Osmolice Pierwsze: Różnice pomiędzy wersjami

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Przeglądaj historię interaktywnie
[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
← poprzednia edycjanastępna edycja →
Usunięta treść Dodana treść
WizualnieWikikod
m WP:SK+ToS+mSI.v2+Bn, usunięcie zbędnych linków do dat, -zbędny nawias.
aktualizacja liczby ludności + usunięcie nieprawdziwej informacji o parafii
Linia 12: Linia 12:
|miejscowość podstawowa =
|miejscowość podstawowa =
|wysokość =
|wysokość =
|liczba ludności = 734<ref>{{Cytuj stronę | url = https://ugstrzyzewice.bip.lubelskie.pl/upload/pliki//Raport_2019.pdf | tytuł = Raport o stanie gminy Strzyżewice Rok 2019 | data = 16.07.2020 | data dostępu = 2020-11-08}}</ref>
|liczba ludności = 609+478
|rok = 2011
|rok = 2019
|strefa numeracyjna = 81
|strefa numeracyjna = 81
|kod pocztowy = 23-107
|kod pocztowy = 23-107
Linia 26: Linia 26:


We wsi zachował się zespół pałacowo-parkowy. W XVI wieku Jan Osmólski (renesansowy mecenas nauki i sztuki, alchemik, matematyk, bibliofil, przyjaciel literatów, m.in. Jana Kochanowskiego, Mikołaja Reja, uczonych) stworzył tu dużą bibliotekę, przekazaną później klasztorowi w Opolu Lubelskim. Kolejnymi właścicielami byli m.in. bratankowie Jana Osmólskiego, Piotr i Jan Gorajscy, Kiełczewscy i Stadniccy.
We wsi zachował się zespół pałacowo-parkowy. W XVI wieku Jan Osmólski (renesansowy mecenas nauki i sztuki, alchemik, matematyk, bibliofil, przyjaciel literatów, m.in. Jana Kochanowskiego, Mikołaja Reja, uczonych) stworzył tu dużą bibliotekę, przekazaną później klasztorowi w Opolu Lubelskim. Kolejnymi właścicielami byli m.in. bratankowie Jana Osmólskiego, Piotr i Jan Gorajscy, Kiełczewscy i Stadniccy.

Wierni [[Kościół łaciński|Kościoła rzymskokatolickiego]] należą do parafii [[Parafia Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny w Żabiance]].


== Wydarzenia ==
== Wydarzenia ==
Linia 70: Linia 68:


== Powinności dziesięcinne ==
== Powinności dziesięcinne ==
W roku 1453 dziesięcinę z folwarku oddawano plebanowi w Krężnicy<ref>Acta Officialia w Archiwum Diecezjalnym w Lublinie. (T. I w czasie okupacji zaginął. Nieliczne zapiski z niego opublikował S. Wojciechowski, O zaginionej księdze oficjała lubelskiego z XV w., Dodatek do Biuletynu Biblioteki Uniwersytetu M. Curie-Skłodowskiej w Lublinie, X, nr 2, 1962.</ref>.<br />
W roku 1453 dziesięcinę z folwarku oddawano plebanowi w [[Parafia św. Floriana w Krężnicy Jarej|Krężnicy]]<ref>Acta Officialia w Archiwum Diecezjalnym w Lublinie. (T. I w czasie okupacji zaginął. Nieliczne zapiski z niego opublikował S. Wojciechowski, O zaginionej księdze oficjała lubelskiego z XV w., Dodatek do Biuletynu Biblioteki Uniwersytetu M. Curie-Skłodowskiej w Lublinie, X, nr 2, 1962.</ref>.<br />
W latach 1470–1480 dziesięcinę snopową z łanów kmiecych wartości 12–15 grzywien oddawano archidiakonowi lubelskiemu, z reszty wsi dziesięcina wartości 4 grzywien plebanowi w Krężnicy (Długosz L.B. T.I s. 199–200, T.II 540).<br />
W latach 1470–1480 dziesięcinę snopową z łanów kmiecych wartości 12–15 grzywien oddawano archidiakonowi lubelskiemu, z reszty wsi dziesięcina wartości 4 grzywien plebanowi w Krężnicy (Długosz L.B. T.I s. 199–200, T.II 540).<br />
W roku 1529 dziesięcinę snopową z folwarku wartości 3 grzywien oddawano plebanowi z Osmolic, z reszty wsi wartości 14 grzywien archidiakonowi lubelskiemu.
W roku 1529 dziesięcinę snopową z folwarku wartości 3 grzywien oddawano plebanowi z Osmolic, z reszty wsi wartości 14 grzywien archidiakonowi lubelskiemu.

