Stanisław Grec
kapitan żandarmerii | |
Data i miejsce urodzenia |
20 września 1885 |
---|---|
Data i miejsce śmierci |
20 stycznia 1961 |
Przebieg służby | |
Siły zbrojne | |
Formacja | |
Jednostki |
I Brygada Legionów Polskich |
Główne wojny i bitwy |
I wojna światowa, |
Odznaczenia | |
Stanisław Grec (ur. 20 września 1885 w m. Sosnówki, zm. 20 stycznia 1961 w Częstochowie) – kapitan żandarmerii Wojska Polskiego.
Życiorys
[edytuj | edytuj kod]Stanisław Grec urodził się 20 września 1885 roku miejscowości Sosnówki, w rodzinie Pawła i Marianny. Pracował w kopalni oraz jako ślusarz w różnych zakładach. W 1905 roku wstąpił do Polskiej Partii Socjalistycznej, a w następnym roku do PPS-Frakcji Rewolucyjnej. Jako członek Organizacji Bojowej PPS uczestniczył w wielu akcjach, w tym w zamachu na agenta Ochrany A. Saczenkę. W połowie 1908 roku został aresztowany wskutek zdrady instruktora bojowego Edmunda Tarantowicza ps. „Albin”. Był więziony w Sosnowcu, Łodzi i Piotrkowie. W 1912 roku został zesłany na dożywotnie osiedlenie w Jakucji. Na początku 1914 roku zbiegł do Krakowa i przez pewien okres przebywał w Zakopanem.
W 1914 roku, po wybuchu I wojny światowej, wstąpił do Legionów Polskich. W czasie kampanii wołyńskiej został ciężko ranny. 28 marca 1917 roku został przeniesiony z posterunku Żandarmerii Polowej przy Komendzie I Brygady Legionów Polskich do Ekspozytury Żandarmerii Polowej przy Komendzie I Brygady Legionów Polskich. 19 maja 1917 roku został przeniesiony z posterunku Żandarmerii Polowej przy Stacji Zbrojnej w Przemyślu na stanowisko komendanta posterunku Żandarmerii Polowej przy Urzędzie Głównym Zaciągu do Wojska Polskiego w Częstochowie.
W listopadzie 1918 roku został przyjęty do Wojska Polskiego i przydzielony Żandarmerii Wojskowej w Warszawie. 1 czerwca 1921 roku pełnił służbę w Dowództwie Żandarmerii Wojskowej w Warszawie, a jego oddziałem macierzystym był wówczas 8 dywizjon żandarmerii wojskowej[1]. W 1922 roku, jako ekstern zdał maturę. 3 maja 1922 roku został zweryfikowany w stopniu podporucznika ze starszeństwem z dniem 1 czerwca 1919 roku i 1. lokatą w korpusie oficerów żandarmerii[2]. Na porucznika awansował ze starszeństwem z dniem 1 czerwca 1921 roku i 1. lokatą w korpusie oficerów żandarmerii. W latach 1923–1924 pełnił służbę w 8 dywizjonie żandarmerii w Toruniu na stanowisku oficera śledczego, a cztery lata później w 4 dywizjonie żandarmerii w Łodzi[3]. 19 marca 1928 roku awansował na kapitana ze starszeństwem z dniem 1 stycznia 1928 roku i 3. lokatą w korpusie oficerów żandarmerii[4]. W latach 1930–1932 był dowódcą plutonu żandarmerii Częstochowa[5]. Od 1 grudnia 1933 roku do 30 czerwca 1934 roku był przydzielony do dyspozycji Ministerstwa Poczt i Telegrafów. Z dniem 30 czerwca 1934 roku został przeniesiony w stan spoczynku[6].
Pracował krótko jako urzędnik pocztowy w Katowicach, po czym wyjechał do Częstochowy, gdzie otworzył restaurację. Społecznie działał w Związku Legionistów Polskich oraz w Związku Strzeleckim. W 1939 roku został zmobilizowany do 27 pułku piechoty w Częstochowie. W czasie kampanii wrześniowej uniknął niewoli i wrócił do Częstochowy. W 1940 roku wstąpił do Związku Walki Zbrojnej, a dwa lata później został oficerem Armii Krajowej. Do 1945 roku był dowódcą Obwodu nr 1.
