Telewizor

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Współczesny telewizor

Telewizor, odbiornik telewizyjny (od gr. tele „daleko” oraz łac. visio „obraz widziany”) – wyświetlacz pozwalający na odbiór sygnału nadawanego przez telewizję, ewentualnie generowanego przez komputer, konsolę do gier, czy czytnik płyt kompaktowych.

Transmisja analogowa[edytuj | edytuj kod]

Obraz jest transmitowany w postaci analogowej linia po linii – element analizujący przesuwa się po obrazie wzdłuż linii, a wartość sygnału w danej chwili odpowiada jasności tego punktu w tej samej chwili. W typowych warunkach pasmo sygnału telewizyjnego wynosi 6.5 lub 5.5 MHz, co daje około 800 rozróżnialnych punktów w linii. W celu uniknięcia silnego migotania obraz dzieli się na dwa półobrazy (pierwszy ma tylko linie parzyste, a drugi – tylko nieparzyste), nadawane kolejno po sobie.

W skład pełnego sygnału telewizyjnego oprócz informacji o jasności (luminancji) wchodzi też informacja o kolorze (chrominancja), sygnały synchronizujące (wyznaczające początek nowej linii i nowego obrazu) oraz dźwięk.

Systemy kodowania koloru[edytuj | edytuj kod]

Zbliżenie Pikseli RGB
(czerwony-zielony-niebieski) w LCD TV:
po prawej – pomarańczowy i niebieski,
po lewej – większe zbliżenie
Telewizor CRT
Telewizor plazmowy
Telewizor LED
Telewizor OLED

Ponieważ początki telewizji były wyłącznie monochromatyczne (czarno-białe) to wprowadzenie do telewizji koloru wymusiło stworzenie systemu kodowania koloru w sygnale telewizyjnym. W efekcie powstały trzy systemy: PAL, SECAM i NTSC, różniące się parametrami i uzyskiwaną jakością. Ze względu na miejsce opracowania systemów kodowania koloru system NTSC (Ameryka Północna i zachodnia część Ameryki Południowej) jest używany tam, gdzie telewizja używa 30 obrazów na sekundę i 525 linii, a systemy PAL i SECAM (Europa) tam, gdzie sygnał ma 25 obrazów na sekundę i 625 linii, choć systemy kodowania koloru nie są połączone ze standardem telewizyjnym „na sztywno” (standard telewizyjny opisuje częstotliwości obrazów i linii, pasmo wizji itp., a system kodowania koloru metodę dodania koloru do sygnału monochromatycznego).

W zastosowaniach specjalnych (np. telewizja przemysłowa, SSTV) mogą być wykorzystywane inne ilości linii, obrazów lub pasmo wizji niż w telewizji konsumenckiej.

Struktura obrazu[edytuj | edytuj kod]

Najczęstszym rozwiązaniem uzyskiwania różnych kolorów jest zastosowanie mieszania barw w systemie RGB (czerwony-zielony-niebieski). Obraz składa się z bardzo dużej liczby pikseli, których kolory mogą być niezależnie zmieniane. Każdy piksel składa się z trzech części świecących w kolorach: czerwonym, zielonym i niebieskim (zobacz zdjęcie obok). Odpowiednie sterowanie intensywnościami tych składowych podpikseli powoduje powstanie wypadkowego koloru całego piksela. Kolorowi białemu odpowiada maksymalna intensywność świecenia wszystkich trzech składowych, kolorowi czarnemu – wszystkie podpiksele wygaszone.

Rodzaje telewizorów[edytuj | edytuj kod]

W telewizorach stosowane są następujące typy wyświetlaczy:

  • CRT – obraz wyświetlany jest za pomocą kineskopu. Charakteryzują się dużymi obudowami i masą. Wyparte przez LCD.
  • DLP – projekcyjne, często bardzo duże. Obraz wyświetlany jest na tylnej powierzchni półprzezroczystej szyby, na której z przodu ogląda się obraz.
  • LCD – oparte na matrycy z ciekłych kryształów, filtrującej białe światło podświetlające ekran, generowane np. przez diody LED.
  • plazmowe – oparte na świecących komórkach plazmowych, wyparte przez monitory ciekłokrystaliczne i OLED.
  • OLED – oparte na świecących diodach organicznych, mają większą skalę barw i jasność oraz nie korzystają z podświetlenia jak wyświetlacze LCD. Mają krótki czas reakcji i bardzo duży kontrast obrazu.
  • Wyświetlacz laserowy
  • FED (SED) – technologia matryc w telewizorach i monitorach, łącząca cechy CRT i wyświetlaczy plazmowych, która się nie upowszechniła. Charakteryzuje się wysokim kontrastem statycznym oraz dynamicznym, wysoką jasnością, dobrym odwzorowaniem ciemnych odcieni, dużą szybkością reakcji oraz niskim poborem prądu.

