Stanisław Wolak

Dodaj linki
Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Stanisław Wolak
Ilustracja
Stanisław Wolak wraz z 14- i 15-letnimi szeregowcami ze swojego oddziału w Skniłowie (jeden z nich Czerniewicz)[1]
podporucznik piechoty podporucznik piechoty
Data i miejsce urodzenia

20 maja 1891
Drohobycz

Data i miejsce śmierci

20 kwietnia 1919
Persenkówka

Przebieg służby
Siły zbrojne

Wojsko Polskie

Jednostki

2 pułk Strzelców Lwowskich

Stanowiska

dowódca oddziału

Główne wojny i bitwy

I wojna światowa,
wojna polsko-ukraińska:

Odznaczenia
Krzyż Srebrny Orderu Virtuti Militari Krzyż Niepodległości
Multimedia w Wikimedia Commons

Stanisław Wolak (ur. 20 maja 1891 w Drohobyczu, zm. 20 kwietnia 1919 na Persenkówce) – podporucznik piechoty Wojska Polskiego.

Życiorys[edytuj | edytuj kod]

Stanisław Wolak ze swoim plutonem oraz ze zdobytym karabinem maszynowym

Urodził się 20 maja 1891 w Drohobyczu[2]. Pochodził z rodziny ziemiańskiej[2]. Ukończył gimnazjum[2]. Pracował jako urzędnik prywatny[3].

Podczas I wojny światowej w 1915 został wcielony do c. i k. armii[2]. U kresu wojny brał udział w obronie Lwowa podczas wojny polsko-ukraińskiej, walcząc w stopniu podporucznika – pomimo tego, że z uwagi na chorobę serca nie był zobowiązany do służby wojskowej[4][5][2]. W dniu 2 listopada kierowany przez niego oddział wraz z oddziałami Romana Abrahama i Wojciecha Kułakowskiego zaatakowały dworzec kolejowy, zajmując magazyn broni i amunicji[6]. W dniu 5 listopada współkierował (według komunikatu Naczelnej Komendy WP wraz z ppor. Zygmuntem Rudólffem, dowodzącym oddziałem karabinów maszynowych) atakiem na stację skniłowską, w którym dokonano zdobycia łącznie 12 armat i pociągu wraz z transportem amunicji oraz wzięcia do niewoli 51 Ukraińców[4][7][8][9][10][11][12][2]. 9 listopada dokonał zajęcia Skniłowa, a po kilku dniach dokonał podobnego przejęcia 6 armat pod Kulparkowem[4][2]. 13 listopada 1918 został mianowany komendantem placówki w zakładach przemysłowych „Merkury” (fabryka chleba)[13][14][15]. Wówczas działał na obszarze Skniłówka[16]. W dniach 13-14 listopada uczestniczył w bitwie kulparkowskiej, uznawanej za jedną z największych walk podczas obrony Lwowa[17]. Od tego czasu do oswobodzenia Lwowa 22 listopada dowodzona przez niego placówka była szczególnie aktywna w atakach wypadowych[18].

Pod koniec listopada był w grupie żołnierzy otrzymujących pochwałę od komendanta IV odcinka, kpt. Bronisława Pierackiego[19]. W listopadzie i grudniu Wolak uczestniczył w wypadach i patrolach na zewnętrznych odcinkach miasta[4]. 4 grudnia dowodził atakiem, zdobywając Bartatów[4][2]. 16 grudnia kierował oddziałem przybyłym do pomocy po ataku Ukraińców na Sokolniki[20]. W dniu 23 grudnia 1918 uczestniczył w ataku na Konopnicę oraz Bartatów[4][2]. Pod koniec grudnia 1918 kierował oddziałem w sile 34 żołnierzy, realizującego brawurowo odbicie Skniłowa z rąk 10-krotnie liczniejszego oddziału Petlurowców, ponownie zdobywając broń i biorąc jeńców[4][2]. Od tego czasu służy na moście skniłowskim skutecznie odznaczając się w walkach[4]. Broniąc się i wyczerpując amunicję 11 stycznia 1919 został wzięty do niewoli przez Ukraińców, z której w trakcie zamieszania zdołał zbiec, po czym raz jeszcze był organizatorem kontrataku, skutkującego odbiciem Skniłowa[4][2]. W marcu i kwietniu 1919 walczył w Persenkówce, będąc w tym okresie organizatorem odważnych ataków z pozycji w okopach[4][2]. Służył w II pułku Strzelców Lwowskich, tj. późniejszej 7 kompanii 39 pułku Piechoty Strzelców Lwowskich[3][21]. Jako podporucznik tego pułku podczas zwycięskiego ataku w Persenkówce, w niedzielę wielkanocną 20 kwietnia 1919 niosąc zdobyczny karabin maszynowy i prowadząc jeńców został postrzelony śmiertelnie[4][22][23][2].

Jego pogrzeb odbył się 23 kwietnia 1919 z kaplicy szpitala WP „Technika”[4]. Został pochowany na Cmentarzu Obrońców Lwowa (katakumby, miejsce 5)[3][2].

