Stanisław Słoński

Stanisław Słoński
Data i miejsce urodzenia	9 października 1879 ; Michałowice
Data i miejsce śmierci	8 marca 1959 ; Warszawa
	profesor Uniwersytetu Warszawskiego
	Specjalność: językoznawstwo, slawistyka
Alma Mater	Cesarski Uniwersytet Warszawski (1903)
Profesura	1924
	Polska Akademia Umiejętności
Status	członek PAU
	profesor
Uczelnia	Uniwersytet Warszawski
	Odznaczenia

Stanisław Słoński (ur. 9 października 1879 w Michałowicach, zm. 8 marca 1959 w Warszawie) – polski językoznawca, slawista.

Życiorys

Urodził się w wielodzietnej rodzinie Franciszka (zm. 1907) i Marii z Fagońskich (zm. 1910)^[1]^[2]. W 1898 roku ukończył V Gimnazjum w Warszawie, a następnie studiował na Uniwersytecie Jagiellońskim. Powrócił jednak do Warszawy i studiował prawo na Cesarskim Uniwersytecie Warszawskim, który ukończył w 1903 roku. Później zaczął studia na uniwersytetach niemieckich w Heidelbergu, a przede wszystkim w Lipsku (1904–1907). Po powrocie do Warszawy przez osiem lat (1907–1915) był nauczycielem języka polskiego w pięciu gimnazjach warszawskich, w tym w Gimnazjum Mariana Rychłowskiego^[3]. Został wiceprezesem Polskiego Związku Nauczycielskiego^[1].

W latach 1907–1918 wykładowca języka polskiego na Wydziale Humanistycznym Towarzystwa Kursów Naukowych w Warszawie^[4]. Po powstaniu Uniwersytetu Warszawskiego w 1915 roku był organizatorem i pierwszym kierownikiem „Seminarium Słowiańskiego” na Wydziale Humanistycznym na tej uczelni. Ze względu na swoje osobiste zainteresowania nadał mu zachodnio- i południowosłowiański profil lingwistyczny. W 1920 ochotniczo służył w Wojsku Polskim^[1]. W 1924 został profesorem Uniwersytetu Warszawskiego. W 1935 wykładał na uniwersytecie w Sofii^[1]. W 1936 przy Uniwersytecie Warszawskim był współzałożycielem Towarzystwa Przyjaciół Narodu Serbsko-Łużyckiego, którego został prezesem.

W 1908 został członkiem Towarzystwa Naukowego Warszawskiego, a w 1934 Polskiej Akademii Umiejętności. W latach 1927–1939 był współredaktorem rocznika „Prace Filologiczne”, najstarszego polskiego czasopisma językoznawczego.

Po wojnie zaangażowany w prace Komitetu Słowiańskiego w Polsce.

Od 1903 był mężem Łucji z Jaczynowskich (1879–1968)^[2]^[5]. Jego siostrzeńcem był Tadeusz Fritz.

Zmarł w Warszawie, pochowany na cmentarzu Powązkowskim (kwatera 101-6-17,18)^[5].

Wybrane prace naukowe i publikacje

Psałterz puławski (1916)
Przyimki w polskim sandhi (1921)
Tak zwane perfectum w językach słowiańskich (1923)
Wybór tekstów starosłowiańskich (1926)
O rzekomym wpływie łacińskiej Vulgaty na starosłowiański przekład ewangelii (1927)
Historia języka polskiego w zarysie (1934)
Index verborum do Euchologium Sinaiticum (1934)
Słownik polskich błędów językowych (Warszawa, 1947)
O języku Jana Kochanowskiego (1949)
Gramatyka języka starosłowiańskiego (1950)

Ordery i odznaczenia

Order Sztandaru Pracy II klasy (1957)^[6]
Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski (28 września 1954)^[7]
Medal 10-lecia Polski Ludowej (19 stycznia 1955)^[8]

Przypisy

↑ ^a ^b ^c ^d Stanisław Łoza (red.): Czy wiesz kto to jest?. Warszawa: Wydawnictwo Głównej Księgarni Wojskowej, 1938, s. 677. [dostęp 2024-03-16].
↑ ^a ^b Stanisław Słoński M.J. Minakowski, Genealogia Potomków Sejmu Wielkiego [dostęp 2024-03-16].
↑ Jan Świątecki, Szkoła Mariana Rychłowskiego 1905–1919, [w:] „Stolica: Warszawski Tygodnik Ilustrowany”, R. 39, 1984 nr 39 (23 IX 1984), s. 11.
↑ Dziesięciolecie Wolnej Wszechnicy Polskiej TKN: sprawozdanie z działalności Towarzystwa Kursów Naukowych 1906–1916, opracowali Ryszard Błędowski, Stanisław Orłowski, Henryk Mościcki, Warszawa 1917, s.130 (wersja elektroniczna w Podkarpackiej Bibliotece Cyfrowej).
↑ ^a ^b Cmentarz Stare Powązki: KATARZYNA JACZYNOWSKA, [w:] Warszawskie Zabytkowe Pomniki Nagrobne [dostęp 2020-04-14] .
↑ Wysokie odznaczenia dla profesorów uniwersytetów [w:] „Trybuna Śląska”, nr 233, 1 października 1957, s. 1.
↑ M.P. z 1954 r. nr 112, poz. 1588 „w 10 rocznicę Polski Ludowej za zasługi w pracy naukowej i dydaktycznej”.
↑ M.P. z 1955 r. nr 101, poz. 1400 - Uchwała Rady Państwa z dnia 19 stycznia 1955 r. nr 0/201 - na wniosek Ministra Szkolnictwa Wyższego.

[:0-1] Stanisław Łoza (red.): Czy wiesz kto to jest?. Warszawa: Wydawnictwo Głównej Księgarni Wojskowej, 1938, s. 677. [dostęp 2024-03-16].

[:1-2] Stanisław Słoński M.J. Minakowski, Genealogia Potomków Sejmu Wielkiego [dostęp 2024-03-16].

[3] Jan Świątecki, Szkoła Mariana Rychłowskiego 1905–1919, [w:] „Stolica: Warszawski Tygodnik Ilustrowany”, R. 39, 1984 nr 39 (23 IX 1984), s. 11.

[4] Dziesięciolecie Wolnej Wszechnicy Polskiej TKN: sprawozdanie z działalności Towarzystwa Kursów Naukowych 1906–1916, opracowali Ryszard Błędowski, Stanisław Orłowski, Henryk Mościcki, Warszawa 1917, s.130 (wersja elektroniczna w Podkarpackiej Bibliotece Cyfrowej).

[:2-5] Cmentarz Stare Powązki: KATARZYNA JACZYNOWSKA, [w:] Warszawskie Zabytkowe Pomniki Nagrobne [dostęp 2020-04-14] .

[6] Wysokie odznaczenia dla profesorów uniwersytetów [w:] „Trybuna Śląska”, nr 233, 1 października 1957, s. 1.

[7] M.P. z 1954 r. nr 112, poz. 1588 „w 10 rocznicę Polski Ludowej za zasługi w pracy naukowej i dydaktycznej”.

[8] M.P. z 1955 r. nr 101, poz. 1400 - Uchwała Rady Państwa z dnia 19 stycznia 1955 r. nr 0/201 - na wniosek Ministra Szkolnictwa Wyższego.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]