Przejdź do zawartości

Terror Háza

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Dom Terroru
Terror Háza
Ilustracja
Dom Terroru przy Andrássy út 60
Państwo

 Węgry

Miejscowość

Budapeszt

Adres

Andrássy út 60, róg Csengery út
H-1062 Budapest

Data założenia

2002

Dyrektor

dr Mária Schmidt

Położenie na mapie Budapesztu
Mapa konturowa Budapesztu, blisko centrum na lewo znajduje się punkt z opisem „Dom Terroru”
Położenie na mapie Węgier
Mapa konturowa Węgier, blisko centrum u góry znajduje się punkt z opisem „Dom Terroru”
Ziemia47°30′24,11″N 19°03′54,30″E/47,506697 19,065083
Strona internetowa
Narożnik budynku muzealnego

Dom Terroru (Terror Háza) – muzeum w Budapeszcie, które stanowi jednocześnie pomnik ofiar totalitaryzmu na Węgrzech i bohaterów rewolucji 1956. Inicjatorem utworzenia muzeum był premier Viktor Orbán. Otwarto je 24 lutego 2002.

Historia

[edytuj | edytuj kod]

Budynek wzniesiony w 1880 w stylu neorenesansowym według projektu architekta Adolfa Fesztyego, służył w latach 1937–1944 jako siedziba i więzienie organizacji strzałokrzyżowców. W latach 1945–1956 był siedzibą i więzieniem stalinowskiej policji politycznej ÁVH[1]. W grudniu 2000 roku budynek został kupiony przez Fundację Badań Historii i Społeczeństwa Europy Środkowej i Wschodniej (Közép- és Kelet-európai Történelem és Társadalom Kutatásáért Közalapítvány). Remont ukończono w 2002 roku i 24 lutego premier Viktor Orbán otworzył muzeum w towarzystwie zaproszonych gości (m.in. Władimir Bukowski, Czesław Bielecki, Joshua Muravchik, Anne Applebaum, Dalia Kuodytė) i dziesiątków tysięcy osób[2].

Wystawy

[edytuj | edytuj kod]

W muzeum na trzech piętrach w ramach stałej wystawy są prezentowane wydarzenia z historii Węgier obejmujące zarówno okupację hitlerowską, jak i sowiecką. Krytycy zwracają uwagę, że pewne zagadnienia np. kolaboracja z Niemcami są omawiane skrótowo lub pomijane[1].

Wystawy czasowe:

  • 2019 Lenin – z niemieckimi pieniędzmi przeciwko Rosji[3]
  • 2016 Egy akaraton 1956-2016 – wystawa czasowa, podczas której dzięki goglom VR można było obejrzeć filmy György’ego Pálfiego[4]
  • 2016 1956 dla wolności i niepodległości (A szabadságért és a függetlenségért) – wystawa plenerowa[5]
  • 2015 Po raz pierwszy wolne (Először szabadon) – wystawa poświęcona pierwszym wolnym wyborom na Węgrzech w 1990 roku[6]
  • 2015 Skazani na niewolnictwo (Rabszolgasorsra ítélve) – wystawa plenerowa[7]
  • 2013 Rosyjski patriota – Aleksander Sołżenicyn (1918-2008) (Egy orosz hazafi – Alekszandr Szolzsenyicin (1918-2008))[8]
  • 2012 Sumienie Węgrów – József Mindszenty (A magyarok lelkiismerete – Mindszenty József (1892-1975))[9]

Działalność

[edytuj | edytuj kod]

W 2003 roku w ramach Roku Orwellowskiego odbyła się międzynarodowa konferencja 1984, w której udział wzięli węgierscy i zagraniczni historycy oraz literaturoznawcy. Głównym tematem obrad była analiza wydarzeń w 1984 roku z perspektywy Europy Środkowej i Zachodu. Prelegenci zwrócili uwagę na wydarzenia w tym roku takie jak: publikację powieści Arthura Koestlera Ciemność w południe, śmierć J. Popiełuszki, Andropowa, bojkot Igrzysk Olimpijskich w Los Angeles, wybór Ronalda Reagana na prezydenta USA[10][11]. W 2012 roku zorganizowano międzynarodowe konferencje poświęcone takim osobom jak: prezydent George H.W. Bush Luck for Europe[12], József Mindszenty[13] czy Charles de Gaulle[14].

Nagroda im. Sándora Petőfiego

[edytuj | edytuj kod]

Od 2009 roku Fundacja Badań Historii i Społeczeństwa Europy Środkowej i Wschodniej przyznaje nagrodę im. Sándora Petőfiego za działania na rzecz wolności narodów Europy Środkowej. Uroczystość wręczenia nagrody odbywa się corocznie w Muzeum Terroru. Wśród laureatów znaleźli się również Polacy: Karol Sauerland (2015)[15]i kardynał Stanisław Dziwisz (2017)[16].

Zobacz też

[edytuj | edytuj kod]

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. a b Andrzej Pawłowski, Terror Háza w Budapeszcie [online], Konflikty.pl, 6 lipca 2018 [dostęp 2020-04-04] (pol.).
  2. A múzeum története [online], www.terrorhaza.hu [dostęp 2020-04-04].
  3. Október 20-án bezár az időszaki kiállításunk [online], www.terrorhaza.hu [dostęp 2020-04-05].
  4. Visszarepít minket az időben a Terror Háza új kiállítása [online], www.terrorhaza.hu [dostęp 2020-04-05].
  5. A pesti srácok a Terror Háza előtt [online], www.terrorhaza.hu [dostęp 2020-04-05].
  6. Először szabadon – új kiállítás nyílt a Terror Háza Múzeumban [online], www.terrorhaza.hu [dostęp 2020-04-05].
  7. Megnyílt a Rabszolgasorsra ítélve című kiállítás Budapesten [online], Webrádió hírportál [dostęp 2020-04-05] (węg.).
  8. „Egy orosz hazafi – Alekszandr Szolzsenyicin (1918-2008)” című időszaki kiállítás megnyitója [online], www.terrorhaza.hu [dostęp 2020-04-05].
  9. A magyarok lelkiismerete – Mindszenty József kiállítás a Terror Házában [online], Montázsmagazin, 30 marca 2012 [dostęp 2020-04-05] (węg.).
  10. Hírek. Orwell-centenárium alkalmából... [online], www.orwell.hu [dostęp 2020-04-05].
  11. Orwell – Nemzetközi konferencia [online], www.terrorhaza.hu [dostęp 2020-04-05].
  12. Európa szerencséje – nemzetközi tanácskozás [online], www.terrorhaza.hu [dostęp 2020-04-05].
  13. „A magyarok lelkiismerete – Mindszenty József (1892-1975)” című konferencia [online], www.terrorhaza.hu [dostęp 2020-04-05].
  14. Franciaország szolgálatában – Charles de Gaulle (1890-1970) c. nemzetközi konfe-rencia [online], www.terrorhaza.hu [dostęp 2020-04-05].
  15. Karol Sauerland a Petőfi-díj idei kitüntetettje [online], www.terrorhaza.hu [dostęp 2020-04-05].
  16. Kard. Stanisław Dziwisz laureatem węgierskiej nagrody im. Sándora Petőfiego [online], eKAI, 4 grudnia 2017 [dostęp 2020-04-05].