Upamiętnienie[edytuj | edytuj kod]

Nazwisko Stanisława Wolaka zostało wymienione na tablicy umieszczonej na Pomniku Obrońców Lwowa na Persenkówce[24].

Uchwałą Rady Miasta Lwowa z listopada 1938 jednej z ulic we Lwowie nadano imię Stanisława Wolaka[25].

Odznaczenia[edytuj | edytuj kod]

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ Zygmunt Zygmuntowicz: Wyzwolenie Małopolski. II. Obrona Lwowa. W: Dziesięciolecie Polski Odrodzonej. Księga pamiątkowa 1918-1928. Kraków, Warszawa: Ilustrowany Kurier Codzienny, 1928, s. 127.
  2. ↑ a b c d e f g h i j k l m n o p Piotr W. Kochański: Stanisław Wolak. ogrodywspomnien.pl. [dostęp 2019-12-10]. za: Stanisław Nicieja: Cmentarz Obrońców Lwowa. Wrocław / Warszawa / Kraków: Ossolineum, 1990, s. 194.
  3. ↑ a b c W szesnastą rocznicę. Lwów: Towarzystwo Straży Mogił Polskich Bohaterów we Lwowie, 1934, s. 32, 51.
  4. ↑ a b c d e f g h i j k l Z pola chwały i śmierci. † Por. Stanisław Wolak. „Gazeta Lwowska”. Nr 93, s. 3, 23 kwietnia 1919. 
  5. ↑ Mączyński. Boje Lwowskie (1) 1921 ↓, s. 84, 95, 97, 218, 262.
  6. ↑ Hupert. Walka o Lwów 1933 ↓, s. 22.
  7. ↑ Hupert. Walka o Lwów 1933 ↓, s. 43, 46.
  8. ↑ Przebieg walk listopadowych. „Pobudka”. Wydanie jubileuszowe, s. 2, 1928. 
  9. ↑ Zygmunt Zygmuntowicz: Wyzwolenie Małopolski. II. Obrona Lwowa. W: Dziesięciolecie Polski Odrodzonej. Księga pamiątkowa 1918-1928. Kraków, Warszawa: Ilustrowany Kurier Codzienny, 1928, s. 126, 127.
  10. ↑ Czesław Mączyński: Boje lwowskie. Cz. 2. Oswobodzenie Lwowa (1-24 listopada 1918 roku). T. II. Warszawa: 1921, s. 47.
  11. ↑ Andrusiewicz. Szkoła 1993 ↓, s. 39.
  12. ↑ Ludwik Baar: Milicja wojskowa w obronie Lwowa. W: Jarosław Waniorek (red.): Obrona Lwowa. 1-22 listopada 1918. Tom 2. Źródła do dziejów walk o Lwów i województwa południowo-wschodnie 1918-1920. Relacje uczestników. Warszawa: 1993, s. 59. ISBN 83-85218-56-4.
  13. ↑ Mączyński. Boje Lwowskie (1) 1921 ↓, s. 225, 226.
  14. ↑ Andrusiewicz. Szkoła 1993 ↓, s. 40.
  15. ↑ Józef Brzeszczot. Bitwa kulparkowska. „Pobudka”. Wydanie jubileuszowe, s. 8, 1928. 
  16. ↑ Hupert. Walka o Lwów 1933 ↓, s. 63.
  17. ↑ 1. Przebieg walk listopadowych. „Pobudka”. Wydanie jubileuszowe, s. 9, 1928. 
  18. ↑ Andrusiewicz. Szkoła 1993 ↓, s. 41.
  19. ↑ Andrusiewicz. Szkoła 1993 ↓, s. 45.
  20. ↑ Hupert. Walka o Lwów 1933 ↓, s. 119.
  21. ↑ Semper Fidelis 1930 ↓, s. 45.
  22. ↑ Lista strat Wojska Polskiego. Polegli i zmarli w wojnach 1918-1920. Warszawa: Wojskowe Biuro Historyczne, 1934, s. 991.
  23. ↑ Henryk Smotrecki: Zarys historji wojennej 39-go pułku strzelców lwowskich. Warszawa: Wojskowe Biuro Historyczne, 1929, s. 22, seria: Zarys historii wojennej pułków polskich 1918–1920.
  24. ↑ Semper Fidelis 1930 ↓, s. 235.
  25. ↑ Symboliczne nadanie nazw związanych z Obroną Lwowa szeregowi ulic we Lwowie. „Gazeta Lwowska”. Nr 265, s. 2, 22 listopada 1938. 
  26. ↑ Dekoracja Orderem „Virtuti Militari”. „Gazeta Lwowska”. Nr 87, s. 4, 17 kwietnia 1921. 
  27. ↑ M.P. z 1933 r. nr 255, poz. 273.
  28. ↑ 9 listopada 1933 została odznaczona Medalem Niepodległości Emilia Wolakowa (ur. 1895). M.P. z 1933 r. nr 258, poz. 276. Emilia Wolakowa. niezwyciezeni1918-2018.pl. [dostęp 2019-12-11].

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Stanisław_Wolak&oldid=71953484”