Tonina mała

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Tonina mała
Pontoporia blainvillei[1]
(P. Gervais & d’Orbigny, 1844)
Ilustracja
Ilustracja
Porównanie wielkości toniny małej z człowiekiem rozumnym (Homo sapiens)
Systematyka
Domena

eukarionty

Królestwo

zwierzęta

Typ

strunowce

Podtyp

kręgowce

Gromada

ssaki

Podgromada

żyworodne

Infragromada

łożyskowce

Rząd

parzystokopytne

Podrząd

Whippomorpha

Infrarząd

walenie

Parvordo

zębowce

Nadrodzina

Inioidea

Rodzina

Pontoporiidae

Rodzaj

Pontoporia
J.E. Gray, 1846[2]

Gatunek

tonina mała

Kategoria zagrożenia (CKGZ)[13]

Zasięg występowania
Mapa występowania
Systematyka w Wikispecies
Multimedia w Wikimedia Commons

Tonina mała[14], delfin mały[15], delfin La Platy[15] (Pontoporia blainvillei) – gatunek ssaka morskiego z rodziny Pontoporiidae.

Taksonomia[edytuj | edytuj kod]

Gatunek po raz pierwszy zgodnie z zasadami nazewnictwa binominalnego opisali w 1844 roku francuscy zoologowie Paul Gervais i Alcide d’Orbigny nadając mu nazwę Delphinus Blainvillei[4]. Holotyp pochodził z ujścia La Platy w pobliżu Montevideo w Urugwaju[16][17]. Okazem typowym była czaszka znajdująca się w Muzeum Historii Naturalnej w Paryżu którą znalazł i dostarczył do muzeum Christophe-Paulin de La Poix de Fréminville[17]. Jedyny przedstawiciel rodzaju tonina[14] (Pontoporia) który nazwał w 1846 roku angielski zoolog John Edward Gray[2] oraz jedyny żyjący współcześnie przedstawiciel rodziny Pontoporiidae[18][19].

Autorzy Illustrated Checklist of the Mammals of the World uznają ten gatunek za monotypowy[19].

Etymologia[edytuj | edytuj kod]

  • Pontoporia: w mitologii greckiej Pontoporeja (gr. Ποντοπoρεια Pontoporeia, od ποντος pontos „morze”; πορος poros „przejście”) to nereida która przeprawiła się przez morze[20].
  • Stenodelphis: gr. στηνος stēnos „cienki”; δελφις delphis, δελφινος delphinos „delfin”[21].
  • blainvillei: prof. Henry Marie Ducrotay de Blainville (1777–1850), francuski zoolog, anatom porównawczy[22].

Zasięg występowania[edytuj | edytuj kod]

Tonina mała występuje w południowo-zachodnim Oceanie Atlantyckim w południowo-wschodniej Brazylii (na północ od Espírito Santo), Urugwaju i północnej Argentynie (na południe od zatoki San Matías w północnej Patagonii); stosunkowo powszechny po urugwajskiej i argentyńskiej stronie ujścia rzeki La Plata; nie występuje w sposób ciągły i jest niezwykle rzadki lub nieobecny w dwóch obszarach na północy[19].

Morfologia[edytuj | edytuj kod]

Długość ciała samic 148–162 cm, samców 117–136 cm; masa ciała 20–40 kg[18]. Występuje dymorfizm płciowy – dorosłe samice są o 15% dłuższe od dorosłych samców[18]. Noworodki osiągają długość ciała 60–80 cm[18]. Delfin mały ma długi, wąski dziób, który rośnie z upływem lat, trójkątną, zaokrągloną na końcu płetwę grzbietową i odstające, łopatowate płetwy piersiowe. Kolor przeważający to kolor szary, na grzbiecie ciemniejszy niż na stronie brzusznej. Ma ponad 200 zębów, w górnej szczęce 53–58 natomiast w dolnej 51–56[18].

Ekologia[edytuj | edytuj kod]

Pożywienie: głównie zwierzęta dna morskiego takie jak krewetki (gustują w nich przede wszystkim młode); kałamarnice, ośmiornice, ryby i skorupiaki.
Rozród: ciąża trwa ok. 11 miesięcy, noworodek ma 75 cm długości.
Siedlisko: gatunek przede wszystkim morski żyjący w płytkich wodach przybrzeżnych.

Status zagrożenia[edytuj | edytuj kod]

W Czerwonej księdze gatunków zagrożonych Międzynarodowej Unii Ochrony Przyrody i Jej Zasobów został zaliczony do kategorii VU (ang. vulnerable „narażony”)[13].

Uwagi[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ a b c Kombinacja nazw; niepoprawna późniejsza pisownia Delphinus Blainvillei P. Gervais & d’Orbigny, 1844.
  2. ↑ a b c d e f Kombinacja nazw.

