Skunksowiec andyjski
| Conepatus chinga[1] | |||
| (Molina, 1782) | |||
_Inao_V%C3%A1squez_001.jpg)
| |||
| Systematyka | |||
| Domena | |||
|---|---|---|---|
| Królestwo | |||
| Typ | |||
| Podtyp | |||
| Gromada | |||
| Podgromada | |||
| Infragromada | |||
| Rząd | |||
| Rodzina | |||
| Rodzaj | |||
| Gatunek |
skunksowiec andyjski | ||
| Synonimy | |||
| |||
| Podgatunki | |||
|
| |||
| Kategoria zagrożenia (CKGZ)[3] | |||
 | |||
| Zasięg występowania | |||
| |||
Skunksowiec andyjski[4], surillo andyjski (Conepatus chinga) – gatunek drapieżnego ssaka z rodziny skunksowatych.
Występowanie i biotop[edytuj | edytuj kod]
Skunksowiec andyjski występuje w środkowo-południowej Ameryce Południowej od południowego Peru, poprzez Boliwię, Urugwaj, Paragwaj, Chile do południowej Argentyny. Obserwowany również w południowej Brazylii[3][5][6]. Zamieszkuje otwarte kaniony i stepy bogate w roślinność[5][7]. Odpoczywa pośród krzewów w lasach i na skalistych zboczach gór[5].
Charakterystyka[edytuj | edytuj kod]
| Podstawowe dane | |
|---|---|
| Długość ciała | 300–490 mm |
| Długość ogona | 20 cm |
| Masa ciała | 2,3-4,5 kg |
| Dojrzałość płciowa | około roku |
| Ciąża | około 2 miesięcy |
| Liczba młodych w miocie |
2-5 |
| Długość życia | 4-6 lat |
Wygląd[edytuj | edytuj kod]
Średniej wielkości ssak o krępym ciele i krótkich, grubych nogach. Ubarwienie ciała charakterystyczne dla skunksowatych. Sieść koloru czarnego. Od głowy, poprzez boki ciała ciągną się dwa białe paski. Gruby, puszysty ogon przeważnie koloru białego. Stożkowata głowa o szerokim nagim nosie i z krótkimi zaokrąglonymi uszami. Łapy wyposażone w potężne pazury służące do kopania w ziemi[5][7]. Posiada gruczoł zapachowy, wydzielający cuchnącą ciecz.
Tryb życia[edytuj | edytuj kod]
Prowadzi samotniczy i głównie nocny tryb życia. W ciągu dnia można go spotkać na skalistych zboczach gdzie wypoczywa. Swoje terytorium opuszczają tylko podczas pory godowej. Podczas zimy zapada w lekki sen, przerywany jednak w cieplejsze dni[5][7].
Pora godowa przypada na koniec zimy i początek wiosny. Po ciąży trwającej 2 miesiące, samica rodzi 2-5 młodych. Samiec nie uczestniczy w wychowaniu młodych. Okres laktacji trwa około 8-10 tygodni. W sierpniu młode same już zdobywają pożywienie i wkrótce opuszczają matkę. Dojrzałość płciową uzyskują około 10-12 miesiąca życia. Na wolności żyją średnio 4-6 lat[5].
Dieta skunksowca andyjskiego różni się w zależności od pory roku. Na wiosnę i lato poluje głównie na chrząszcze i pająki, które wykopuje z ziemi za pomocą długich pazurów, natomiast zimą z powodów braku owadów zjada również małe ssaki, młode ptaki, jaja, węże oraz owoce[7]. Jest dość odporny na jad grzechotników[8].
Podgatunki[edytuj | edytuj kod]
Wyróżnia się kilka podgatunków[6][1]:
- C. chinga budini
- C. chinga chinga
- C. chinga gibsoni
- C. chinga inca
- C. chinga mendosus
- C. chinga rex
- C. chinga suffocans
Znaczenie[edytuj | edytuj kod]
Ze względu na wydzielanie cuchnących cieczy, ssak ma ten niewielu wrogów. Na skunksowca polują niektóre węże, ptaki drapieżne i lisy z rodzaju Pseudalopex[5]. Jest naturalnym nosicielem tasiemca z gatunku Spirometra erinacei[9]. Jest roznosicielem wścieklizny i świdrowca amerykańskiego[5]. W latach 70 i 80 w Argentynie był silnie poławiany dla futer[3].
Zagrożenie i ochrona[edytuj | edytuj kod]
W Czerwonej księdze gatunków zagrożonych Międzynarodowej Unii Ochrony Przyrody i Jej Zasobów został zaliczony do kategorii LC (niższego ryzyka)[3]. Głównym zagrożeniem dla tego ssaka jest działalność człowieka, niszczenie naturalnych siedlisk przez erozję gleby i wypas zwierząt gospodarskich.
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b Conepatus chinga, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
- ↑ J.I. Molina: Saggio sulla storia naturale del Chili. Bologna: Nella Stamperia di S. Tommaso d’Aquino, 1782, s. 288. (hiszp.).
- ↑ a b c d L. Emmons, M. Schiaffini, J. Schipper, Conepatus chinga, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species [dostęp 2019-06-26] (ang.).
- ↑ W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 162. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.).
- ↑ a b c d e f g h Kevin Afflerbaugh: Conepatus chinga. Animal Diversity Web. [dostęp 2009-06-13]. (ang.).
- ↑ a b Wilson Don E. & Reeder DeeAnn M. (red.) Conepatus chinga. w: Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3.) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. (ang.) [dostęp 13 czerwca 2009]
- ↑ a b c d Molina's Hog-nosed Skunk (Conepatus chinga). Lioncrusher's Domain. [dostęp 2009-06-13]. (ang.).
- ↑ Zwierzęta: encyklopedia ilustrowana. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2005. ISBN 83-01-14344-4.
- ↑ Luis A. Gómez-Puerta, Daniel S. Ticona, Maria T. López-Urbina, Armando E. González. The Andean hog-nosed skunk Conepatus chinga Molina, 1782 as a new definitive host for Spirometra erinacei Faust, Campbell & Kellog, 1929. „Veterinary Parasitology”. 160 (3-4), s. 334-336, Marzec 2009. Elsevier B.V. DOI: 10.1016/j.vetpar.2008.11.030.