Drop: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
drobne redakcyjne |
|||
| Linia 30: | Linia 30: | ||
|status_ref = {{r|iucn}} |
|status_ref = {{r|iucn}} |
||
|mapa występowania = Otis tarda distribution.png |
|mapa występowania = Otis tarda distribution.png |
||
|opis mapy występowania = '''<font color="green">Zielony</font>''' – głównie populacje osiadłe<br />'''<font color="orange">Pomarańczowy</font>''' – głównie lęgowiska<br />'''<font color="blue">Niebieski</font>''' – głównie zimowiska |
|||
|opis mapy występowania = |
|||
|wikispecies = Otis tarda |
|wikispecies = Otis tarda |
||
|commons = Otis tarda |
|commons = Otis tarda |
||
| Linia 68: | Linia 68: | ||
== Ochrona == |
== Ochrona == |
||
W Polsce objęty [[Gatunkowa ochrona zwierząt|ochroną gatunkową ścisłą]]. Wymaga ochrony czynnej<ref>Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 28 września 2004 r. w sprawie gatunków dziko występujących zwierząt objętych ochroną {{Dziennik Ustaw|2004|220|2237}}.</ref>. Przyczynami wyginięcia dropia są: |
W Polsce objęty [[Gatunkowa ochrona zwierząt|ochroną gatunkową ścisłą]]. Wymaga ochrony czynnej<ref>Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 28 września 2004 r. w sprawie gatunków dziko występujących zwierząt objętych ochroną {{Dziennik Ustaw|2004|220|2237}}.</ref>. Przyczynami wyginięcia dropia są: |
||
* presja antropogeniczna (używanie maszyn i środków chemicznych w rolnictwie, budowa sieci linii przesyłowych, zwiększona penetracja ludzka pól) |
|||
* dawniejsze [[polowanie|polowania]] i [[kłusownictwo]], które eliminowały najwartościowsze samce{{r|Awifauna}}. |
|||
=== Drop w Polsce === |
=== Drop w Polsce === |
||
Wersja z 20:55, 12 maj 2018
| Otis tarda[1] | |||
| Linnaeus, 1758 | |||
| |||
| Systematyka | |||
| Domena | |||
|---|---|---|---|
| Królestwo | |||
| Podkrólestwo | |||
| (bez rangi) | wtórouste | ||
| Typ | |||
| Podtyp | |||
| Infratyp | |||
| Nadgromada | |||
| Gromada | |||
| Podgromada | |||
| Infragromada | |||
| Rząd | |||
| Rodzina | |||
| Rodzaj | |||
| Gatunek |
drop zwyczajny | ||
| Podgatunki | |||
| |||
| Kategoria zagrożenia (CKGZ)[3] | |||
 | |||
| Zasięg występowania | |||
 Zielony – głównie populacje osiadłe Pomarańczowy – głównie lęgowiska Niebieski – głównie zimowiska | |||
Drop zwyczajny[4], drop[4], drop wielki[5] (Otis tarda) – gatunek dużego ptaka z rodziny dropi (Otididae), będący jedynym przedstawicielem rodzaju Otis[4].
Etymologia
Nazwa rodzajowa: łacińskie otis, otidis – drop; greckie ωτις ōtis, ωτιδος ōtidos – drop z długimi piórami usznymi[6].
Epitet gatunkowy: łacińskie tarda – hiszpańska nazwa dla dropia zwyczajnego[6].
Występowanie
Zasięg występowania jest inny dla każdego z dwóch podgatunków[7]:
- Otis tarda tarda – Europa Środkowa i Wschodnia; izolowana populacja na Półwyspie Iberyjskim. Osiadły. W Polsce dawniej skrajnie nielicznie gniazdował, wyginął ok. 1986 (ostatnie osobniki spotykano w Wielkopolsce)[8]. Obecnie zalatuje. Trwają próby reintrodukcji, również w innych krajach, np. w Wielkiej Brytanii, gdzie został wytępiony około 200 lat temu.
- Otis tarda dybowskii – pas stepów w Azji. Wędrowny.
Oba podgatunki zasiedlają stepy i pola zbóż, lucerny oraz rzepaku. Wymagają obszarów o niskiej roślinności w okresie toków oraz obszaru bez lasu w promieniu kilku kilometrów.
Charakterystyka
Dorosłe samce osiągają 95–102 cm długości ciała, masę ok. 10–16 kg, rozpiętość skrzydeł 210–226 cm. Dorosłe samice osiągają 79–85 cm długości ciała, masę 5–6 kg, rozpiętość skrzydeł 168–173 cm[9]. Gatunek ten cechuje dymorfizm płciowy (jak u większości dropi), przejawiający się różnicami w wielkości oraz ubarwieniu (samca wyróżnia biaława „broda”, jasnokasztanowe upierzenie na piersi, a także czarno-białe pióra na dolnych partiach ciała)[10]. Samiec znacznie większy i cięższy od samicy, w szacie godowej ma wierzch ciała rdzawy z poprzecznym, czarnym prążkowaniem. Głowa i szyja szare, na karku i wolu rdzawa opaska. Spód i boki białe. Po bokach dzioba jasnoszare pęczki piór tworzą charakterystyczne „wąsy”. Samiec w szacie spoczynkowej i samica nie mają „wąsów”, a jedynie jasnoszarą plamę na podgardlu. Brak również rdzawego koloru na wolu. Samiec osiąga ostateczną szatę w 3–4 roku życia. Młodociane podobne do samicy, ale bardziej szarawe. Podgatunek azjatycki O. t. dybowskii bledszy.
Ekologia
Gniazdo
Drop buduje gniazdo na ziemi, w zagłębieniach na łące lub polu[11].
