Trema (roślina)

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Trema
Ilustracja
Trema micranthum
Systematyka[1][2]
Domena

eukarionty

Królestwo

rośliny

Podkrólestwo

rośliny zielone

Nadgromada

rośliny telomowe

Gromada

rośliny naczyniowe

Podgromada

rośliny nasienne

Nadklasa

okrytonasienne

Klasa

Magnoliopsida

Nadrząd

różopodobne

Rząd

różowce

Rodzina

konopiowate

Rodzaj

Trema

Nazwa systematyczna
Trema Loureiro
Fl. Cochinch. 539, 562. Sep 1790[3]
Typ nomenklatoryczny

T. cannabina Loureiro[3]

Synonimy
  • Parasponia Miq.
  • Sponia Comm. ex Decne.[4]
Multimedia w Wikimedia Commons
Trema orientale w czasie kwitnienia
Trema tomentosum

Trema – rodzaj z rodziny konopiowatych (Cannabaceae). Obejmuje 20 gatunków[4][5]. Zasięg rodzaju rozciąga się na wszystkie kontynenty w strefie międzyzwrotnikowej. Na kontynentach amerykańskich rośliny te spotykane są od Florydy i Meksyku na północy po północną Argentynę na południu; w Afryce obecne są na całym kontynencie (także na Madagaskarze), z wyjątkiem krajów basenu Morza Śródziemnego; w Azji rosną na Półwyspie Arabskim i w południowo-wschodniej części kontynentu – od Indii po Chiny, a poprzez Archipelag Malajski zasięg rodzaju sięga do Nowej Gwinei i północno-wschodniej Australii[4]. Są to szybko rosnące, pionierskie rośliny drzewiaste (T. micranthum osiąga 13,5 m wysokości w ciągu dwóch lat) występujące w lukach lasów[5], często także na terenach przekształconych przez człowieka, na siedliskach synantropijnych[6].

Rośliny te są w różnorodny sposób użytkowane. T. orientale i T. micranthum ze względu na szybki wzrost sadzone są jako drzewo cieniodajne na plantacjach kawowców i herbaty[5][7]. Na korzeniach tych roślin znajdują się brodawki z bakteriami wiążącymi azot, dzięki czemu podnoszą żyzność gleby. Drewno wykorzystywane jest jako opał i do produkcji węgla drzewnego[7]. Liście T. orientale zasobne w taniny (8% suchej masy) wykorzystywane są do garbowania sieci rybackich[5]. Z łyka T. micranthum wyrabiano specyficzne tkaniny już w czasach pre-kolumbijskich, współcześnie wykonywane są one głównie dla turystów. Z miękkiego drewna tego gatunku wytwarza się skrzynki i zapałki[5].

Rośliny zawierają alkaloidy[5] i różne gatunki wykorzystywane są lokalnie w medycynie ludowej[7].

Morfologia[edytuj | edytuj kod]

Trema lamarckianum
Pokrój
Zimozielone drzewa i okazałe krzewy, osiągające do 15 m wysokości. Kształt korony zróżnicowany. Młode pędy grube, omszone, bez cierni. Na starszych pędach kora gładka lub płytko bruzdowana, ciemnobrązowa do szarobrązowej[8].
Liście
Skrętoległe, wyrastają w kilku rzędach[6]. Wsparte są krótkotrwałymi[6][8], wolnymi przylistkami wyrastającymi parami u nasady ogonkowych liści[4]. Blaszka jajowata do wąskolancetowatej, ząbkowana lub piłkowana na brzegu. Użyłkowanie z trzema, rzadziej pięcioma żyłkami głównymi wychodzącymi z nasady blaszki (tylko u T. levigatum z użyłkowaniem pierzastym)[6][8].
Kwiaty
Drobne, krótkoszypułkowe[6], skupione po 12–20 w gęste lub luźne kwiatostany wierzchotkowe[8]. Kwiaty zwykle są jednopłciowe i na jednej roślinie zwykle dominują albo kwiaty męskie, albo żeńskie[8]. Kwiaty rozwijają się po rozwinięciu liści[8]. Okwiat w kwiatach męskich, żeńskich i obupłciowych składa się zwykle z 5, rzadziej 4 listków. Pręciki (brak ich w kwiatach żeńskich) w tej samej liczbie co listki okwiatu. Zalążnia (w kwiatach męskich szczątkowa) kulista, omszona, z dwoma trwałymi i nagimi szyjkami słupka zakończonymi nierozgałęzionymi znamionami[6][8].
Owoce
Małe pestkowce o długości od 1,5 do 5 mm, wzniesione, kulistawe lub elipsoidalne. Zwykle z trwałym okwiatem i słupkiem. Owocnia mięsista[6].

Systematyka[edytuj | edytuj kod]

W tradycyjnym, węższym ujęciu rodzaj Trema był parafiletyczny, ponieważ zagnieżdżony był w jego obrębie rodzaj Parasponia[2]. Współcześnie rodzaj ten włączany jest do Trema[4]. W obrębie rodziny Trema włączana jest do podrodziny Celtoideae[8], w obrębie której takson ten jest blisko spokrewniony z rodzajem wiązowiec Celtis[9].

Wykaz gatunków[4]

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ Michael A. Ruggiero i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
  2. ↑ a b Peter F. Stevens, Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2020-01-07] (ang.).
  3. ↑ a b Trema Loureiro. [w:] Index Nominum Genericorum (ING) [on-line]. Smithsonian Institution. [dostęp 2020-01-07].
  4. ↑ a b c d e f Trema Lour.. [w:] Plants of the World online [on-line]. Royal Botanic Gardens, Kew. [dostęp 2020-01-07].
  5. ↑ a b c d e f David J. Mabberley, Mabberley’s Plant-Book, Cambridge: Cambridge University Press, 2017, s. 932, DOI: 10.1017/9781316335581, ISBN 978-1-107-11502-6, OCLC 982092200.
  6. ↑ a b c d e f g Trema Loureiro. [w:] Flora of China [on-line]. eFlora. Missouri Botanical Garden, St. Louis, MO & Harvard University Herbaria, Cambridge, MA.. [dostęp 2020-01-07].
  7. ↑ a b c Wielka Encyklopedia Przyrody. Rośliny kwiatowe 1. Warszawa: Muza SA, 1998, s. 114. ISBN 83-7079-778-4.
  8. ↑ a b c d e f g h Leila M. Schultz: Trema Loureiro. [w:] Flora of North America [on-line]. eFlora. Missouri Botanical Garden, St. Louis, MO & Harvard University Herbaria, Cambridge, MA.. [dostęp 2020-01-07].
  9. ↑ Roger Philips, Martyn Rix: The Botanical Garden. Vol. 1. Trees and shrubs. London: Macmillan, 2002, s. 163. ISBN 0-333-73003-8.
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Trema_(roślina)&oldid=70134136”