Tercet (literatura)
Tercet (łac. tertius ‘trzeci’) – strofa trójwersowa.
Strofa stosowana głównie w poezji lirycznej, często jako komponent w utworach złożonych ze strof różnego typu. Stanowi człon sonetu. W polskiej poezji ma różne warianty rymowe (aab, abb, abc). Szczególną formą tercetu jest tercyna[1][2][3].
Strofa trójwersowa monorymowa nazywana jest strofą hejnałową lub strofą Dies irae, od tytułu średniowiecznego hymnu, w której została użyta[4]:
- Dzień gniewu, dzień płomienisty
- Rozwiąże świat w proch wieczysty,
- Wedle słów króla psalmisty.
- Jakiż strach na duszach siędzie,
- Kiedy w archaniołów rzędzie
- Pan na sąd straszny przybędzie.
- tłumaczenie Antoni Czajkowski
Przy użyciu tercetów zostały napisane między innymi wiersze Nieznana podróż Sindbada Żeglarza[5] Bolesława Leśmiana, Ribič (Rybak) Francego Prešerena, The Pope and the Net[6] Roberta Browninga i Do pusté naší krajiny ni měsíc nezasvítí[7] z cyklu Mściwa kantylena Karela Hlaváčka.
Klasyczne sonety włoskie są najczęściej dzielone na dwa kwartety i dwa tercety.
- Jak ptaki, kiedy odlatywać poczną,
- Bez przerwy ciągną w dal przestrzeni siną
- I horyzontu granicę widoczną
- Raz przekroczywszy, gdzieś bez śladu giną —
- Tak pokolenia w nieskończoność mroczną
- Nieprzerwanymi łańcuchami płyną,
- Nie wiedząc nawet skąd wyszły?.. gdzie spoczną?..
- Ani nad jaką wznoszą się krainą?
- W chmurach i burzy, lub w blasku promieni,
- Podległe skrytych instynktów wskazówce,
- Lecą, badając wąski szlak przestrzeni,
- Który im znaczą poprzedników hufce,
- I tę przelotną grę świateł i cieni,
- Jaką w swej krótkiej zobaczą wędrówce.
- Adam Asnyk, Nad głębiami, IV
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Słownik terminów literackich, red. Janusz Sławiński, Zakład Narodowy imienia Ossolińskich, Wrocław-Warszawa-Kraków-Gdańsk-Łódź 1988, s. 534.
- ↑ Jacek Baluch, Piotr Gierowski: Czesko-polski słownik terminów literackich. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, 2016, s. 380. ISBN 978-83-233-4066-9.
- ↑ Terza Rima: Poetic Term. poets.org. [dostęp 2017-04-16]. (ang.).
- ↑ Wiktor Jarosław Darasz: Mały przewodnik po wierszu polskim. Kraków: Towarzystwo Miłośników Języka Polskiego, 2003, s. 135-136. ISBN 83-900829-6-9.
- ↑ Bolesław Leśmian: Nieznana podróż Sindbada Żeglarza. wolnelektury.pl. [dostęp 2017-04-16]. (pol.).
- ↑ Robert Browning: The Pope and the Net. telelib.com. [dostęp 2017-04-16]. (ang.).
- ↑ Karel Hlaváček: Mstivá kantiléna. web2.mlp.cz. [dostęp 2017-04-16]. (cz.).