W październiku 1945 roku ujawnił się, a następnie wstąpił do PPS i został skierowany do pracy partyjnej w Kłodzku. W 1947 roku wrócił do Częstochowy, gdzie współorganizował Związek Weteranów Walk Rewolucyjnych 1905–1918. W 1948 roku został usunięty z PPS z powodu pełnienia służby w żandarmerii w okresie międzywojennym. W dniach 1–2 września 1949 roku w Warszawie reprezentował Częstochowę na I Kongresie Związku Bojowników o Wolność i Demokrację. Przez wiele lat był przewodniczącym oddziału ZBoWiD w Częstochowie.
Zmarł 20 stycznia 1961 roku w Częstochowie. Pochowany na cmentarzu Kule.
Ordery i odznaczenia
[edytuj | edytuj kod]- Krzyż Niepodległości z Mieczami (3 maja 1932)[7]
- Krzyż Walecznych
- Srebrny Krzyż Zasługi (10 listopada 1928)[8]
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Spis oficerów służących czynnie w dniu 1.6.1921 r. Dodatek do Dziennika Personalnego Ministerstwa Spraw Wojskowych Nr 37 z 24 września 1921 roku, s. 405, 639.
- ↑ Lista starszeństwa oficerów zawodowych. Załącznik do Dziennika Personalnego Ministerstwa Spraw Wojskowych Nr 13 z 8 czerwca 1922 roku, Zakłady Graficzne Ministerstwa Spraw Wojskowych, Warszawa 1922, s. 294.
- ↑ Rocznik Oficerski 1923, Ministerstwo Spraw Wojskowych, Oddział V Sztabu Generalnego Wojska Polskiego, Warszawa 1924, s. 1060, 1065. Rocznik Oficerski 1924, Ministerstwo Spraw Wojskowych, Oddział V Sztabu Generalnego Wojska Polskiego, Warszawa 1924, s. 963, 967.
- ↑ Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych Nr 6 z 19 marca 1928 roku, s. 56.
- ↑ Rocznik Oficerski 1932, Biuro Personalne Ministerstwa Spraw Wojskowych, Warszawa 1932, s. 289, 793.
- ↑ Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych Nr 2 z 26 stycznia 1934 roku, s. 17. Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych Nr 11 z 7 czerwca 1934 roku, s. 145, 178.
- ↑ M.P. z 1932 r. nr 109, poz. 142 „za pracę w dziele odzyskania niepodległości”.
- ↑ M.P. z 1928 r. nr 260, poz. 636 „w uznaniu zasług, położonych na polu pracy w poszczególnych działach wojskowości”.
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Dzienniki Personalne Ministerstwa Spraw Wojskowych.
- Roczniki Oficerskie 1923, 1924, 1928 i 1932.
- Juliusz Sętowski, Cmentarz Kule w Częstochowie Przewodnik Biograficzny, Wydawnictwo im. Stanisława Podobińskiego Akademii im. Jana Długosza, Częstochowa 2005, ISBN 83-7098-916-0, s. 93.
- Żołnierze Niepodległości. Stanisław Grec (dostęp 2020-05-06).
- Członkowie Organizacji Bojowej PPS
- Członkowie Polskiej Partii Socjalistycznej – Frakcja Rewolucyjna
- Członkowie ZBoWiD
- Członkowie Związku Legionistów Polskich
- Członkowie Związku Strzeleckiego (1919–1939)
- Członkowie Związku Walki Zbrojnej
- Kapitanowie żandarmerii II Rzeczypospolitej
- Wojskowi związani z Częstochową
- Odznaczeni Krzyżem Niepodległości z Mieczami
- Odznaczeni Krzyżem Walecznych
- Odznaczeni Srebrnym Krzyżem Zasługi (II Rzeczpospolita)
- Oficerowie Armii Krajowej
- Pochowani na Cmentarzu Kule w Częstochowie
- Podoficerowie żandarmerii Legionów Polskich 1914–1918
- Polscy zesłańcy na Sybir
- Uczestnicy kampanii wrześniowej (strona polska)
- Urodzeni w 1885
- Zmarli w 1961