który jest celowo tak skonstruowany, aby umożliwić istnienie człowieka. W skrajnej postaci antropocentryzm przyjmuje, że celem istnienia Wszechświata jest człowiek, i że stanowi on ostateczny i najdoskonalszy produkt ewolucji Wszechświata. |
||
* w znaczeniu [[etyka|etycznym]] określa człowieka jako jedynego, który posiada wartości moralne. |
* w znaczeniu [[etyka|etycznym]] określa człowieka jako jedynego, który posiada wartości moralne. |
||
== Formy antropocentryzmu == |
== Formy antropocentryzmu == |
||
Wersja z 22:25, 29 lis 2021
Antropocentryzm (z gr. anthropos – człowiek i gr. kentron – środek koła[1]) – pogląd filozoficzny i religijny, według którego człowiek stanowi centrum i cel Wszechświata[2]. Prekursorami antropocentryzmu poznawczego byli sofiści, od których pochodzi określenie – „człowiek jest miarą wszechrzeczy”[3].
Antropocentryzm można przedstawić z trzech punktów widzenia[4]:
- w znaczeniu teoriopoznawczym termin ten oznacza styl filozofowania polegający na przyjmowaniu ludzkiej perspektywy – tzn. analizowaniu wszystkich zjawisk z punktu widzenia odbioru ich przez człowieka i odrzucaniu rozumowań wychodzących poza ludzką percepcję jako poznawczo nieuprawnionych lub pozbawionych praktycznego znaczenia.
- w znaczeniu ontologicznym antropocentryzm zakłada, że człowiek jest centrum Wszechświata, który jest celowo tak skonstruowany, aby umożliwić istnienie człowieka. W skrajnej postaci antropocentryzm przyjmuje, że celem istnienia Wszechświata jest człowiek, i że stanowi on ostateczny i najdoskonalszy produkt ewolucji Wszechświata.
- w znaczeniu etycznym określa człowieka jako jedynego, który posiada wartości moralne.
Formy antropocentryzmu
- metafizyczny (ontologiczny) – człowiek wyłącznym obiektem i perspektywą poznania (Max Scheler, Martin Heidegger, Jean-Paul Sartre)
- gnozeologiczny (epistemologiczny) – (ludzka) świadomość jest źródłem wiedzy (Kartezjusz, Johann Gottlieb Fichte, Friedrich Wilhelm Joseph von Schelling, Edmund Husserl)
- aksjologiczny – człowiek to wartość bezwzględna i nadrzędna wobec pozostałych wartości (Arthur Schopenhauer, Ludwig Feuerbach, Fryderyk Nietzsche)
- teologiczny – człowiek zajmuje szczególne miejsce w historii zbawienia i w zbawczym planie Boga. Teologia ukazując w sposób zobiektywizowany Boga, Chrystusa i inne treści, przedstawia te zagadnienia w odniesieniu do człowieka, jego sposobu percepcji, jego egzystencji itd. Propagatorem „zwrotu antropologicznego” w teologii był Karl Rahner
- kosmologiczny – człowiek jako najważniejsze, końcowe ogniwo ewolucji
- technologiczny
Zobacz też
Przypisy
- ↑ Encyklopedia Humanisty. Wydawnictwo IBIS, Poznań 2010, s.22.
- ↑ antropocentryzm. sjp.pwn.pl.
- ↑ H. James Birx: Encyclopedia of Anthropology. Sage, 2005, s. 83. ISBN 978-0-7619-3029-7.
- ↑ Serenella Iovino, Roberto Marchesini, Eleonora Adorni: Relations. Beyond Anthropocentrism - Vol. 4, No. 2 - November 2016. LED Edizioni Universitarie, 2016, s. 176-177. ISBN 978-88-7916-803-8.