Jelena Zrinski: Różnice pomiędzy wersjami
[wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
m drobne techniczne |
m Bot poprawia nazwę sekcji |
||
Linia 26: | Linia 26: | ||
'''Helena Zrinska''', chorw. ''Jelena Zrinska'', węg. ''Ilona Zrínyi'' (ur. w [[Ozalj]]u w 1643, zm. w [[Nikomedia|Nikomedii]], 18 lutego 1703) – szlachcianka [[Chorwacja|chorwacka]], ostatni potomek chorwackiego magnackiego rodu [[Zrinscy|Zrińskich]], jedna z najsłynniejszych kobiet w historii [[Węgry|Węgier]]. Była mocno zaangażowana w działalność patriotyczną. Jej ojciec i wuj (brat matki, [[Fran Krsto Frankopan]]) zostali straceni w 1671 r. za udział w spisku [[magnat]]ów [[Chorwaci|chorwackich]] i [[Węgrzy|węgierskich]] przeciwko [[Habsburgowie|Habsburgom]] (tzw. spisek [[Franciszek Wesselényi|Wesselényiego]]). Późniejszy drugi mąż, [[Imre Thököly|Emeryk Thököly]] walczył z [[Habsburgowie|Habsburgami]] stając w 1672 r. na czele jednego z [[Powstanie Thökölyego|powstań kuruców]], a wychowany przez nią w duchu patriotyzmu syn, [[Franciszek II Rakoczy]], w latach 1703-1711 stał na czele ostatniego wielkiego powstania antyhabsburskiego – tzw. [[Powstanie Rakoczego|powstania Rakoczego]]. |
'''Helena Zrinska''', chorw. ''Jelena Zrinska'', węg. ''Ilona Zrínyi'' (ur. w [[Ozalj]]u w 1643, zm. w [[Nikomedia|Nikomedii]], 18 lutego 1703) – szlachcianka [[Chorwacja|chorwacka]], ostatni potomek chorwackiego magnackiego rodu [[Zrinscy|Zrińskich]], jedna z najsłynniejszych kobiet w historii [[Węgry|Węgier]]. Była mocno zaangażowana w działalność patriotyczną. Jej ojciec i wuj (brat matki, [[Fran Krsto Frankopan]]) zostali straceni w 1671 r. za udział w spisku [[magnat]]ów [[Chorwaci|chorwackich]] i [[Węgrzy|węgierskich]] przeciwko [[Habsburgowie|Habsburgom]] (tzw. spisek [[Franciszek Wesselényi|Wesselényiego]]). Późniejszy drugi mąż, [[Imre Thököly|Emeryk Thököly]] walczył z [[Habsburgowie|Habsburgami]] stając w 1672 r. na czele jednego z [[Powstanie Thökölyego|powstań kuruców]], a wychowany przez nią w duchu patriotyzmu syn, [[Franciszek II Rakoczy]], w latach 1703-1711 stał na czele ostatniego wielkiego powstania antyhabsburskiego – tzw. [[Powstanie Rakoczego|powstania Rakoczego]]. |
||
== |
== Życiorys == |
||
=== Rodzina === |
=== Rodzina === |
||
Helena Zrinska była córką chorwackiego bana [[Piotra Zrinskiego]], wodza, polityka i pisarza, oraz poetki i tłumaczki [[Katarzyna Zrinska|Katarzyny Zrinskiej]] z domu [[Frankopan]]. Była ich najstarszym dzieckiem, miała dwie młodsze siostry Judytę Petronellę (1652-1699) i Aurorę Weronikę (1658-1735) oraz brata Iwana IV Antuna (1654-1703). |
Helena Zrinska była córką chorwackiego bana [[Piotra Zrinskiego]], wodza, polityka i pisarza, oraz poetki i tłumaczki [[Katarzyna Zrinska|Katarzyny Zrinskiej]] z domu [[Frankopan]]. Była ich najstarszym dzieckiem, miała dwie młodsze siostry Judytę Petronellę (1652-1699) i Aurorę Weronikę (1658-1735) oraz brata Iwana IV Antuna (1654-1703). |
Wersja z 15:47, 25 paź 2016
Helena Zrinska (1643-1703) | |
Data i miejsce urodzenia |
1643 |
---|---|
Data i miejsce śmierci |
1703 |
