Stanisław Mazan (strażak)

Stanisław Piotr Mazan (ur. 26 listopada 1911 w Rzeszowie, zm. 12 stycznia 1944 w Kłodnem) – porucznik pożarnictwa, członek ZWZ – AK i Strażackiego Ruchu Oporu „Skała”.

Stanisław Mazan

porucznik pożarnictwa
Data i miejsce urodzenia	26 listopada 1911 Rzeszów
Data i miejsce śmierci	12 stycznia 1944 Kłodne
Przebieg służby
Formacja	Strażacki Ruch Oporu „Skała” Armia Krajowa
Stanowiska	Komendant Sądeckiego Obwodu Strażackiego Ruchu Oporu „Skała”
Główne wojny i bitwy	II wojna światowa
Odznaczenia

Historia

Urodził się w Rzeszowie w rodzinie Józefa i Marii, szkołę średnią ukończył w Krośnie. Po odbyciu służby wojskowej zamieszkał w Krynicy, gdzie działał w Ochotniczej Straży Pożarnej. Za radą ówczesnego komendanta, Bronisława Witkowskiego złożył podanie o przyjęcie do Centralnej Szkoły Pożarniczej w Warszawie. Po ukończeniu kursu pełnił funkcję instruktora pożarnictwa, w latach 1937 – 1939 był zastępcą komendanta Portowej Straży Pożarnej w Gdyni. Po wybuchu II wojny światowej brał udział w obronie Gdyni i Oksywia. Po zwolnieniu z aresztu wraz z żoną i synem został skierowany do obozu przejściowego w Częstochowie, wyskoczyli z pociągu w okolicach Katowic i przedostali się do Krosna.

Zaangażował się w działalność konspiracyjną, do jego zadań należało m.in. kolportowanie prasy, był również kurierem i przewodnikiem na Słowację i Węgry. W 1942 nawiązał kontakt z Jerzym Lgockim, Kierownikiem Technicznym Polskich Straży Ogniowych w Generalnym Gubernatorstwie oraz Komendantem Strażackiego Ruchu Oporu „Skała”. W wyniku rozmów Mazan stanął na czele struktur Sądeckiego Obwodu "Skały", które powstały na wiosnę 1942. Od 1943 Mazan był Komendantem Powiatowym Straży Pożarnych w Nowym Sączu, w tym samym roku utworzył Powiatową Szkołę Pożarniczą w Starym Sączu, która była filią CSP. Aresztowany został w nocy z 14 na 15 listopada 1943, był przesłuchiwany i torturowany w więzieniu w Nowym Sączu oraz w więzieniu Montelupich w Krakowie.

Rozstrzelany został w grupie 28 więźniów 12 stycznia 1944 w Kłodnem w odwecie za wykolejenie pociągu towarowego przez oddział dywersyjny placówki AK w Limanowej. W 1945 jego ciało zostało ekshumowane, pochowany został na cmentarzu w Nowym Sączu.

Był ojcem Leszka Mazana.

Upamiętnienie

Został upamiętniony na tablicach pamiątkowych w Kłodnem oraz w Starym Sączu.

Jest patronem Młodzieżowej Drużyny Pożarniczej w Starym Sączu, 20 maja 2018 podczas obchodów Gminnego Dnia Strażaka został poświęcony proporzec MDP.

Odznaczenia

W 1949 został odznaczony pośmiertnie Krzyżem Partyzanckim.

Postanowieniem Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 26 listopada 2020 r. o nadaniu orderów odznaczony został pośmiertnie Krzyżem Orderu Krzyża Niepodległości. Order został wręczony w Pałacu Prezydenckim 19 stycznia 2023 r. przez sekretarza stanu w Kancelarii Prezydenta RP Andrzeja Derę.

Bibliografia

• Władysław Pilawski, Strażacki Ruch Oporu "Skała", 2012;
• Stanisław Dąbrowa-Kostka, Hitlerowskie Afisze Śmierci, 1983;
• Przegląd Pożarniczy, Jeden z nich – Stanisław Mazan, 1981/6.