Chomikomyszka ogoniasta
| Chaetodipus formosus[1] | |||
| (Merriam, 1889) | |||
| |||
| Systematyka | |||
| Domena | |||
|---|---|---|---|
| Królestwo | |||
| Typ | |||
| Podtyp | |||
| Gromada | |||
| Podgromada | |||
| Infragromada | |||
| Rząd | |||
| Podrząd | |||
| Rodzina | |||
| Podrodzina | |||
| Rodzaj | |||
| Gatunek |
chomikomyszka ogoniasta | ||
| Synonimy | |||
| |||
| Podgatunki | |||
| |||
| Kategoria zagrożenia (CKGZ)[11] | |||
 | |||
Chomikomyszka ogoniasta[12] (Chaetodipus formosus) – gatunek ssaka podrodziny szczuroskoczników (Perognathinae) w obrębie rodziny karłomyszowatych (Heteromyidae) występujący w zachodniej Ameryce Północnej.
Zasięg występowania[edytuj | edytuj kod]
Chomikomyszka ogoniasta występuje w zachodniej Ameryce Północnej, zamieszkując w zależności od podgatunku[13]:
- C. formosus formosus – zachodnie Stany Zjednoczone (południowo-zachodnie Utah i północno-zachodnia Arizona).
- C. formosus cinerascens – północno-zachodni Meksyk (wybrzeże Zatoce Kalifornijskiej w północnej Kalifornii Dolnej na południe do okolic El Mármol).
- C. formosus incolatus – zachodnie Stany Zjednoczone (wschodnia Nevada i zachodnie Utah).
- C. formosus infolatus – północno-zachodni Meksyk (wybrzeże Zatoce Kalifornijskiej w południowej Kalifornii Dolnej w pobliżu Santa Rosalía).
- C. formosus melanurus – zachodnie Stany Zjednoczone (północno-wschodnia Kalifornia i północno-zachodnia Nevada).
- C. formosus mesembrinus – południowo-zachodnie Stany Zjednoczone i północno-zachodni Meksyk (południowa Kalifornia i północno-wschodnia Kalifornia Dolna).
- C. formosus mohavensis – południowo-zachodnie Stany Zjednoczone (pustynia Mojave w południowej Nevadzie, południowo-zachodnie Utah, północno-zachodnia Arizona i południowa Kalifornia).
Taksonomia[edytuj | edytuj kod]
Gatunek po raz pierwszy naukowo opisał w 1889 roku amerykański zoolog Clinton Hart Merriam nadając mu nazwę Perognathus formosus[2]. Holotyp pochodził z St. George, w hrabstwie Waszyngton, w Utah, Stanach Zjednoczonych[14].
W oparciu o szczegółowe sekwencjonowanie genów nDNA i mtDNA, C. formosus stanowi jeden z trzech „starożytnych” kladów szczuroskoczników[13]. Autorzy Illustrated Checklist of the Mammals of the World rozpoznają siedem podgatunków[13].
Etymologia[edytuj | edytuj kod]
- Chaetodipus: gr. χαιτη khaitē „długie włosy”; rodzaj Dipus E.A.W. Zimmermann, 1780[15].
- formosus: łac. formosus „piękny”, od forma „piękno”[16].
- cinerascens: późnołac. cinerescens, cinerescentis „popielaty”, od cinerescere „obrócić się w popiół”, od łac. cinis, cineris „popiół”[16].
- incolatus: łac. incolatus „mieszkanie, rezydencja”, od incola „rezydent, miejscowy”, od incolere „mieszkać”[17].
- infolatus: łac. infolatus „bielony”[8].
- melanurus: gr. μελανουρος melanouros „z czarnym ogonem”, od μελας melas, μελανος melanos „czarny”; -ουρος -ouros „-ogonowy”, od ουρα oura „ogon”[16].
- mesembrinus: gr. μεσημβρινος mesēmbrinos „południowy”, od μεσημβρια mesēmbria „południe”[3].
- mohavensis: Mohave lub Mojave, Kalifornia, Stany Zjednoczone[16].
Morfologia[edytuj | edytuj kod]
Długość ciała (bez ogona) 79–86 mm, długość ogona 86–125 mm, długość ucha średnio 12 mm, długość tylnej stopy średnio 25 mm; masa ciała 17–25 g[18]. Na końcu ogona znajduje się kępka dłuższej sierści.
Ekologia[edytuj | edytuj kod]
Występuje zazwyczaj na pustynnych, skalistych terenach, wśród krzewów. Spotykany na wysokościach od 85 do 1970 m n.p.m.
