Stanisław Michalkiewicz (historyk)

Stanisław Michalkiewicz
Państwo działania	Polska
Data i miejsce urodzenia	4 marca 1925 ; Kopry
Data i miejsce śmierci	7 grudnia 1985 ; Katowice
	profesor nauk humanistycznych
	Specjalność: historia
Alma Mater	Uniwersytet Wrocławski
Habilitacja	1965
Profesura	1973
	dyrektor Instytutu Historii Uniwersytetu Śląskiego

Stanisław Michalkiewicz (ur. 4 marca 1925 w Koprach, gmina Wędziagoła, Kowieńszczyzna, zm. 7 grudnia 1985 w Katowicach) – historyk polski, profesor Uniwersytetu Śląskiego.

Życiorys

Uczęszczał do Gimnazjum Polskiego im. Adama Mickiewicza w Kownie, następnie (po likwidacji tej szkoły w 1939) do IV Gimnazjum Państwowego tamże. Naukę przerwał po wkroczeniu wojsk niemieckich i kilka kolejnych lat spędził w rodzinnych Koprach, unikając grożącej deportacji. W czerwcu 1945 złożył egzamin dojrzałości. W tymże roku przeniósł się w charakterze repatrianta do Wrocławia, niebawem podejmując studia historyczne na Uniwersytecie, które łączył z pracą w szkołach i Archiwum Państwowym. Pracę magisterską pt. Bunty chłopskie na Śląsku w okresie feudalnym przygotował pod kierunkiem profesora Stefana Inglota.

Po uzyskaniu dyplomu uniwersyteckiego został zatrudniony w Katedrze Historii Społeczno-Gospodarczej na Wydziale Humanistycznym macierzystej uczelni, skąd w 1953 przeszedł do Zakładu Historii Śląska Instytutu Historii Polskiej Akademii Nauk we Wrocławiu. Kontynuując w tym czasie współpracę ze Stefanem Inglotem, Michalkiewicz zajmował się problematyką ludności wiejskiej oraz gospodarki wielkiej własności ziemskiej Śląska od XVIII do XX wieku oraz przygotował rozprawę doktorską Stosunki społeczno-gospodarcze w dobrach Hochbergów w drugiej połowie XVIII w. Od lat 60. zainteresowania naukowe Michalkiewicza skupiły się na dziejach przemysłowych Śląska (szczególnie górnictwa węglowego) oraz miejscowej klasy robotniczej. Tematyce tej poświęcił też przygotowaną w 1965 pracę habilitacyjną Górnictwo węglowe i położenie załóg kopalnianych w Zagłębiu Wałbrzysko-Noworudzkim w pierwszej połowie XIX w. Postulował włączenie problematyki dziejów klasy robotniczej Śląska do ujęć ogólnopolskich, poruszając interesujące go zagadnienie m.in. w opracowaniach Historia Śląska (tom II część 1^[1] i III, część 1 i 2^[2]), Historia polskiego ruchu robotniczego (tom 1), Polska klasa robotnicza. Zarys dziejów (część 1 i 3).

Od 1965 był kierownikiem Zakładu Historii Śląska Instytutu Historii PAN we Wrocławiu, a od 1972 koordynował całokształt badań śląskoznawczych w polskich wyższych uczelniach. Od 1973 był profesorem nadzwyczajnym, od 1975 wicedyrektorem Instytutu Historii Uniwersytetu Wrocławskiego. W 1977 objął funkcję kierownika Zakładu Metodologii i Dydaktyki Historii Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach^[3], gdzie niebawem został dyrektorem Instytutu Historii. W 1985, kilka miesięcy przed śmiercią, otrzymał z nadania Rady Państwa tytuł profesora zwyczajnego.

W 1984 opublikował monografię Przemysł i robotnicy na Śląsku do 1914 r.^[4], w której potraktował Śląsk jako całość przy zarysie dziejów przemysłu i robotników, co było w polskiej historiografii tego regionu ujęciem nowatorskim. Z innych prac Michalkiewicza wymienić można Gospodarkę magnacką na Śląsku w drugiej połowie XVIII wieku na przykładzie majątku Książ (1969); łącznie ogłosił przeszło 200 pozycji. Pod jego kierunkiem około 80 osób obroniło dyplomy magisterskie, a 10 historyków uzyskało doktoraty.

Zmarł nagle 7 grudnia 1985 w Katowicach.

Przypisy

↑ Stanisław Michalkiewicz, Józef Chlebowczyk: Historia Śląska:. T. 2, 1763-1850. Cz. 2, 1807-1850. Wrocław: Zakład Narodowy imienia Ossolińskich., 1970, s. 593 s., [60] s. tabl., [6] k. map złoż., err. : il., mapy ;. (pol.).
↑ Stanisław Michalkiewicz, Antoni Gładysz: Historia Śląska: 1850-1918. Wyd. 2. T. 3 (cz. 1. 1850-1890 cz 2. 1891-1918). Wrocław: Zakład Narodowy imienia Ossolińskich. Wydawnictwo Polskiej Akademii Nauk, 1985, s. 793. ISBN 978-83-04-01858-7. (pol.).
↑ Prof. dr hab. Stanisław Michalkiewicz, [w:] baza „Ludzie nauki” portalu Nauka Polska (OPI PIB) [dostęp 2024-09-10] .
↑ Stanisław Michalkiewicz: Przemysł i robotnicy na Śląsku, do 1914 roku. Katowice: Wydawnictwo ,,Śląsk", 1984, s. 319. ISBN 978-83-216-0398-8. (pol.).

Bibliografia

Ryszard Kaczmarek, Stanisław Michalkiewicz, w: Uczeni wrocławscy, część 2: 1974–1994 (pod redakcją Jana Trzynadlowskiego), Wrocławskie Towarzystwo Naukowe, Wrocław 1994
Słownik historyków polskich (pod redakcją Marii Prosińskiej-Jackl), Wydawnictwo „Wiedza Powszechna”, Warszawa 1994

[SM1985_t2-1] Stanisław Michalkiewicz, Józef Chlebowczyk: Historia Śląska:. T. 2, 1763-1850. Cz. 2, 1807-1850. Wrocław: Zakład Narodowy imienia Ossolińskich., 1970, s. 593 s., [60] s. tabl., [6] k. map złoż., err. : il., mapy ;. (pol.).

[SM1985_t3-2] Stanisław Michalkiewicz, Antoni Gładysz: Historia Śląska: 1850-1918. Wyd. 2. T. 3 (cz. 1. 1850-1890 cz 2. 1891-1918). Wrocław: Zakład Narodowy imienia Ossolińskich. Wydawnictwo Polskiej Akademii Nauk, 1985, s. 793. ISBN 978-83-04-01858-7. (pol.).

[3] Prof. dr hab. Stanisław Michalkiewicz, [w:] baza „Ludzie nauki” portalu Nauka Polska (OPI PIB) [dostęp 2024-09-10] .

[SM1984-4] Stanisław Michalkiewicz: Przemysł i robotnicy na Śląsku, do 1914 roku. Katowice: Wydawnictwo ,,Śląsk", 1984, s. 319. ISBN 978-83-216-0398-8. (pol.).

[1]

[2]

[3]

[4]