Ojciec | |
Matka | |
Mąż | |
Dzieci |
z Franciszkiem Rakoczym |
Helena Zrinska, chorw. Jelena Zrinska, węg. Ilona Zrínyi (ur. w Ozalju w 1643, zm. w Nikomedii, 18 lutego 1703) – szlachcianka chorwacka, ostatni potomek chorwackiego magnackiego rodu Zrińskich, jedna z najsłynniejszych kobiet w historii Węgier. Była mocno zaangażowana w działalność patriotyczną. Jej ojciec i wuj (brat matki, Fran Krsto Frankopan) zostali straceni w 1671 r. za udział w spisku magnatów chorwackich i węgierskich przeciwko Habsburgom (tzw. spisek Wesselényiego). Późniejszy drugi mąż, Emeryk Thököly walczył z Habsburgami stając w 1672 r. na czele jednego z powstań kuruców, a wychowany przez nią w duchu patriotyzmu syn, Franciszek II Rakoczy, w latach 1703-1711 stał na czele ostatniego wielkiego powstania antyhabsburskiego – tzw. powstania Rakoczego.
Życiorys
Rodzina
Helena Zrinska była córką chorwackiego bana Piotra Zrinskiego, wodza, polityka i pisarza, oraz poetki i tłumaczki Katarzyny Zrinskiej z domu Frankopan. Była ich najstarszym dzieckiem, miała dwie młodsze siostry Judytę Petronellę (1652-1699) i Aurorę Weronikę (1658-1735) oraz brata Iwana IV Antuna (1654-1703). Helena od najmłodszych lat była podziwiana ze względu na swoją wielką urodę oraz inteligencję. Choć o jej wykształceniu niewiele wiadomo, faktem jest, iż dorastała w możnej rodzinie o rozległych kontaktach, na której dworach przebywali chorwaccy intelektualiści i pisarze oraz inni znamienici członkowie rodu m.in. stryj Heleny Nikola Zrinski.
Małżeństwa
1 marca 1666 została żoną Franciszka I Rakoczego, z którym doczekała się trójki dzieci, najsłynniejszy był Franciszek II Rakoczy. Po śmierci pierwszego męża (1676 r.) w 1682 r. wstąpiła w uświęcony związek z Emerykiem (Imre) Thökölym. Z drugim małżonkiem brała czynny udział w zorganizowanym przez niego powstaniu. Helena wsławiła się prawie trzyletnią (1685-1688) obroną zamku Palanka (Palanok) w Mukaczewie (obecnie znajdującej się na terytorium Ukrainy). Kiedy dalsza obrona twierdzy stała się niemożliwa Helena poddała się Austriakom sama zostając ich jeńcem.
Niewola wygnanie i śmierć
Hrabina została uwięziona w austriackim klasztorze spędziła tam, z dwójką swoich dzieci, łącznie siedem lat. W tym czasie Thököly nadal prowadził w północno-wschodniej części kraju walkę z habsburskimi oddziałami. Dzięki sprzyjającym okolicznościom doszło do wymiany jeńców i w 1695 r. Helena wróciła do męża. Po pokoju karłowickim, niekorzystnym dla Thökölyego i Zrinskiej, para musiała udać się na wygnanie do Turcji. Helena mieszkała przez pewien czas w Konstantynopolu, dokładniej w dzielnicy Galata. Żywota dokonała w Nikomedii (obecnie Izmit).
Dziedzictwo
Na Węgrzech uważana jest za narodową bohaterkę, patriotkę i wojownika o wolność, która idee niepodległościowe wpoiła swojemu synowi, przywódcy słynnego powstania antyhabsburskiego. Szczątki hrabiny zostały w 1906 r. przeniesione do Koszyc i znajdują się w katedrze Św. Elżbiety w grobie, który dzieli z synem.
Linki zewnętrzne
- http://wyszehrad.com/wegry/aktualnosci/slynne-wegierki Słynne Węgierki