Ajurweda

Dhanwantari – patron Ajurwedy

Ajurweda (dewanagari: आयुर्वेद, ang. Ayurveda) – tradycyjna medycyna indyjska, zapoczątkowana XII w. p.n.e. jej obecna forma ukształtowała się między V w. p.n.e. a V n.e.. Termin ajurweda jest złożeniem słów ajuh (sanskr. आयु āyuh) – „życie” oraz weda (dewanagari वेद), czyli „wiedza o życiu” lub „przebieg życia”. Ajurweda zajmuje się zdrowiem fizycznym, psychicznym i duchowym. Ajurweda przez Światową Organizację Zdrowia jest w pełni uznawana za naukę medyczną, analogicznie jak tradycyjna medycyna chińska. Jest jednym z niewielu systemów medycyny tradycyjnej, wykorzystujących chirurgię. System Ayurvedy przez medycynę konwencjonalną (zachodnią) jest uznawany za medycynę komplementarną lub pseudonaukę w związku z łączeniem zjawisk empirycznych z koncepcjami metafizycznymi. Niektórzy badacze określają ją jako system proto-naukowy lub poza-naukowy.

Medycyna alternatywna

Eksperymenty laboratoryjne sugerują, iż niektóre substancje używane w Ayurvedzie mogą zostać wykorzystane w opracowaniu skutecznych leków, jednakże nie ma dostatecznych dowodów na ich skuteczność w terapiach medycznych stosowanych obecnie.

W odniesieniu do badań organizacji Cancer Research UK ma żadnego dowodu naukowego, który wykazywałby efektywność Ayurvedy w kuracji jakichkolwiek schorzeń, jednakże masaże oraz techniki relaksacyjne są często korzystne dla niektórych pacjentów onkologicznych, oraz istnieją pewne dowody z eksperymentów przeprowadzanych na zwierzętach, iż ziołowe produkty używane w systemie Ayurvedy mogą być dalej rozwijane.

Z badań przeprowadzonych w 2008 roku na temat sprzedaży leków przez Internet wynika, iż około 21% wyprodukowanych w USA i Indiach opatentowanych produktów medycznych odnoszących się do Ajurvedy zawierało niebezpieczną ilość metali ciężkich takich jak ołów, rtęć i arsen

Historia

Najwcześniej znanymi lekarzami byli Ćaraka i Suszruta. Z podręczników medycyny napisanych przez tych dwóch mędrców studenci medycyny ajurwedyjskiej korzystają do dziś. (…) Ćaraka specjalizował się w medycynie chorób wewnętrznych, Suszruta zaś był chirurgiem i wierzył, że chirurgia jest najlepszym sposobem leczenia, gdyż pozwala uzyskać natychmiastowe rezultaty. Ćarakasanhita oraz Suszrutasanhita zostały napisane w siódmym wieku p.n.e.

W obrębie ajurwedy opracowano osiem specjalizacji:

• choroby wewnętrzne,
• chirurgia ogólna,
• leczenie chorób głowy i szyi,
• pediatria,
• toksykologia,
• nauka o afrodyzjakach,
• nauka o odmładzaniu,
• psychiatria (w tym leczenie chorób wywołanych przez złe duchy).

Teoria

Koncepcja pięciu żywiołów (panća mahabhuta)

Według ajurwedy wszystko składa się z pięciu żywiołów („panća mahabhutas”). Elementy te to: eter (akaśa), powietrze (waju), ogień (agni), woda (dźala) i ziemia (prythwi). Istoty żyjące posiadają jeszcze jeden element: jest to prana. Prana to siła życiowa, podstawowa energia odpowiadająca za fizyczne, umysłowe i duchowe zdrowie i siłę.

Prana

Prana w sanskrycie oznacza „oddech” i jest rozumiana jako siła podtrzymująca życie, energia witalna. Jest to podstawowe założenie ajurwedy i jogi, energia ta przepływa przez kanały subtelne zwane nadi. Energia ta podtrzymuje życie w ciele i umyśle.

Koncepcja trzech dosz (tridosza)

Według medycyny indyjskiej ciało powstaje z pięciu żywiołów, a u podstaw jego rozwoju leżą trzy bioenergie: vata (na którą składają się elementy wiatr i eter), pitta (ogień), kapha (ziemia i woda). Bioenergia wata związana jest z ruchem, bioenergia pitta to „metaboliczna siła oddziaływania”, zaś bioenergia kapha to „regenerująca i podtrzymująca siła.”