Prowadzą nocny tryb życia, mieszkają w wykopanych przez siebie norach. Agresywnie bronią półhektarowego terytorium. Żywią się głównie ziarnem, ale także owocami, liśćmi i bezkręgowcami. Wodę pobierają z pożywienia. Potrafią przenosić pokarm w workach policzkowych.
Chomikomyszki ogoniaste rozmnażają się zazwyczaj raz w roku, choć jeśli warunki są sprzyjające mogą mieć także drugi miot. Okres godowy trwa od kwietnia do czerwca. Samica po miesiącu ciąży rodzi 2-7 młodych (zazwyczaj 6). Młode osiągają dojrzałość płciową po 10-12 miesiącach. Najstarszy znany osobnik dożył 5 lat.
Zagrożenia[edytuj | edytuj kod]
Na chomikomyszki ogoniaste polują sowy, węże i drapieżne ssaki, np. lis płowy. Są także nosicielami trzech gatunków pcheł, trzech gatunków kleszczy i 10 gatunków roztoczy.
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Chaetodipus formosus, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
- ↑ a b C.H. Merriam. Preliminary revision of the North American pocket mice. „North American Fauna”. 1, s. 17, 1889. (ang.).
- ↑ a b D.G. Elliot. Descriptions of twenty-seven apparently new species and subspecies of mammals, all but six collected by Edmund Heller. „Publication. Field Columbian Museum”. Zoological Series. 3 (14), s. 251, 1903. (ang.).
- ↑ E.W. Nelson & E.A. Goldman. Six new pocket mice from Lower California and notes on the status of several described species. „Proceedings of the Biological Society of Washington”. 42, s. 105, 1929. (ang.).
- ↑ L.M. Huey. A new form of Perognathus formosus from the Mohave Desert region of California. „Transactions of the San Diego Society of Natural History”. 9 (8), s. 35, 1938. (ang.).
- ↑ Hall 1941 ↓, s. 56.
- ↑ Hall 1941 ↓, s. 57.
- ↑ a b L.M. Huey. A new form of Perognathus formosus from Baja California, Mexico. „Transactions of the San Diego Society of Natural History”. 12 (1), s. 1, 1954. (ang.).
- ↑ Cockrum 1956 ↓, s. 131.
- ↑ Cockrum 1956 ↓, s. 132.
- ↑ S.T. Álvarez-Castañeda, I. Castro-Arellano & T. Lacher, Chaetodipus formosus, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species 2016, wersja 2021-2 [dostęp 2021-10-06] (ang.).
- ↑ Nazwy polskie za: W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 220. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.).
- ↑ a b c C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest: Illustrated Checklist of the Mammals of the World. Cz. 1: Monotremata to Rodentia. Barcelona: Lynx Edicions, 2020, s. 296. ISBN 978-84-16728-34-3. (ang.).
- ↑ D.E. Wilson & D.M. Reeder (redaktorzy): Species Chaetodipus formosus. [w:] Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. [dostęp 2021-10-06].
- ↑ T.S. Palmer. Index Generum Mammalium: a List of the Genera and Families of Mammals. „North American Fauna”. 23, s. 177, 1904. (ang.).
- ↑ a b c d The Key to Scientific Names, J.A. Jobling (red.), [w:] Birds of the World, S.M. Billerman et al. (red.), Cornell Lab of Ornithology, Ithaca (ang.).
- ↑ Incolatus (Latin). WordSense Dictionary. [dostęp 2021-10-06]. (ang.).
- ↑ D. Hafner: Family Heteromyidae (Pocket Mice, Kangaroo Mice and Kangaroo Rats). W: D.E. Wilson, T.E. Lacher, Jr & R.A. Mittermeier (redaktorzy): Handbook of the Mammals of the World. Cz. 6: Lagomorphs and Rodents I. Barcelona: Lynx Edicions, 2016, s. 211. ISBN 978-84-941892-3-4. (ang.).
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- E.R. Hall. New heteromyid rodents from Nevada. „Proceedings of the Biological Society of Washington”. 54, s. 55–61, 1941. (ang.).
- E.L. Cockrum. Two new long-tailed pocket mice (Perognathus formosus) from Arizona. „Journal of the Washington Academy of Sciences”. 46 (4), s. 131–132, 1956. (ang.).
- Chaetodipus formosus. Animal Diversity Web. [dostęp 2010-05-23]. (ang.).