Tasiemce

Tasiemce

Cestoda
Okres istnienia: od permu (gwadalupu), 270–0 mln lat temu PreꞒ Ꞓ O S D C P T J K Pg N Q 270/0 270/0
Tasiemiec nieuzbrojony (Taenia saginata)
Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	płazińce
Gromada	tasiemce

Tasiemce (Cestoda) – płazińce pasożytujące wewnętrznie. Tasiemce przechodzą złożony cykl rozwojowy ze zmianą żywicieli. Żywicielami pośrednimi są bezkręgowce lub kręgowce, natomiast ostatecznymi - z reguły kręgowce, u których żyją głównie w przewodzie pokarmowym. Pierwszym stadium larwalnym jest onkosfera, zaopatrzona w 6 haczyków embrionalnych, lub orzęsiona larwa koracidium (u Pseudophyllidea); drugie stadium larwalne może mieć rozmaitą postać. Tasiemce pasożytują na kręgowcach od co najmniej 270 milionów lat. Zaatakowany człowiek może usunąć pasożyta za pomocą leków, dzięki którym tasiemiec zostaje osłabiony i wydalony wraz z kałem.

Długość ciała waha się w granicach od kilkuset mikrometrów do 20 metrów (u bruzdogłowca szerokiego). U większości gatunków ciało składa się ze skoleksu (główki), szyjki i proglotydów, tworzących tzw. strobilę (nazwaną tak ze względu na wiekowe ułożenie członów, przypominające strobilizację u parzydełkowców). Na skoleksie występują narządy czepne w postaci bruzd przyssawkowych (u tasiemca bruzdogłowca) lub przyssawek (u tasiemców uzbrojonych i nieuzbrojonych) oraz kurczliwego ryjka opatrzonego hakami (u tasiemca uzbrojonego). Szyjka jest strefą wzrostową i na ogół w ciągu całego życia tasiemca odrastają od niej nowe człony.

Zdjęcie mikroskopowe proglotydu. Widoczna macica z jajeczkami

W zależności od stopnia rozwoju układu rozrodczego wyróżnia się w strobili kolejno człony niedojrzałe, dojrzałe i maciczne. W członach dojrzałych wykształcają się samodzielne układy rozrodcze męskie i żeńskie, w końcu powstają gamety. Człony maciczne zawierają silnie rozwiniętą macicę, pozostałe zaś elementy obu układów rozrodczych częściowo w nich zanikają. Liczba członów strobili zależy od gatunku i może wynosić od trzech aż do kilku tysięcy. U niektórych gatunków brak jest członowania zewnętrznego (np. u rzemieńca). Znane są również gatunki nie tworzące strobili.

Porównanie proglotydów i skoleksów tasiemców pasożytniczych człowieka.

Wór powłokowo-mięśniowy tworzy tegument oraz warstwy mięśni okrężnych. Badania ostatnich lat wykazały, iż powierzchnia ciała pokryta jest mikrokosmkami i pośredniczy w pobieraniu pokarmu, tasiemce nie mają bowiem układu pokarmowego i chłoną związki odżywcze z otoczenia.

Protonefrydialny układ wydalniczy zbudowany jest podobnie jak u wypławka, z tym że po bokach wzdłuż strobili biegnie przeważnie jedna para kanałów grzbietowych i jedna para kanałów brzusznych, uchodzących w tyle ciała. Kanały brzuszne pełnią rolę głównych kanałów zbiorczych, ponadto w każdym członie łączą je przeważnie kanały poprzeczne.

Układ nerwowy jest słabo rozwinięty i również podobny do układu nerwowego wypławka. Układ rozrodczy obojnaczy, dochodzi do samozapłodnienia. Budowa układu rozrodczego stanowi podstawę systematyki tasiemców. Aktualnie szacuje się, że opisanych zostało 3 tysiące gatunków tasiemców. Gatunki ważne z punktu widzenia gospodarczego należą do rzędów Pseudophyllidea i Cyclophyllidea. Schorzenia u człowieka i zwierząt wywołane przez tasiemce nazywamy tasiemczycami.

Systematyka

Gromada: tasiemce (Cestoda)

• Podgromada: tasiemce nieczłonowane (Cestodaria)
  • Rząd: Amphilinidea
  • Rząd: Gyrocotylidea
• Podgromada: tasiemce właściwe (Eucestoda)
  • Rząd: Caryophyllidea
  • Rząd: Spatheobothriidea
  • Rząd: Trypanorhynchidea
  • Rząd: Pseudophyllidea
  • Rząd: Lecanicephalidea
  • Rząd: Aporidea
  • Rząd: Tetraphyllidea
  • Rząd: Diphyllidea
  • Rząd: Litobothridea
  • Rząd: Nippotaenidea
  • Rząd: Proteocephalidea
  • Rząd: Cyclophyllidea

Zobacz też

• Tasiemiec bąblowcowy
• Tasiemiec karłowaty
• Tasiemiec nieuzbrojony
• Tasiemiec psi
• Tasiemiec uzbrojony
• Tasiemczyca