Jaja
W ciągu roku wyprowadza jeden lęg, składając w kwietniu – lipcu 2 jaja.
Wysiadywanie
Jaja wysiadywane są przez okres 23 do 28 dni przez samice. Pisklęta opuszczają gniazdo po 6 tygodniach. Pisklętami opiekuje się wyłącznie samica, samiec może w jednym sezonie zapłodnić kilka samic.
Pożywienie
Delikatne pędy i nasiona wielu roślin, owady i drobne kręgowce. Latem dieta ptaków jest bardziej urozmaicona, a zimą składa niemal wyłącznie z pędów roślin, przede wszystkim uprawianych na zielonkę.
Ochrona
W Polsce objęty ochroną gatunkową ścisłą. Wymaga ochrony czynnej[12]. Przyczynami wyginięcia dropia są:
- presja antropogeniczna (używanie maszyn i środków chemicznych w rolnictwie, budowa sieci linii przesyłowych, zwiększona penetracja ludzka pól)
- dawniejsze polowania i kłusownictwo, które eliminowały najwartościowsze samce[8].
Drop w Polsce
Od XVII do XIX wieku drop gnieździł się na znacznych obszarach kraju, ale pod koniec XIX w. ptak ten zaczął znikać z rejonów wschodnich; ostatnia informacja z 1889 r. pochodzi z Mazur. W latach 30. XX w. odnotowano około 600-700 osobników na terenie województw zachodnich. W 1958 r. – 432 sztuki. W latach 1962–1979 gatunek występował już tylko w okolicach Pyrzyc i Słubic (1962 – 305 sztuk, 1975 – 123 sztuki, 1979 – 25 sztuk). W 1980 roku odnotowano jedynie 16 ptaków na 4 stanowiskach lęgowych. W 1986 r. tylko na jednym stanowisku w Parnicy koło Pyrzyc[13].
W latach 1974–1980 w Siemianicach działała pierwsza doświadczalna stacja hodowli dropi przy Akademii Rolniczej w Poznaniu (obecnie Uniwersytet Przyrodniczy). Jej zadaniem było przyjmowanie zagrożonych zniszczeniem lęgów z terenów rolniczych, inkubacja jaj, wychów i karmienie piskląt oraz dopracowanie metod hodowli dropi w warunkach półwolnych, by ostatecznie wypuścić na wolność. W stacji wykluło się 17 ptaków z 28 zagrożonych zniszczeniem jaj, przejętych z terenów rolniczych. Wiek jednego roku osiągnęło 11 osobników, 2 lat – 8, a 4 lat tylko 2 ptaki. Najwyższy stan liczbowy – 13 ptaków – w Siemianicach osiągnięto w 1980 roku. 13 grudnia 1980 roku nieznani sprawcy zabili 9 ptaków z hodowli, a dwa lata później kolejne dwa. Ocalałe ptaki przeniesiono do stacji w Stobnicy. W 1986 r. z uratowanych 4 ptaków, żyły ostatnie 2 dropie. W 1989 roku padł ostatni polski drop[14].
Na przełomie 2015 i 2016 roku dropia zaobserwowano w Małopolsce na polach uprawnych między Cichawą a Grodkowicami[15][16], prawdopodobnie nie był to jednak osobnik gniazdujący i dlatego drop nadal jest uważany za wymarłego na terenie Polski.
Przypisy
- ↑ Otis tarda, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
- ↑ ''Otis'', [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
- ↑ a b Otis tarda, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species 2017, wersja 2016-3 (ang.).
- ↑ a b c Systematyka i nazwy polskie za: P. Mielczarek, M. Kuziemko: Rodzina: Otididae Rafinesque, 1815 – dropie – Bustards (wersja: 2015-09-04). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2016-05-24].
- ↑ Albin Łącki: Wśród zwierząt. Ptaki. Ponań: PWRiL, 1988, s. 108. ISBN 83-09-01320-5.
- ↑ a b J.A. Jobling: Key to Scientific Names in Ornithology. W: Handbook of the Birds of the World Alive. J. del Hoyo, A. Elliott, J. Sargatal, D.A. Christie, E. de Juana (red.). Barcelona: Lynx Edicions, 2016. [dostęp 2016-05-24]. (ang.).
- ↑ F. Gill, D. Donsker (red.): Bustards, mesites, Kagu, seriemas, flufftails & finfoots. IOC World Bird List: Version 6.2. [dostęp 2016-05-24]. (ang.).
- ↑ a b Ludwik Tomiałojć, Tadeusz Stawarczyk: Awifauna Polski. Rozmieszczenie, liczebność i zmiany. Wrocław: PTPP „pro Natura”, 2003, s. 303–304.
- ↑ Jan Sokołowski: Ptaki Polski. Warszawa: Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne, 1992, s. 106. ISBN 83-02-04409-1.
- ↑ Living Birds of the World. E. Thomas Gilliard (red.). Nowy Jork: DOUBLEDAY & COMPANY, Inc., 1958, s. 156–157. (ang.).
- ↑ Miroslav Bouchner, Drop, [w:] Zwierzęta łowne, wyd. Delta, Warszawa 1992.
- ↑ Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 28 września 2004 r. w sprawie gatunków dziko występujących zwierząt objętych ochroną Dz.U. z 2004 r. nr 220, poz. 2237.
- ↑ Ptaki Polski: Drop, Otis larda.
- ↑ Smutna historia polskich dropi.
- ↑ Drop, gatunek ptaka uznany u nas za wymarły, pojawił się w Małopolsce – Polsat News [online], polsatnews.pl [dostęp 2016-01-08] (pol.).
- ↑ Wyborcza.pl [online], krakow.wyborcza.pl [dostęp 2016-01-05].