Wersja z 23:31, 8 lis 2020

Artykuł

51°06′38″N 22°29′37″E

- błąd

39 m

WD

51°7'N, 22°30'E

- błąd

2312 m

Odległość

859 m

Osmolice Pierwsze
wieś
{{{alt zdjęcia}}}
Rzeka Bystrzyca w Osmolicach
Państwo

 Polska

Województwo

 lubelskie

Powiat

lubelski

Gmina

Strzyżewice

Liczba ludności (2019)

734[1]

Strefa numeracyjna

81

Kod pocztowy

23-107

Tablice rejestracyjne

LUB

SIMC

0391897

Położenie na mapie gminy Strzyżewice
Mapa konturowa gminy Strzyżewice, u góry nieco na prawo znajduje się punkt z opisem „Osmolice Pierwsze”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, po prawej nieco na dole znajduje się punkt z opisem „Osmolice Pierwsze”
Położenie na mapie województwa lubelskiego
Mapa konturowa województwa lubelskiego, blisko centrum na lewo znajduje się punkt z opisem „Osmolice Pierwsze”
Położenie na mapie powiatu lubelskiego
Mapa konturowa powiatu lubelskiego, w centrum znajduje się punkt z opisem „Osmolice Pierwsze”
Ziemia51°06′38″N 22°29′37″E/51,110556 22,493611
Multimedia w Wikimedia Commons

Osmolice Pierwsze – wieś w Polsce położona w województwie lubelskim, w powiecie lubelskim, w gminie Strzyżewice. We wsi rzeka Kosarzewka kończy swój bieg wpadając do Bystrzycy.

We wsi zachował się zespół pałacowo-parkowy. W XVI wieku Jan Osmólski (renesansowy mecenas nauki i sztuki, alchemik, matematyk, bibliofil, przyjaciel literatów, m.in. Jana Kochanowskiego, Mikołaja Reja, uczonych) stworzył tu dużą bibliotekę, przekazaną później klasztorowi w Opolu Lubelskim. Kolejnymi właścicielami byli m.in. bratankowie Jana Osmólskiego, Piotr i Jan Gorajscy, Kiełczewscy i Stadniccy.

Wydarzenia

Do 31 grudnia 2005 roku Osmolice Pierwsze stanowiły, wraz z Osmolicami Drugimi, część wsi Osmolice. 1 stycznia 2006 roku wieś Osmolice została, na wniosek Rady Gminy Strzyżewice, podzielona przez Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji na Osmolice Pierwsze oraz Osmolice Drugie[2].

W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do ówczesnego województwa lubelskiego.

Średniowieczna historia Osmolic

Wieś lokowana w wieku XIV w nazewnictwie lokalnym (XIV i XV) wiek używano nazw w roku 1377 „Osmolicz”, w roku 1415 „Osmolycze” położona 5 km na północ od Bychawy. Miejsce to wskazuje obecne położenie Osmolic Pierwszych[a].

Historyczny przebieg granic

W roku 1427 graniczy z Niedrzwicą Dużą (ZL II 104-5). W roku 1448 z Tuszowem od granicy z Jabłonną do rzeki Iżyckiej[3]. W latach 1470–1480 z Czerniejowem (Długosz L.B. T.I s. 199–200)[4] co wskazuje na szybką ekspansję terytorialną wsi.