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ Pontoporia blainvillei, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
  2. ↑ a b c J.E. Gray: Mammalia. On the cetaceous animals. W: J. Richardson & J.E. Gray: The zoology of the voyage of the H.M.S. Erebus & Terror, under the command of Captain Sir James Clark Ross, during the years 1839 to 1843. Cz. 1: Mammalia, Bird. London: E. W. Janson, 1846, s. 46. (ang.).
  3. ↑ a b A. d’Orbigny & P. Gervais: Mammifères. W: A. d’Orbigny: Voyage dans l’Amérique Méridionale: (le Brésil, la république orientale de l’Uruguay, la République argentine, la Patagonie, la république du Chili, la république de Bolivia, la républiquedu Pérou, exécuté pendant les années 1826, 1827, 1828, 1829, 1830, 1831, 1832, et 1833. Paris: Chez Pitois-Levrault, 1835-1847, s. 31. (fr.).
  4. ↑ a b P. Gervais & A. d’Orbigny. Met sous les yeux de la Société trois planches représentant des Dauphins observés par ce derniep pendant son voyage dans l’Amérique méridionale. „Bulletin de la Société Philomathique de Paris”. 9, s. 39, 1844. (fr.). 
  5. ↑ W.H. Flower. Description of the Skeleton of Inia geoffrensis and of the Skull of Pontopolia blainvillii, with Remarks on the Systematic Position of these Animals in the Order Cetacea. „Transactions of the Zoological Society of London”. 6, s. 87, ryc. [1], 1869. (ang.). 
  6. ↑ A.W. Malm. Hvaldjur i Sveriges Museer år 1869. „Kungliga Svenska vetenskapsakademiens handlingar”. 92 (2), s. 46, ryc. ii, fig. 10a–c, ryc. iv, fig. 34, 1871. (szw.). 
  7. ↑ P.J. Van Beneden & P. Gervais: Ostéographie des cétacés vivants et fossiles, comprenant la description et l’iconographie du squelette et du système dentaire de ces animaux, ainsi que des documents relatifs à leur histoire naturelle. Paris: A. Bertrand, 1880, s. 479. (fr.).
  8. ↑ É.L. Trouessart: Catalogus mammalium tam viventium quam fossilium. Wyd. Nova ed. (prima completa). Cz. 2. Berolini: R. Friedländer & sohn, 1898, s. 1016. (łac.).
  9. ↑ O. Thomas. A Collection of Mammals from Eastern Buenos Ayres, with Descriptions of related new Mammals from other Localities. „The Annals and Magazine of Natural History”. Eight series. 5 (27), s. 247, 1910. (ang.). 
  10. ↑ E.J. Slijper. Die Sammlung Rezenter Cetacea des Musée royal d’Histoire naturelle de Belgique. „Bulletin du Musée Royal d’Histoire Naturelle de Belgique / Mededeelingen van het Koninklijk Natuurhistorisch Museum van België”. 14 (10), s. 13, 1930. (niem.). 
  11. ↑ F.Ch. Fraser: Fresh-water dolphins. W: J.R. Norman & F.Ch. Fraser: Giant Fishes, Whales and Dolphins. London: Putnam, 1938, s. 342, fig. 97. (ang.).
  12. ↑ R. Kellogg. Whales: giants of the sea. „The National geographic magazine”. 77 (1), s. 81, 1940. (ang.). 
  13. ↑ a b A.N. Zerbini i inni, Pontoporia blainvillei, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species 2017, wersja 2022-1 [dostęp 2022-09-07] (ang.).
  14. ↑ a b Nazwy zwyczajowe za: W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 191. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.).
  15. ↑ a b K. Kowalski (red.), A. Krzanowski, H. Kubiak, B. Rzebik-Kowalska & L. Sych: Ssaki. Wyd. IV. Warszawa: Wiedza Powszechna, 1991, s. 44, seria: Mały słownik zoologiczny. ISBN 83-214-0637-8.
  16. ↑ D.E. Wilson & D.M. Reeder (redaktorzy): Species Pontoporia blainvillei. [w:] Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. [dostęp 2022-09-07].
  17. ↑ a b P. Hershkovitz. Catalog of Living Whales. „Bulletin of the United States National Museum”. 246, s. 8, 1966. (ang.). 
  18. ↑ a b c d e E. Secchi: Family Pontoporiidae (Franciscana). W: D.E. Wilson & R.A. Mittermeier (redaktorzy): Handbook of the Mammals of the World. Cz. 4: Sea Mammals. Barcelona: Lynx Edicions, 2014, s. 393. ISBN 978-84-96553-93-4. (ang.).
  19. ↑ a b c C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest: Illustrated Checklist of the Mammals of the World. Cz. 2: Eulipotyphla to Carnivora. Barcelona: Lynx Edicions, 2020, s. 290. ISBN 978-84-16728-35-0. (ang.).
  20. ↑ Palmer 1904 ↓, s. 557.
  21. ↑ Palmer 1904 ↓, s. 645.
  22. ↑ B. Beolens, M. Watkins & M. Grayson: The Eponym Dictionary of Mammals. Baltimore: The Johns Hopkins University Press, 2009, s. 44. ISBN 978-0-8018-9304-9. (ang.).

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Tonina_mała&oldid=73619855”