Piroforyczność: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja przejrzana] | [wersja nieprzejrzana] |
poprawa linków do ujedn., WP:SK, pył żelaza do pyłów, drobne redakcyjne |
dodano informacje o piroforycznosci silnie rozdrobnionego Uranu (pierwiastka) |
||
| Linia 3: | Linia 3: | ||
Piroforyczność nie jest stałą cechą substancji, lecz zależy silnie od ich postaci fizycznej, składu powietrza (procentowa zawartość tlenu, wilgotność) oraz temperatury. Szczególnie podatne na samozapłon są pyły i [[aerozol]]e. Np. [[węgiel kamienny]] w postaci bloków nie wykazuje silnych własności piroforycznych w temperaturze pokojowej, lecz w formie pyłu może ulec samozapłonowi w temperaturze 60 °C. Innym przykładem jest [[cer]] stanowiący składnik [[kamień do zapalniczki|kamieni do zapalniczki]], gdzie dzięki potarciu twardym obiektem np. ze [[stal]]i [[hartowanie|hartowanej]] następuje wyrwanie cząstek materiału kamienia i samorzutne ich spalanie w powietrzu objawiające się [[iskra|iskrzeniem]]. Właściwości piroforyczne wykazuje też silnie rozdrobnione żelazo, np. otrzymane przez rozkład [[szczawian żelaza(II)|szczawianu żelaza(II)]]<ref group=uwaga>W rzeczywistości nie jest to czyste żelazo metaliczne, lecz jego mieszanina z [[tlenek żelaza(II)|FeO]].</ref><ref>{{Cytuj stronę|url = http://weirdscience.eu/Piroforyczne%20%C5%BCelazo.html|tytuł = Piroforyczne żelazo|autor = Marek Ples|data dostępu = 2014-10-28|opublikowany = Weird science|język =}}</ref>. |
Piroforyczność nie jest stałą cechą substancji, lecz zależy silnie od ich postaci fizycznej, składu powietrza (procentowa zawartość tlenu, wilgotność) oraz temperatury. Szczególnie podatne na samozapłon są pyły i [[aerozol]]e. Np. [[węgiel kamienny]] w postaci bloków nie wykazuje silnych własności piroforycznych w temperaturze pokojowej, lecz w formie pyłu może ulec samozapłonowi w temperaturze 60 °C. Innym przykładem jest [[cer]] stanowiący składnik [[kamień do zapalniczki|kamieni do zapalniczki]], gdzie dzięki potarciu twardym obiektem np. ze [[stal]]i [[hartowanie|hartowanej]] następuje wyrwanie cząstek materiału kamienia i samorzutne ich spalanie w powietrzu objawiające się [[iskra|iskrzeniem]]. Właściwości piroforyczne wykazuje też silnie rozdrobnione żelazo, np. otrzymane przez rozkład [[szczawian żelaza(II)|szczawianu żelaza(II)]]<ref group=uwaga>W rzeczywistości nie jest to czyste żelazo metaliczne, lecz jego mieszanina z [[tlenek żelaza(II)|FeO]].</ref><ref>{{Cytuj stronę|url = http://weirdscience.eu/Piroforyczne%20%C5%BCelazo.html|tytuł = Piroforyczne żelazo|autor = Marek Ples|data dostępu = 2014-10-28|opublikowany = Weird science|język =}}</ref>. |
||
Do pierwiastków wykazujących właściwości piroforyczne w temperaturze pokojowej należą [[cez]]<ref>{{Cytuj książkę | autor= [[Adam Bielański (chemik)|Adam Bielański]] | inni= | tytuł= Chemia ogólna i nieorganiczna | data=1981 | wydawca=[[Wydawnictwo Naukowe PWN|PWN]] | miejsce=Warszawa | isbn=83-01-02626-X | strony=534}}</ref> i [[fosfor biały]]<ref>{{cytuj książkę|autor=[[Włodzimierz Trzebiatowski]]|tytuł=Chemia nieorganiczna|wydawca=PWN|miejsce=Warszawa|data=1978|strony=566-567; 577-578|wydanie=VIII}}</ref>. Przykładami związków piroforycznych są np. [[tetrahydroglinian litu|glinowodorek litu]] (LiAlH<sub>4</sub>), [[wodorek sodu]] (NaH), [[metylolit]] (CH<sub>3</sub>Li) i liczne [[związki metaloorganiczne]]. |
Do pierwiastków wykazujących właściwości piroforyczne w temperaturze pokojowej należą [[cez]]<ref>{{Cytuj książkę | autor= [[Adam Bielański (chemik)|Adam Bielański]] | inni= | tytuł= Chemia ogólna i nieorganiczna | data=1981 | wydawca=[[Wydawnictwo Naukowe PWN|PWN]] | miejsce=Warszawa | isbn=83-01-02626-X | strony=534}}</ref> i [[fosfor biały]]<ref>{{cytuj książkę|autor=[[Włodzimierz Trzebiatowski]]|tytuł=Chemia nieorganiczna|wydawca=PWN|miejsce=Warszawa|data=1978|strony=566-567; 577-578|wydanie=VIII}}</ref>. Przykładami związków piroforycznych są np. [[tetrahydroglinian litu|glinowodorek litu]] (LiAlH<sub>4</sub>), [[wodorek sodu]] (NaH), [[metylolit]] (CH<sub>3</sub>Li) i liczne [[związki metaloorganiczne]] a także silnie rozdrobniony [[Uran (pierwiastek)]] reagujący z zimną wodą. |
||
{{Uwagi}} |
{{Uwagi}} |
||
{{Przypisy}} |
{{Przypisy}} |
||
Wersja z 17:54, 18 gru 2014
Piroforyczność – właściwość pierwiastków i związków chemicznych, powodująca samozapłon w kontakcie z tlenem z powietrza.
Piroforyczność nie jest stałą cechą substancji, lecz zależy silnie od ich postaci fizycznej, składu powietrza (procentowa zawartość tlenu, wilgotność) oraz temperatury. Szczególnie podatne na samozapłon są pyły i aerozole. Np. węgiel kamienny w postaci bloków nie wykazuje silnych własności piroforycznych w temperaturze pokojowej, lecz w formie pyłu może ulec samozapłonowi w temperaturze 60 °C. Innym przykładem jest cer stanowiący składnik kamieni do zapalniczki, gdzie dzięki potarciu twardym obiektem np. ze stali hartowanej następuje wyrwanie cząstek materiału kamienia i samorzutne ich spalanie w powietrzu objawiające się iskrzeniem. Właściwości piroforyczne wykazuje też silnie rozdrobnione żelazo, np. otrzymane przez rozkład szczawianu żelaza(II)[a][1].
Do pierwiastków wykazujących właściwości piroforyczne w temperaturze pokojowej należą cez[2] i fosfor biały[3]. Przykładami związków piroforycznych są np. glinowodorek litu (LiAlH4), wodorek sodu (NaH), metylolit (CH3Li) i liczne związki metaloorganiczne a także silnie rozdrobniony Uran (pierwiastek) reagujący z zimną wodą.
- ↑ Marek Ples: Piroforyczne żelazo. Weird science. [dostęp 2014-10-28].
- ↑ Adam Bielański: Chemia ogólna i nieorganiczna. Warszawa: PWN, 1981, s. 534. ISBN 83-01-02626-X.
- ↑ Włodzimierz Trzebiatowski: Chemia nieorganiczna. Wyd. VIII. Warszawa: PWN, 1978, s. 566-567; 577-578.