Istotne parametry telewizorów[edytuj | edytuj kod]

Standardowe rozdzielczości ekranowe
  • proporcje boków ekranu (21:9, 16:9 i 4:3)
  • przekątna (np. 32, 43, 55, 65, 75 cali)
  • rozdzielczość
  • kontrast statyczny
  • jasność (luminancja)
  • poziom czerni
  • ilość wyświetlanych kolorów (10, 12, 14, 16, 18 bitów dla 1 z 3 pixeli)
  • równomierność podświetlenia matrycy np. WCG-CCFL, Direct LED
  • procesor obrazu
  • kąty widzenia (°)
  • czas reakcji matrycy
  • skaler wideo
  • żywotność ekranu
  • częstotliwość odświeżania obrazu (50 Hz, 60 Hz, 75 Hz, 100 Hz)
  • częstotliwość dodawanych klatek (100 Hz, 200 Hz, 400 Hz, 600 Hz)
  • system mocowania
  • czujnik światła
  • cyfrowy filtr grzebieniowy

Funkcje w telewizorach[edytuj | edytuj kod]

Telewizor z funkcją 3D, do którego wymagane są okulary

Klasyczne funkcje dodatkowe telewizorów obejmują:

  • Teletext – sygnał cyfrowy (dołączany do emisji telewizyjnej) zawierający dane, które współczesne odbiorniki telewizyjne interpretują jako tekst. W teletekście nadawcy telewizyjni zamieszczają program telewizyjny (zazwyczaj strona 300), bieżące informacje, serwis pogodowy, sportowy, ogłoszeniowy itp. Teletekst pozwala także wyświetlać napisy (listę dialogową) do emitowanych filmów.
  • Dynamic Channel Index – umożliwia podgląd kilku stacji jednocześnie, funkcja ułatwia wybór programów telewizyjnych.
  • CATS – system automatycznej regulacji kontrastu, umożliwia dopasowanie do warunków otoczenia.
  • Freeze – stop klatka, pozwala zatrzymać na ekranie („zamrozić”) widziany obraz.
  • Hyperband – dodatkowe pasmo telewizyjne zawierające kanały wykorzystywane przez telewizję kablową.
  • PaP (ang. Picture and Picture) – obraz i obraz, ekran podzielony na dwie części umożliwia oglądanie np. dwóch programów równocześnie, wymaga wówczas dwóch tunerów.
  • PaT (ang. Picture and Text) – obraz i tekst, po jednej stronie ekranu jest wyświetlany teletekst oglądanego kanału, natomiast obraz jest nadal wyświetlany z drugiej strony.
  • PiP (ang. Picture in Picture) – obraz w obrazie, wyświetlanie małego obrazu z drugiego źródła na tle pełnego ekranu, wymaga dwóch źródeł sygnału (tunerów)[1].
  • PoP (ang. Picture outside Picture) – obraz poza obrazem, umożliwia oglądanie jednocześnie dwóch obrazów z różnych źródeł np. oglądanie filmu odtwarzanego z DVD i jednoczesny podgląd programu telewizyjnego lub oglądanie telewizji w małym oknie i pracę na komputerze[2].
  • Przeglądarka USB
  • Tryb PC – praca jako monitor komputera – wymaga analogowego lub cyfrowego wejścia sygnału z komputera.
  • współpraca z innymi urządzeniami jak magnetowidy, DVD, aparaty cyfrowe, TV satelitarna, TV kablowa, kamery.
  • funkcje zoom

Nowsze telewizory, np. Smart TV, mają znacznie większe możliwości, zależne od modelu.

Ewolucja telewizorów na przestrzeni dziejów[edytuj | edytuj kod]

Polskie telewizory[edytuj | edytuj kod]

Zobacz też[edytuj | edytuj kod]

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ Sony – Słownik. sony.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2008-02-26)]..
  2. ↑ Daewoo Electronic.
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Telewizor&oldid=73043450”