Agni

Agni to ogień trawienny. To właśnie agni pozwala dobrze trawić pokarm i sprawia, że wszystkie składniki odżywcze docierają do tkanek. To dzięki agni umysł ma moc, aby za pomocą inteligencji i dyscypliny osiągnąć wewnętrzne piękno. To także agni oczyszcza ciało z toksyn i produktów przemiany materii.

Terapia oczyszczająca (panća karma)

Panća karma oznacza dosłownie „pięć działań oczyszczających”. Terapia stanowi głębokie oczyszczenie ciała z nieczystości oraz ponowne odżywienie tkanek, dzięki czemu poprawia się stan zdrowia, a oznaki starzenia się organizmu znikają. Ciało nabiera witalności, dosze są w równowadze, co pozwala na zachowanie dobrego zdrowia oraz harmonii. Pięć działań oczyszczających składających się na zabieg panća karma:

• Wireczana – oczyszczenie przy zastosowaniu środków przeczyszczających w celu usunięcia nieczystości z jelita cienkiego.
• Basti (dzieli się na niruna oraz anuwasana) – lewatywy z wywarów ziołowych lub olejowych mające za zadanie oczyścić oraz unormować funkcjonowanie jelita grubego.
• Wamana – lewatywy oraz prowokowanie wymiotów w celu usunięcia toksyn z żołądka.
• Nasja – krople do nosa stosowane w celu usunięcia toksyn z obszaru głowy.
• Rakta moksza – upuszczanie krwi lub jej oczyszczanie z wykorzystaniem ziół.

W terapii oczyszczającej dużą rolę odgrywają faza przygotowania organizmu (purwa karma) oraz regeneracji (paszat karma). Purwa karma to seria zabiegów rozluźniających i rozgrzewających, na które składają się masaż synchorniczny abhjanga, udwartana – masaż z peelingiem oraz garszana – masaż jedwabnymi rękawicami. Po masażach następują udrożniające kanały energetyczne zabiegi ziołowe, np. baspa sweda – kąpiel parowa z ziołami, nadi sweda – przykładanie wężyka z parą do wybranych punktów na ciele, tapa sweda – sauna lub przebywanie w pobliżu ogniska. Celem purwa karmy jest usunięcie złogów, zbędnych produktów przemiany materii i toksyn z organizmu. Intensywny masaż służy przesunięciu tychże w stronę dużych organów (np. żołądka), dzięki czemu będą mogły zostać usunięte z organizmu podczas panća karmy.

Paszat karma ma miejsce po panća karmie, a służy regeneracji i odbudowie organizmu po intensywnym oczyszczaniu. W fazie tej kuracjusz poddawany jest delikatnym, odprężającym masażom i pije wzmacniające zioła. Do potrzeb pacjenta dostosowywana jest również dieta.

Masaże i zabiegi ajurwedyjskie

Masaż jest terapią, która pozwala odblokować kanały energetyczne nadi dla prawidłowego przepływu energii witalnej.

Masaż abhjanga

Masaż abhjanga jest częścią tradycyjnego ajurwedyjskiego programu oczyszczającego i odmładzającego nazywającego się panćakarma. Masaż wykonywany jest przy użyciu dużej ilości ciepłego oleju sezamowego. W trakcie masażu toksyny usuwane są z ciała, kanały energetyczne odblokowują się, pozwalając na swobodny przepływ energii życiowej. Masaż abhjanga rozpoczynamy od masażu głowy, który może być zrobiony na sucho lub olejem sezamowym. Masaż zwiększa sprawność umysłową i wydolność fizyczną.

Garszana

Masaż nieco szorstkimi, wyprodukowanymi z surowego jedwabiu rękawicami. Działa jak peeling i polecany jest osobom z przewagą doszy kapha. W salonach kosmetycznych stosowany w terapiach antycellulitowych i odchudzających.

Zobacz też

• okulary ajurwedyjskie

Przypisy

Przeczytaj ostrzeżenie dotyczące informacji medycznych i pokrewnych zamieszczonych w Wikipedii.