Wieś jako własność szlachecka

Od 1377 dziedzicem był Adamko (Kodeks Małop. III 896.)
W roku 1415 znany jest w Osmolicach 1 kmieć o nazwisku Nikla z Latyczyna (ziemia chełmska)[5].
W latach 1417–1429 dziedzicem wsi jest ksiądz Mikołaj pleban w Niepołomicach koło Krakowa, brat Jana i Jarosława.
W roku 1419 Paweł z Męczennic (powiat sandomierski) odstępuje prawem bliższości części w Osmolicach i Strzeszkowicach, posiadane uprzednio przez Dziersława z Konina (powiat sandomierski) Janowi niegdyś z Zajączkowic (powiat sandomierski)[6].
W latach 1420–1427 pisze się Dobko były dziedzic w Osmolicach.
W latach 1420–1429 znani są bracia Jan i Jarosław z Osmolic.
W tym samym okresie 1420–1429 Piotr jest dziedzicem w Osmolicach.
W roku 1425 wspomniana jest Strusina (zapewne po mężu) z Osmolic.
W roku 1432 sąd komisarski przysądza Pawłowi z Męczennic prawo do wsi Osmolice w sprawie przeciw Klemensowi z Tyrzyna (pow. stężycki) (ZDM II 440).
W latach 1443–1473 dziedzicem jest Mikołaj z Prawiedlnik herbu Bończa, podsędek i sędzia lubelski (Długosz L.B. I 199, II 540).
W roku 1454 tenże Mikołaj zapisuje żonie Helenie 500 grzywien posagu i tyleż wiana na Osmolicach.
W roku dziedzicem 1451 jest Jan Osmolski (nazwisko rodowe przyjęte od nazwy dziedzictwa).
W latach 1458–1459 występuje w dokumentach szlachcic Stefan z Osmolic.
W 1419 roku Wacław jest rządcą w Osmolicach (co wskazuje na dzierżawę wsi lub jej części).
W roku 1443 Marcin, Andrzej, Jan, Barbara, dzieci śp. Stanisława młynarza, sprzedają młyn w Osmolicach za 11 grzywien Mikołajowi z Prawiedlnik dziedzicowi.
W roku 1453 szlachcic Wawrzyniec z Chyszowa (obecnie dzielnica Tarnowa) dawny pow. pilzneński tenutariusz w Osmolicach (tenutariusz dzierżawca królewszczyzny, brak jednak potwierdzenia własności królewskiej).
W roku 1484 Marcin młynarz sprzedaje młyn w Osmolicach za 20 grzywien Mikołajowi z Prawiedlnik dziedzicowi.
W latach 1470–1480 istniał folwark określony jako dobry osadzony na 27 łanach kmiecych (w owych czasach była to bardzo duża posiadłość), 5 karczem, młyn i zagrody bez ról (Długosz L.B. T.I s.199–200, T.II s. 540).
W roku 1531 odnotowany jest pobór łącznie z Niedrzwicą.

Wójtowie

W roku 1419–20 wójtem jest Wacław.
W roku 1457 szlachcic Stanisław wójt zapisuje żonie Katarzynie 25 grzywien posagu i tyleż wiana na Osmolicach[4].
W roku 1483 wójtem jest szlachcic Jan.
W roku 1469 szlachcic Stanisław wójt Osmnolic.
W latach 1470–1480 istniało sołectwo na 4 łanach z karczmą (Długosz L.B. T.II s. 540).

Powinności dziesięcinne

W roku 1453 dziesięcinę z folwarku oddawano plebanowi w Krężnicy[7].
W latach 1470–1480 dziesięcinę snopową z łanów kmiecych wartości 12–15 grzywien oddawano archidiakonowi lubelskiemu, z reszty wsi dziesięcina wartości 4 grzywien plebanowi w Krężnicy (Długosz L.B. T.I s. 199–200, T.II 540).
W roku 1529 dziesięcinę snopową z folwarku wartości 3 grzywien oddawano plebanowi z Osmolic, z reszty wsi wartości 14 grzywien archidiakonowi lubelskiemu.

Zabytki

Pałac w Osmolicach
  • klasycystyczny pałac wzniesiony w 1831 roku na krawędzi wzgórza opadającego ku stawom. Układ kompozycyjny jest charakterystyczny dla rezydencji romantycznych z XIX wieku.
  • park, dobrze utrzymany z ok. 300 drzewami 22 gatunków.

Ciekawostki

Zobacz też

Uwagi

  1. ↑ Średniowieczna historia Osmolic opracowana w oparciu o hasło źródłowe:Osmolice w Słownika historyczno-geograficznego ziem polskich w średniowieczu.

Przypisy

  1. ↑ Raport o stanie gminy Strzyżewice Rok 2019. 16.07.2020. [dostęp 2020-11-08].
  2. ↑ Dz.U. z 2005 r. nr 264, poz. 2208.
  3. ↑ Lubelska księga podkomorska piętnastego wieku, wyd. L. Białkowski, Lublin 1934.
  4. ↑ a b Słownik historyczno-geograficzny ziem polskich w średniowieczu.
  5. ↑ Księgi Ziemskie Lubelskie w Archiwum Państwowym w Lublinie.
  6. ↑ Archiwum Skarbu Koronnego w Archiwum Głównym Akt Dawnych w Warszawie. 808.
  7. ↑ Acta Officialia w Archiwum Diecezjalnym w Lublinie. (T. I w czasie okupacji zaginął. Nieliczne zapiski z niego opublikował S. Wojciechowski, O zaginionej księdze oficjała lubelskiego z XV w., Dodatek do Biuletynu Biblioteki Uniwersytetu M. Curie-Skłodowskiej w Lublinie, X, nr 2, 1962.
Gmina Strzyżewice
Wsie
Osada
Części wsi

Herb gminy Strzyżewice

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Osmolice_Pierwsze&oldid=61301272”