
Szolnok
| |||||
![]() | |||||
| |||||
Państwo | ![]() | ||||
Komitat | Jász-Nagykun-Szolnok | ||||
Powiat | Szolnok | ||||
Zarządzający | Szalay Ferenc↗ | ||||
Powierzchnia | 187,24 km² | ||||
Populacja (I 2011) • liczba ludności • gęstość |
74 544 398,1 os./km² | ||||
Nr kierunkowy | 56 | ||||
Kod pocztowy | 5000 | ||||
Położenie na mapie Węgier ![]() | |||||
![]() | |||||
Strona internetowa | |||||
Portal ![]() |
Szolnok (niem. Sollnock) – miasto w środkowych Węgrzech, port rzeczny nad ujściem rzeki Zagyva do Cisy, ok. 100 km na wschód od Budapesztu. Stolica komitatu Jász-Nagykun-Szolnok. Ważny ośrodek transportowy. W Szolnoku mieści się Muzeum Lotnictwa Węgierskiego. Miasto liczy ponad 74,5 tys. mieszkańców (I 2011).
Historia[edytuj | edytuj kod]
Około 1030 r. król Stefan I Święty ustanowił tu siedzibę komitatu. Nazwa miasta znana jest od 1075 r. Miasto ucierpiało w czasie I najazdu mongolskiego na Węgry w 1241 r. W 1552 r. miasto zajęte zostało przez Turków, którzy ustanowili w nim siedzibę sandżaku. Podczas panowania tureckiego powstał pierwszy most przez Cisę (1562). W okresie wielkiego powstania antyhabsburskiego na Węgrzech (tzw. Powstanie Rakoczego) miasto było od 1706 r. kwaterą główną wojsk powstańczych. Podczas powstania węgierskiego 1848–1849 rozegrała się pod miastem ważna bitwa, w której Węgrzy pod wodzą Jánosa Damjanicha odnieśli zwycięstwo nad Austriakami. W bitwie odznaczyły się także oddziały polskie. Bodźcem do rozwoju gospodarczego w XIX w. stała się regulacja Cisy wraz z uruchomieniem żeglugi parowej (1835) oraz poprowadzenie linii kolejowej z Budapesztu (1847). W 1919 r. miasto leżało na tworzonej przez Cisę linii frontu z interwencyjną armią rumuńską, następnie do końca lutego 1920 r. było okupowane przez Rumunów. Na skutek bombardowań w 1944 r. uległo silnym zniszczeniom, pod gruzami leżał przerzucony w 1911 r. stalowy most oraz ponad 35% substancji mieszkaniowej. Powojenna industrializacja uczyniła z miasta znaczące centrum przemysłowe z kombinatem chemicznym, fabryką celulozy, cukrownią, zakładami taboru kolejowego i innymi przedsiębiorstwami różnych branż.
Zabytki, muzea i pomniki[edytuj | edytuj kod]
- Kościół franciszkanów(węg.) (z klasztorem), barokowe
- Dawne gimnazjum franciszkańskie
- Kaplica św. Franciszka Ksawerego
- Posąg Jana Nepomucena z 1804 r., barokowy
- Muzeum im. Jánosa Damjanicha(węg.) (Damjanich János Múzeum)
- Pomnik bitwy pod Szolnokiem(węg.)
- Urząd komitacki (Megyeháza)
- Ratusz(węg.) (Városháza) przy Placu Lajosa Kossutha(węg.)
- Kościół reformowany(węg.)
- Dwie wieże ciśnień
- Hotel i łaźnie Tisza Szálló és Gyógyfürdő
- Biblioteka Komitacka im. Ferenca Verseghyego(węg.) (Verseghy Ferenc Megyei Könyvtár)
- Muzeum Lotnictwa Węgierskiego
- Pomnik króla Stefana I z 2001 r. na placu jego imienia
- Pomnik powstania węgierskiego 1956 z 2008 r.
Sport[edytuj | edytuj kod]
W mieście ma siedzibę klub piłkarski Szolnoki MÁV FC – zdobywca Pucharu Węgier z 1941 r.
Miasta partnerskie[edytuj | edytuj kod]
Baia Mare, Rumunia
Riihimäki, Finlandia
Reutlingen, Niemcy
Bielsko-Biała, Polska
Rybnik, Polska
Forlì, Włochy
Szoham, Izrael
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Węgierski Urząd Statystyczny
- Jarosław Swajdo, Węgry, Wydawnictwo BOSZ, Olszanica 2014, ISBN 978-83-7576-198-6, s. 178–179.