Teodor Bałłaban

Teodor Karol Bałłaban
	tytularny generał brygady
Data i miejsce urodzenia	1 kwietnia 1866 ; Lwów
Data i miejsce śmierci	16 sierpnia 1946 ; Proszowice
	Przebieg służby
Lata służby	1887–1923
Siły zbrojne	Armia Austro-Węgier; Wojsko Polskie
Główne wojny i bitwy	I wojna światowa; Wojna polsko-bolszewicka
	Odznaczenia
	;
	Multimedia w Wikimedia Commons

Teodor Karol Bałłaban (ur. 1 kwietnia 1866 we Lwowie, zm. 16 sierpnia 1946 w Proszowicach) – polski doktor medycyny, okulista, tytularny generał brygady Wojska Polskiego.

Życiorys[edytuj | edytuj kod]

Syn Karola i Anny z Pachów. W 1884 ukończył C. K. IV Gimnazjum we Lwowie^[1], następnie w 1890 studia na Wydziale Lekarskim Uniwersytetu w Grazu. 11 października 1890 poślubił Augustę Ehrbar. Miał dzieci: synów Karola (ur. 1891), kapitan lekarz WP został zamordowany w Katyniu, Gustawa (oficer WP), Mariana, Adama i córkę Annę.

W 1902 mieszkał we Lwowie przy ul. Zimorowicza 3. W latach 1908–1910 na zamówienie dr. Teodora Bałłabana we Lwowie na rogu ul. Halickiej 21 i Wałowej 7 powstała kamienica według projektu Alfreda Zachariewicza i Józefa Sosnowskiego przy współpracy rzeźbiarza Zygmunta Kurczyńskiego. Była ona własnością generała do 1931. W latach 1908–1937 był prezesem oddziału konnego Sokoła we Lwowie, był też m.in. członkiem komitetu budowy boiska i ujeżdżalni Sokoła przy ul. Łyczakowskiej. Otrzymał godność członka honorowego „Sokoła”^[2]. W lipcu 1934 na letnisku w Klęczanach w wyniku powodzi zginęło 10 osób z rodziny generała.

Do austriackiego wojska wstąpił 1 października 1887 jako elew. Służbę rozpoczął w Szpitalu Garnizonowym nr 7 w Grazu. W 1914 pracował w Szpitalu Garnizonowym nr 14 we Lwowie, następnie został szefem Szpitala Rezerwowego nr 3 w Pradze i Szpitala Garnizonowego nr 3 we Lwowie.

W Wojsku Polskim służył od 1 grudnia 1918 w Szpitalu Okręgowym we Lwowie. W 1919 awansowany na stopień majora, w 1920 na pułkownika. 12 sierpnia 1923 przeniesiony w stan spoczynku w stopniu tytularnego generała brygady. Po przejściu w stan spoczynku prowadził gabinet okulistyczny. Był autorem licznych prac naukowych, ogłaszanych w pismach krajowych i zagranicznych^[2].

Był założycielem Towarzystwa Kredytowego Miejskiego dla Małopolski^[2]. Był prezesem honorowym lwowskiego Towarzystwa Właścicieli Realności, członkiem honorowym Towarzystwa Bratniej Pomocy UJK^[2]. Przez pewien czas pełnił mandat radnego Rady Miasta Lwowa (wybrany w 1934^[3]^[4]).

W czasie okupacji sowieckiej Lwowa w 1939 aresztowany i osadzony w więzieniu na Brygidkach. Przebywał w celi więziennej m.in. z gen. Władysławem Andersem. Zwolniony z więzienia w 1941 (miały na to wpływ m.in. petycje i wstawiennictwa ludzi ubogich, których jako okulista leczył za darmo). Przez pewien czas ukrywał się, po śmierci żony wyjechał ze Lwowa. Osiadł w Proszowicach, udzielał pomocy lekarskiej żołnierzom Armii Krajowej.

Zmarł 16 sierpnia 1946 w Proszowicach i tam został pochowany^[5]. Pogrzeb odbył się z udziałem wojskowej asysty honorowej^[6].

