Tramwaj linowy

Tramwaje linowe na ulicy Powell Street w San Francisco (czerwiec 2005)

Zajezdnia tramwajów linowych w San Francisco (marzec 2008)

Tramwaj linowy z Melbourne w Australii (1905)

Tramwaj linowy podczas obracania na obrotnicy znajdującej się u zbiegu ulic Powell Street i Market Street w centrum San Francisco (listopad 2005)

Tramwaj linowy (ang. cable car) – system tramwajowy, który w odróżnieniu od tradycyjnych systemów, nie jest zasilany prądem z sieci trakcyjnej, lecz do napędu stosuje się linę ukrytą pod górną płaszczyzną jezdni.

Unikatowy w skali światowej tego rodzaju system jest używany w kalifornijskim mieście San Francisco.

Historia

Za rok powstania tramwajów liniowych przyjmuje się 1873. W tym roku powstała pierwsza linia tramwaju linowego w San Francisco. Na przełomie XIX i XX wieku w kilku dużych metropoliach powstały systemy tramwajów linowych, jednak zaprzestano ich stosowania z biegiem czasu. Spośród krajów europejskich można wymienić:

• Wielka Brytania (8 linii, w tym 2 w Londynie),
• Portugalia (2 linie w Lizbonie),
• Francja (jedna linia w Paryżu).

W Australii i Nowej Zelandii pasażerów obsługiwało 7 linii tramwajów linowych, ale ten środek transportu najbardziej rozpowszechniony był jednak na terenie Stanów Zjednoczonych:

• San Francisco (8 linii, z czego 3 działają do dziś),
• Nowy Jork (7 linii),
• Kansas City (6 linii),
• Saint Louis (6 linii),
• Seattle (5 linii),
• Los Angeles (3 linie),
• Denver (2 linie),
• oraz kilka innych mniejszych miast amerykańskich.

Budowa i działanie

Tramwaj linowy jest pojazdem poruszającym się po stalowych szynach. Nie posiada własnego silnika, a napędzany jest za pomocą stalowej liny, która biegnie pod górną płaszczyzną jezdni, pomiędzy szynami. Pojazd wyposażony jest w specjalne kleszcze służące do chwytania przez wąską szczelinę liny biegnącej pod torowiskiem. Uchwycona lina ciągnie tramwaj po szynach. System lin wprawiany jest w ruch za pomocą centralnej siłowni (ang. powerhouse).

Do 1920 w siłowni używane były silniki parowe, a obecnie system napędzany jest przez silnik elektryczny. Ponieważ budowa systemu uniemożliwia zawracanie tramwajów w tradycyjny sposób, na każdym końcu trasy tramwaju znajduje się obrotnica, na której pojazd jest obracany ręcznie przez obsługę o 180°, po czym jest gotowy do jazdy w przeciwnym kierunku.

Zobacz też

• Kolej zębata
• Kolej linowo-terenowa

Linki zewnętrzne

• Strona domowa systemu tramwajów linowych w San Francisco (ang.)
• Strona domowa miejskiego przedsiębiorstwa transportu zbiorowego w San Francisco (ang.)
• Strona muzeum tramwajów linowych (ang.)
• Cable Car Guy – obszerna strona poświęcona tramwajom linowym (ang.)
• Film z przejażdżki tramwajem linowym w San Francisco (ang.)