Stanisław Niemojewski

Stanisław Niemojewski herbu Rola (ur. ok. 1560 r., zm. 1620 r.) – starosta rogoziński (1615) i osiecki (7 maja 1610 - koniec 1620), dworzanin króla Zygmunta III Wazy, podstoli wielki koronny (1601 - 1615), kasztelan elbląski (1615 - 1619) i chełmski (1619 - 1620).

Rodzina

Niemojewscy herbu Rola byli zamożną szlachtą, osiadłą w województwie pomorskiem. Pierwotnym gniazdem tej rodziny był Lubieniec, wieś położona w powiecie włocławskim. W połowie XVI wieku jedna ich gałąź przeniosła się do Łowinka w powiecie świeckim.

Jego ojciec Jan Niemojewski (1531 - 1618) był kasztelanem chełmińskim i posiadał dobra w województwie chełmińskim i pomorskim, a matką była Katarzyna, córka wojewody pomorskiego Stanisława Kostki (1538 - 1604). Jego żoną została w 1611, Zofia Czarnkowska (zm. 1615) i miał z nią córki: Zofię Niemojewską (zm. 1698), poślubioną w 1632 przez Jakuba Smoguleckigo starostę nakielskiego i Apolinarę Niemojewską (1612 - 1636) poślubioną w 1630 przez podczaszego koronnego Mikołaja Daniłowicza.

Drugą żoną była Zofia Zebrzydowska (zm. 1637), z którą miał córkę Teresę (zm. 1650) poślubioną przez Macieja Smoguleckiego w 1636, a w 1648 przez Olbrachta Czerskiego - kasztelana chełmińskiego.

Kariera i obrona ojczyzny

Prawdopodobnie kształcił się we Włoszech. W 1589 król Zygmunt wysłał go jako posła na sejm generalny pruski, odbywany w Malborku. W 1590 został dworzaninem królewskim i trzy lata później podróżował z królem do Szwecji. Dorobił się znacznej fortuny, w 1602, pożyczył Skarbowi Państwa 24 tysiące złotych pod zastaw klejnotów koronnych.

Był wielokrotnie posłem. W 1603 został podstolim koronnym, a w 1610 starostą osieckim. Stanisław Niemojewski był autorem pamiętnika z podróży do Moskwy, odbytej w czasie trwania Dymitriady. Był świadkiem zaślubin Maryny Mniszchówny z carem Rosji Dymitrem Samozwańcem, obalenia cara, jak i prawie dwa lata internowania w Księstwie Moskiewskim. W Moskwie znalazł się jako wysłannik siostry królewskiej Anny Wazówny do Dymitra Samozwańca. Pośredniczył w sprzedaży carowi części kolekcji szlachetnych kamieni należących do Anny. W trakcie powstania Wasyla Szujskiego aresztowany i dopiero po dwu latach w 1608 r. powrócił do Polski. Jako poseł sejmowy popierał m.in. plany wojny interwencyjnej w Moskwie. W 1615 otrzymał starostwo rogozińskie i kasztelanię elbląską. W 1616 wziął udział w wojnie z Rosją. Potem podróżował do Włoch i powrócił do swojego dworu w Łowinku. Po nieudanej obronie Chełma, przez kasztelana chełmskiego Stanisława Kuropatwę w 1619, został jego następcą, ale nie na długo, bo zmarł w 1620.

Bibliografia

• Jerzy Antoni Kostka, Kostkowie herbu Dąbrowa . Wyd. Z.P. POLIMER  Koszalin 2010, ISBN 978-83-89976-40-6, s. 83, 258, 259, 280, 281 i 282
• "Leksykon Historii Polski"
• "Diariusz drogi spisanej i różnych przypadków pociesznych i żałosnych prowadząc córkę Jerzego Mniszka, Marynę, Dymitrowi Iwanowiczowi w roku 1606"; Stanisław Niemojewski; Warszawa; 2006 (wydał Roman Krzywy)

Linki zewnętrzne

• Stanisław Niemojewski: Pamiętnik Stanisława Niemojewskiego (1606 — 1608). polona.pl. [dostęp 2018-09-27]. (pol.).