Ordery i odznaczenia[edytuj | edytuj kod]

Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski (1939)^[7]^[5]^[8]
Medal Niepodległości (23 grudnia 1933)^[9]
Medal Pamiątkowy za Wojnę 1918–1921^[8]
Medal Dziesięciolecia Odzyskanej Niepodległości^[8]
Krzyż Obrony Lwowa^[2]
Odznaka pamiątkowa „Orlęta”^[2]
siedem odznaczeń zagranicznych (do 1939)^[2]

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

↑ Władysław Kucharski: Przegląd historyczny 50-lecia Gimnazjum IV im. Jana Długosza we Lwowie. Ósmacy i abiturienci. W: Władysław Kucharski (red.): Księga pamiątkowa 50-lecia Gimnazjum im. Jana Długosza we Lwowie. Lwów: 1928, s. 87.
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g Wszyscy Polacy do urny wyborczej! Związani ze Lwowem tradycją i pracą obywatelską. Dr Teodor Bałłaban. „Wschód”. Nr 131, s. 3, 21 maja 1939.
↑ Zwycięstwo list prorządowych w wyborach do rad miejskich. „Gazeta Lwowska”. Nr 128, s. 1, 29 maja 1934.
↑ Oficjalne wyniki wyborów do Rady Miejskiej we Lwowie. „Gazeta Lwowska”. Nr 130, s. 3, 31 maja 1934.
↑ ^a ^b Z kroniki żałobnej. „Dziennik Polski”, s. 6, Nr 236 z 29 sierpnia 1946.
↑ Redakcja, W mieszkaniu na piętrze [online], Dziennik Polski, 30 sierpnia 2008 [dostęp 2022-07-11] (pol.).
↑ Odznaczenie wybitnego lekarza. „Wschód”. Nr 123, s. 7, 26 marca 1939.
↑ ^a ^b ^c Stanisław Łoza (red.): Czy wiesz kto to jest? Uzupełnienia i sprostowania. s. 8.
↑ M.P. z 1934 r. nr 6, poz. 12 „za pracę w dziele odzyskania niepodległości”.

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

Stanisław Łoza (red.): Czy wiesz kto to jest? Uzupełnienia i sprostowania. Warszawa: Wydawnictwo Głównej Księgarni Wojskowej, 1939, s. 8. [dostęp 2021-06-28].
Tadeusz Kryska-Karski, Stanisław Żurakowski: Generałowie Polski niepodległej, Figaro Press, Londyn 1976.
Piotr Stawecki: Słownik biograficzny generałów Wojska Polskiego 1918–1939, Wydawnictwo Bellona, Warszawa 1994.
Cmentarz w Proszowicach.

Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]

Publikacje T. Bałłabana w zbiorach Biblioteki Narodowej - wersja cyfrowa na Polona.pl

[1] Władysław Kucharski: Przegląd historyczny 50-lecia Gimnazjum IV im. Jana Długosza we Lwowie. Ósmacy i abiturienci. W: Władysław Kucharski (red.): Księga pamiątkowa 50-lecia Gimnazjum im. Jana Długosza we Lwowie. Lwów: 1928, s. 87.

[W-2] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g Wszyscy Polacy do urny wyborczej! Związani ze Lwowem tradycją i pracą obywatelską. Dr Teodor Bałłaban. „Wschód”. Nr 131, s. 3, 21 maja 1939.

[3] Zwycięstwo list prorządowych w wyborach do rad miejskich. „Gazeta Lwowska”. Nr 128, s. 1, 29 maja 1934.

[4] Oficjalne wyniki wyborów do Rady Miejskiej we Lwowie. „Gazeta Lwowska”. Nr 130, s. 3, 31 maja 1934.

[DP1946-5] Z kroniki żałobnej. „Dziennik Polski”, s. 6, Nr 236 z 29 sierpnia 1946.

[6] Redakcja, W mieszkaniu na piętrze [online], Dziennik Polski, 30 sierpnia 2008 [dostęp 2022-07-11] (pol.).

[7] Odznaczenie wybitnego lekarza. „Wschód”. Nr 123, s. 7, 26 marca 1939.

[:0-8] Stanisław Łoza (red.): Czy wiesz kto to jest? Uzupełnienia i sprostowania. s. 8.

[9] M.P. z 1934 r. nr 6, poz. 12 „za pracę w dziele odzyskania niepodległości”.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]